نحوه تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل و نوع آن

مدیر کل امور فنی مستمریهای سازمان تامین اجتماعی، ماهیت و مبنای تشخیص مشاغل سخت وزیان آور و کمیته های بدوی و تجدید نظر که مسئول تعیین و تایید این مشاغل هستند را تشریح کرد.

به گزارش بیکا فارس از اداره کل روابط عمومی سازمان تامین اجتماعی، مهندس سید محمدعلی جنانی، با اشاره به مبنای تشخیص و شرایط مشاغل سخت و زیان‌آور افزود: کاری سخت و زیان آور محسوب می شود که در آن عوامل فیزیکی، ‌شیمیایی، ‌مکانیکی، ‌بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال بیمه شده تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می شود که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن باشد.
وی ادامه داد: انواع کارهای سخت و زیان آور بر دو نوع الف و ب است که تفاوت آن در حذف و کاهش سخت و زیان آوری است.
مهندس جنانی گفت: مشاغل گروه الف، مشاغلی است که صفت سخت و زیان آوری با ماهیت شغلی وابستگی دارد و می توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف کرد مثلا دستگاه رینگ در صنایع نساجی قدیم، دارای صدای بیشتر از حد استاندارد بوده و فرد در معرض صدای بیشتر از حد مجاز قرار داشت، در حالی که در دستگاههای جدید، صدای دستگاه رینگ کمتر از حد مجاز است.
وی اظهار داشت: اما گروه ب مشاغلی است که ماهیت آن سخت و زیان آور است و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، می توان صفت سخت و زیان آوری آنها را کاهش داد، ولی کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می شود، مانند کار مداوم در معادن زیر زمینی.
مدیر کل امور فنی مستمری های سازمان تامین اجتماعی افزود: تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل و نوع آن (گروه الف و گروه ب‌)، در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه‌ای وزارت بهداشت، ‌درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و با تایید توسط کمیته‌های بدوی و تجدید نظر استانی انجام می‌گیرد و اتخاذ تصمیم قطعی در کمیته‌ها، در مواردی که استاندارد حدود تماس شغلی عوامل زیان آور وجود دارد، مستلزم اندازه گیری و اظهار ‌نظر کارشناسان بهداشت حرفه‌ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا سایر مراکز دارای مجوز از وزارت بهداشت است.
مهندس جنانی با اشاره به ترکیب اعضای کمیته های مشاغل سخت و زیان‌آور افزود: کمیته های بدوی و تجدید نظر عهده دار تعیین و تایید مشاغل سخت و زیان آور هستند و اعضای هر دو کمیته ٥ نفراست.
وی اعضای کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور را بر شمرد و گفت: معاون روابط کار سازمان تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان و یا نماینده وی به عنوان رییس جلسه، معاون امور بیمه‌ای اداره کل تامین اجتماعی استان و یا نماینده وی، کارشناس مسئول بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشتی دانشگاه/ دانشکده علوم پزشکی مربوطه، نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حایز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان و نماینده کارفرمایان حسب معرفی کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایی استان از اعضای این کمیته هستند.
مهندس جنانی افزود: اعضای کمیته تجدید نظر مشاغل سخت و زیان آور شامل رییس سازمان تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان به عنوان رییس کمیته، مدیر کل تامین اجتماعی استان، معاونت بهداشتی دانشگاه/ دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوط، نماینده کارگران حسب معرفی تشکل حایز اکثریت استان بنا به تشخیص سازمان کار و امور اجتماعی استان و  نماینده کارفرمایان با معرفی کانون انجمنهای صنفی کارفرمایی استان هستند.
وی تصریح کرد: بیمه شدگانی که حداقل ٢٠ سال سابقه کار متوالی یا ٢٥ سال کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور دارند، بدون شرط سنی می توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی کنند.
مدیر کل امور فنی مستمری های سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه  تصویب آیین نامه اجرایی مشاغل سخت و زیان آور مربوط به سال ١٣٨٠ است، گفت: با توجه به آیین نامه مصوب مشاغل سخت و زیان آور، مهم ترین هدف از تصویب قانون مشاغل سخت وزیان آور حفظ سلامت بیمه شدگان در معرض عوامل زیان آور محیط کار، حفظ و ارتقای سلامت محیط کار است.
وی  افزود: در حوزه مهندسی بهداشت حرفه ای، اقدامات کنترلی در محیط کار شامل اقدامات کنترلی منبع آلاینده، کنترل منبع تا دریافت کننده و کنترل دریافت کننده آلودگی (کارگر، بیمه شده) باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد .
مهندس جنانی گفت: بر اساس آمار سال ١٣٩٤، ٧٥ درصد بازنشستگان در شمار بازنشستگان عادی و ٢٥ درصد آنان بازنشسته پیش از موعد هستند و بازنشستگان مشاغل سخت و زیان آور، در مجموع ٥٢ درصد بازنشستگان پیش از موعد (١٣ درصد کل بازنشستگان) را تشکیل میدهند.
وی افزود: ٣١ درصد از کل هزینه های بلند مدت سازمان تامین اجتماعی در سال ١٣٩٤ مربوط به بازنشستگان پیش از موعد بوده و ٢٣ درصد از کل هزینه های بلند مدت سازمان تامین اجتماعی در سال ١٣٩٤ مربوط به بازنشستگان در مشاغل سخت وزیان آور است.
مدیر کل امور فنی مستمری های سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه بهترین راهکار در خصوص مشاغل سخت و زیان آور، طبق تجارب بین المللی و راهکارهای علمی و همچنین قانون و آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور، سالم سازی محیط کار (از طریق انجام اقدامات کنترلی) و توجه به سلامت فرد بیمه شده است، اظهار داشت: در تعدادی از کشورها به حدی حفظ سلامت محیط و فرد حایز اهمیت است که توجه به فاکتورهای مهندسی بهداشت حرفه ای در میزان پرداخت حق بیمه کارفرمایان دخیل است و میزان حق بیمه به حدی افزایش یافته است که کارفرمایان جهت عدم پرداخت حق بیمه بالا، اقدامات کنترلی محیط و سالم سازی را انجام داده اند.