پادشاه عربستان محمد بن نايف را از وليعهدي بركنار و محمد بن سلمان را جانشين او كرد
به گزارش تنویر ،
چند هفته پس از سفر رئيسجمهور امريكا به عربستان براي تنگ كردن حلقه
امنيتي ايران، پادشاه عربستان با بركناري محمدبننايف، پسرش محمدبنسلمان
را به وليعهدي انتخاب كرد. وليعهد جديد سياست تهاجميتري عليه ايران دارد و
پيشتر مدعي شده بود بايد درگيريها را به داخل ايران انتقال داد.
سلمان
بن عبدالعزيز، پادشاه سعودي در سومين تغييرات سياسي در كابينه اين كشور،
روز چهارشنبه در فرماني محمد بن نايف را از وليعهدي كنار گذاشت و پسرش محمد
بنسلمان را كه جانشين وليعهد و وزير دفاع اين كشور بود جايگزين وي كرد.
به گزارش خبرگزاري رسمي عربستان (واس)، بر اساس فرمان سلمان، محمد بن نايف
علاوه بر ولايتعهدي، از مناصب ديگرش مانند وزارت كشور و معاونت رياست شوراي
وزيران نيز بركنار شد. در خبر خبرگزاري عربستان آمده است كه سلمان بند «ب»
ماده پنجم «قانون اصلي حكومت» را تغيير داده و تصريح كرده كه حكومت در
پسران عبدالعزيز بن عبدالرحمن الفيصل آلسعود شاه مؤسس و پسران پسرانش باقي
خواهد ماند... و شاهي و ولايتعهدي فقط در يك خانواده از ذريه شاه
بنيانگذار باقي نميماند. سلمان بن عبدالعزيز پس از صدور فرمان خود، از
مسئولان مملكتي خواست تا بعد از نماز تراويح چهارشنبه شب، در مكه مكرمه با
محمد بنسلمان وليعهد جديد بيعت كنند. پسر پادشاه به جاي بن نايف به عنوان
معاون نخستوزير تعيين شده است در حالي كه همچنان وزير دفاع باقي ميماند.
در رأيگيري هيئت بيعت، محمد بنسلمان از ۳۴ رأي با ۳۱ رأي به پست وليعهدي
رسيده است.
محمد بن نايف به رغم كنار گذاشته شدنش
با محمد بنسلمان به عنوان وليعهد در كاخ صفا در مكه بيعت و براي او آرزوي
موفقيت كرد. پادشاه عربستان بند «ب» ماده پنج اساسنامه حكومتي اين كشور را
تعديل كرده است. اين اولين بار است كه قدرت از پدر به پسر به ارث ميرسد.
به گفته ناظران، به اين ترتيب و در صورت واقع نشدن رخدادي غيرمنتظره در
صحنه سياسي عربستان، بنسلمان وليعهد 31 ساله سعودي تنها يك گام با پادشاهي
اين كشور فاصله خواهد داشت؛ تحولي كه با توجه به رويكردهاي شاهزاده جوان
سعودي از عربستاني ديگرگون رونمايي خواهد كرد. در ادامه عزل و نصبهاي
پادشاه، احمد بن محمد السالم به عنوان معاون وزير كشور در سطح وزير (در
سطح ممتاز) تعيين شد و دكتر ناصر الداوود از پستش بركنار و به عنوان
نماينده وزارت كشور در سطح وزير تعيين شد. محمد مزوار، خبرنگار روزنامه
اينديپندنت در توئيتر خود گفته كه وليعهد سابق به دستور وليعهد جديد تحت
اقامت اجباري قرار گرفته و اين براي حفظ سلامت بن نايف است. او در توئيتي
ديگر نوشت كه برادر محمد بن نايف يعني سعود بن نايف امير منطقه الشرقيه نيز
در كاخ خود در «العزيزيه» در جنوب شهر «الخُبَر» در اقامت اجباري قرار
گرفته است.
زمينهچيني براي پادشاهي بنسلمان
باتوجه
به اينكه بنسلمان در دو سال گذشته قدرت بلامنازع عربستان و صحنهگردان
اصلي تحولات اين كشور بود، برخي منابع احتمال ميدهند برکناري اخير که به
کودتاي آرام تعبير شده، مقدمهاي براي به تخت نشاندن وليعهد جديد است.
مجتهد، افشاگر معروف سعودي در توئيتر اين اقدام سلمان را كودتا خواند و
نوشت كه به زودي سلمان به نفع پسرش از قدرت كنارهگيري خواهد كرد. نشريه
فارين پاليسي هم روز چهارشنبه در گزارشي فاش كرد كه محمد بنسلمان به زودي
شاه خواهد شد زيرا پدرش كه دچار زوال عقلي شده است، به زودي به سود او
كنارهگيرياش از قدرت را اعلام خواهد كرد.
بر اساس
اين گزارش، همه اقدامات پادشاه عربستان براي به قدرت رساندن پسرش از قبل
طراحي شده بود اما اين كار به تدريج و به آرامي صورت گرفت كه مخالفتهاي
دربار سعودي را به همراه نداشته باشد چراكه محمدبنسلمان تجربه لازم براي
اداره كشور را نداشته و طي اين مدت شاه سعودي با اختيارات نامحدودي كه براي
محمد بنسلمان در نظر گرفت و واگذاري پستهاي كليدي به وي، او توانست از
خود چهرهاي مقتدر در عرصه داخلي و خارجي به نمايش بگذارد. به گفته ناظران،
دومين عرفشكني پادشاه عربستان در انتخاب وليعهد اقدامي است كه سلطنت
سعودي را در آستانه تحولي جدي قرار ميدهد و چهرهاي متفاوت با پادشاهي چند
ده ساله آلسعود را بر اين كشور حاكم خواهد ساخت. پادشاه سعودي از مدتي
پيش زمينههاي روي كار آمدن فرزندش بنسلمان در عربستان، پس از خود را
فراهم آورده بود. صدور فرمانهاي متعدد عزل و نصب در پستها و سمتهاي مهم
دولتي و غيردولتي كه چندي پيش صورت گرفت، در واقع مقدمهاي براي نشاندن
بنسلمان بر كرسي وليعهدي بود.
بروس ريدل افسر سابق
سيا كه مدير مؤسسه بروكينگز در واشنگتن ميگويد: «ملك سلمان با انتصاب
پسر 31 سالهاش به وليعهدي، راه را براي نسل جديد آلسعود جهت رسيدن به
پادشاهي اين قدرت نفتي كه با چالشهاي متعددي روبهرو است، باز كرد.» چند
روز پيش نيز برخي منابع سعودي از حمايت برخي مقامات سعودي از ولايتعهدي
بنسلمان خبر دادند. همزمان با اعلام وليعهدي پسر شاه سعودي، كاربران
شبكههاي اجتماعي يك طومار امضا شده از سوي شاهزادههاي سعودي را فاش كردند
كه شش ماه پيش به ملك سلمان درباره عواقب اتخاذ چنين تصميمي هشدار داده
بودند. اين دستور جديد پادشاه در حالي است كه او اخيراً در ادامه جنگ قدرت
در اين كشور اختيارات محمد بن نايف را كم كرده بود. بسياري از ناظران سعودي
معتقدند اين اقدام شاه عربستان باعث افزايش تنشها در خاندان سعودي
ميشود، چراكه محمد بنسلمان در داخل خانواده از مقبوليت لازم برخوردار
نيست.
محمد بنسلمان از جمله شاهزادگان سعودي
است كه بيش از هركس ديگري براي تصاحب كرسي پادشاهي پس از ملك سلمان تقلا
كرده است. رفت و آمدهاي متعدد وي به امريكا و ديدار با دولتمردان اين كشور،
ورود به ماجراجويي يمن و آغاز جنگ تمامعيار عليه مردم بيدفاع اين كشور
از جمله سلسلهاقدامات سالهاي اخير شاهزاده سعودي محسوب ميشود كه در مسير
رسيدن به آرزوي ديرينهاش يعني به تن كردن رداي پادشاهي، انجام داده است.
اين اقدام درست چند هفته پس از سفر دونالد ترامپ، رئيسجمهور امريكا به
عربستان سعودي انجام گرفت كه گفته ميشد يكي از برنامههاي ترامپ در آن سفر
اعلام حمايت واشنگتن از پادشاهي محمدبنسلمان بوده است. همچنين ماه گذشته
گزارشهايي منتشر شد كه نشان ميداد بنسلمان در سفر خود با واشنگتن در
مارس گذشته مبلغ 65 ميليون دلار به دولت امريكا رشوه داده بود. احتمالاً
امضاي قرارداد 500 ميليارد دلاري با امريكا نيز براي محكم كردن پيمان حمايت
واشنگتن از بنسلمان انجام شده است.
تشديد سياست ضدايراني
عربستان
در دوران محمد بنسلمان و پدرش شاهد تغيير لحن قابل توجهي نسبت به ايران
بود. رياض كه تا پيش از اين به داشتن سياستهاي محافظهكارانه بر اساس حسن
همجواري و برادري در قبال ايران و ديگر كشورهاي منطقه شناخته ميشد، پس از
پادشاهي جديد سياست و لحن خود را در قبال ايران به طور قابل توجهي تغيير
داد و سياستهاي تهاجمي را در پيش گرفت. عربستان كه در دوران پادشاهي
سلمان، سياست خارجي تهاجميتر اتخاذ كرد، براي داشتن مناسبات مداوم و نزديك
با متحد امريكايي به ويژه پس از توافق هستهاي امريكا با ايران ترديدي به
خود راه نميدهد. بنسلمان يك ماه پيش در گفتوگويي مدعي شد: «بايد
درگيريها را به داخل ايران بكشانيم.» سعوديها روي كار آمدن ترامپ در
امريكا را بهترين فرصت براي افزايش فشار به ايران ميدانند و با امضاي
قراردادهاي چند صد ميلياردي به دنبال جلب موافقت واشنگتن عليه ايران است و
ائتلاف عربي- غربي نيز براي مقابله با ايران تشكيل شد. به نظر ميرسد
باتوجه به دشمنيهاي بنسلمان با ايران، سياست عربستان در مقابل تهران
تهاجميتر خواهد شد.