به گزارش تنویر ،
«اين سخنان شايسته ملت ايران نبود»؛ اين كلام رهبري توصيفي است از
آنچه طي رقابتهاي انتخاباتي و به خصوص در فضاي مناظرهها اتفاق افتاد.
بياخلاقي برخي نامزدها در تهمت، دروغ و بيان سخناني كه بيشتر از آنكه در
شناخت مردم از آنها و برنامههاي انتخاباتي شان تأثير بگذارد، مصرف خارجي
داشت و دشمنان نظام و اپوزيسيون خارجنشين را راضي ميكرد. همين اظهارات
اما بازتاب اجتماعي ناخوشايندي داشت و رفتارهاي برخي كانديداها براي كسب
رأي به جاي ايجاد وحدت ملي و انسجام اجتماعي براي برگزاري يك انتخابات سالم
و با نشاط به بروز تشتت و تزلزل شكافهاي اجتماعي منجر شد. هر چند سخنان
روز گذشته رهبر انقلاب دوباره نشاط و اميد را به جامعه بازگرداند.
مناظرههاي
دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري حتي پيش از برگزاري با حاشيههايي
مواجه بود. نخستين حواشي اين مناظرهها پيرامون برگزاري آن به صورت برنامه
ضبطي شكل گرفت؛ موضوعي كه با واكنش جدي چهرهها و عامه مخاطبان مواجه شد.
در برابر اين اعتراضات گسترده سرانجام قرار شد مناظرهها جان بگيرد و شش
كانديداي تأييد صلاحيت شده انتخابات روي آنتن زنده رسانه ملي برنامههاي
خود را در حوزههاي مختلف اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي به مردم
اعلام كرده و به بحث بگذارند، اما جريان مناظرهها از بيان برنامه و به بحث
گذاشتن نواقص و ضعفها عبور كرد و به تخريب، دروغگويي، بزرگنمايي و
كوچكنمايي منتهي شد بهگونهاي كه برخي كانديداها در واكنش به سؤالات و
ابهامات مطرح شده به جاي پاسخگويي به فرافكني و فرار رو به جلو روي آوردند و
بازار تهمت و دروغ حسابي داغ شد.
حرفهايي براي نگفتن !
رفتار
برخي كانديداها در عبور از خط قرمزهاي اخلاق به گونهاي بود كه بسياري از
مردم و مخاطبان مناظرهها را تحتتأثير قرار داد و فضاي نشاط و اميدواري
قبل از انتخابات را با فضاي مشتت و متزلزلي در حوزههاي اجتماعي مواجه
كرد. سيدمحمدامين قانعيراد بهعنوان يك جامعهشناس درباره ارزيابياش از
مناظرههاي انتخابات رياست جمهوري ميگويد: ميتوان از دو بُعد به
مناظرهها نگاه كرد؛ يكي اينكه كانديداها در مناظرهها حرفهايي زدند كه
خوب بود، آنها را مطرح نميكردند. اين افشاگريها هم بُعد مادي داشت و هم
بُعد غيرمادي؛ طرفين يكديگر را ارزيابي كردند، اما اين موضوع به نوعي
ميتواند جنبه منفي داشته باشد، در جامعه بدآموزي ايجاد كند و افراد حس
پرخاشگري و انتقامجويي در مواجهه با يكديگر داشته باشند و عيبهاي يكديگر
را برجسته كنند. هر چند از نگاهي ديگر ميتواند پيامد مثبتي هم داشته باشد،
بدين معنا كه اگر فردي امروز كار اشتباهي انجام دهد و ۳۰ سال ديگر بخواهد
هر مسئوليت دولتياي را بپذيرد، سرانجام پروندهاش روشن خواهد شد و بالاخره
بايد يك روز پاسخگوي عملكردش باشد. از نگاه اين جامعهشناس اين موضوع ممكن
است به فسادزدايي كمك كند، چراكه كنشهاي فساد در زمينههاي مختلف جامعه
ما زياد شده است و مسئولان هم بهدليل فضاي غيرشفافي كه وجود داشته، فكر
ميكنند كسي از كارهايي كه انجام ميدهند، خبردار نميشود.
اين
جامعهشناس با اشاره به فضاي رسانهاي كه در ايران و جهان بهوجود آمده
معتقد است: با فعاليت شبكههاي اجتماعي و افشاگريهاي رسانهاي كه نهتنها
در ايران، بلكه در جهان وجود دارد، فضا شيشهايتر شده و نقاط ضعف زير
ذرهبين ميرود. بايد از اين موقعيت بهنحو مثبت استفاده كرد و آن را به
افشاگريهاي افراد عليه يكديگر نكشاند. وي تصريح ميكند: كسي كه خودش را
در حد كانديداي جايگاه رياست جمهوري ميداند و ميخواهد مديريت كلان جامعه
را در دست بگيرد، بايد آماده آن باشد كه عملكرد گذشتهاش زير ذرهبين برود.
از طرفي، ديگران هم متوجه ميشوند كه اگر مديريت ۱۰ جاي ديگر را هم برعهده
داشتند و اقدامي انجام دادند كه ديگران از آن گذشتند، زمانه چندان
فراموشكار نيست و بالاخره زماني فرا ميرسد كه اين موضوع برجسته شود.
كاهش اعتماد اجتماعي
از
نگاه رئيس سابق انجمن جامعهشناسي اين ماجرا يك روي ديگر هم دارد و آن
كاهش اعتماد اجتماعي نسبت به مسئولان است. وي درباره نتيجه اين بياعتمادي
ميگويد: ممكن است در مواقعي، شهروندان گستاخ شوند و بگويند وقتي ديگران در
سطح كلان از قانون تخطي ميكنند، چرا ما نكنيم. قانعي راد تصريح ميكند
براي مقابله با اين بياعتمادي اگر بعد از انتخابات، عزم جدي براي مبارزه
با فساد از طرف مسئولان ديده شود و مردم احساس كنند كه مسئولان دارند با
اين موضوع برخورد ميكنند، كمكم اين ذهنيت برايشان ايجاد ميشود كه ما در
حال گذار هستيم و به سمت حاكميت شفافتري حركت ميكنيم و هر كسي كه نتواند
خودش را با اين شرايط گذار انطباق دهد، در واقع بازنده است؛ اما اگر احساس
كنند فقط در زمان انتخابات حرفهايي مطرح شد و از آن گذر كردند و رويه قبل
ادامه پيدا ميكند، حتماً مردم هم آلوده خواهند شد و شاهد فساد گستردهتر
خواهيم بود.
اين جامعهشناس تأكيد ميكند:
بايد عزمي جدي براي مبارزه با فساد در كشور از طرف قوه قضائيه، دولت و مجلس
شكل بگيرد و اين رانتها و توزيع منابع برحسب روابطي كه افراد با نهادها
دارند، به پايان برسد و جامعه به سمت سالمسازي نهادي حركت كند. اگر
نتوانند اعتماد مردم را به اين پديده جذب كنند، طبيعتاً بايد شاهد اين
باشيم كه فساد به يك امر گسترده اجتماعي و به پديدهاي فراگير تبديل شود.
وي درباره نحوه مديريت بازتابهاي اين مناظرهها هم معتقد است: در مجموع
بايد شرايط را به نفع نوعي يادگيري در جامعه تغيير دهيم. اتفاقاتي در اين
مناظرهها افتاد كه بايد به يادگيري اجتماعي ما كمك كند و سياستمداران،
روشنفكرها، دانشگاهيها و اصحاب رسانه سعي كنند، اين گفتوگوها را به
شيوهاي تفسير كنند تا به يادگيري اجتماعي منجر شود، زيرا ممكن است
گروههايي مثل مخالفان نظام جمهوري اسلامي، از اين فرصتها استفاده كنند و
نتايج متفاوتي بگيرند.
آبروي نظام اسلامي با حضور مردم
سخنان
روز گذشته رهبر انقلاب يك بار ديگر تشتت و تزلزلي اجتماعي ناشي از بد
اخلاقي برخي كانديداها را خنثي كرد و نشاط اجتماعي را به مردم بازگرداند.
حضرت امام خامنهاي با اشاره به برخي سخنان ناشايستي كه در جريان رقابتهاي
انتخاباتي بيان شد، گفتند: اگرچه اين سخنان شايسته ملت ايران نبود، اما
حضور مردم همه اين مسائل را حل خواهد كرد و اين سخنان تأثيري نخواهد داشت.
رهبر فرزانه انقلاب افزودند: انشاءالله مردم ايران اعم از زن و مرد، روز
جمعه در سراسر كشور، در انتخابات شركت خواهند كرد و با اين حضور و با نشان
دادن عزم راسخ خود، به نظام اسلامي آبرو خواهند بخشيد.