اقسام مجلس-مناجات و ادعیه وزیارات

بسیج مداحان فارس :

يكي از باحلاوت ترين بخشهاي مداحي خواندن مناجات و ادعيه و زيارات است كه معمولا به دو روش برگزار مي گردد.

 

روشهاي خواندن ادعيه و زيارات

الف)سنتی 

ب)نو

 

الف)سنتی

در اين روش زمان محدودي براي برنامه در نظر گرفته مي شود ،

از جهت سبكي يك نظام كلي منسجمي وجود دارد

و تفسير عبارات دعا و زيارت و روضه خوانی ، در بخشهاي مشخصي صورت مي گيرد.

معمولاً اين روش در محافلي كاربرد دارد كه مداح مستمع ثابت و اهل فن ندارد.

 

ب)نو :

در اين روش زمان برنامه نامحدود است ،

از جهت سبكي يك نظام كلي منسجمي وجود ندارد و گريزهاي سبكي مختلفي به تناسب مجلس صورت مي گيرد

و عبارات دعا و زيارت ، در هر بخش ممكن است تفسير شود.

معمولاً اين روش درمحافلي كاربرد دارد كه مداح مستمع ثابت و اهل فن دارد.

 

• شروع از روش سنتی

توصيه مي كنيم ذاكرين اهل بيت (ع) ابتدا به فراگيري روش سنتی خواندن ادعيه و زيارات بپردازند ؛ چراكه اكثر محافل شرايط محافل سنتی را دارند و علاوه بر اين خواندن ادعيه و زيارات به روش نو نياز به تجربه ، علم و تبحري است كه كسب آن گذشت زمان را مي طلبد.

 

• توجه به الگو

براي فراگيري روش خواندن ادعيه و زيارات ، الگويي سنتی از خواندن اساتيدي چون: حاج ماشاء الله عابدي ، حاج مرتضي طاهري ، حاج مهدي سماواتي و... انتخاب كنيد و با رعايت الگوي تمرين ، سبك و تلفظ صحيح ادعيه و زيارات را به خاطر بسپاريد.

 

• تفسير

براي تفسير و توضيح ادعيه و زيارات حين خواندن ، ابتدا از جملات و تفسير و توضيح اساتيد كه در الگوها بيان كرده­اند استفاده كنيد، سپس به سراغ كتب تفسيري ادعيه و زيارت رفته و مطالب مناسب را در الگوهاي سبكي فرا گرفته از اساتيد ـ قرار دهيد تا به مرور زمان خودتان صاحب سبك و روش تفسيري ادعيه و زيارات شويد.

براي فراگيري خواندن ادعيه و زيارات به روش نو ، حتماً پس از تبحر در روش سنتی اقدام كنيد و الا دچار عدم انسجام سبكي خواهيد شد. پس از يادگيري كامل روش سنتی به عنوان الگو از روش خواندن ادعيه و زيارات اساتيدي چون حاج منصور ارضي، حاج سعيد حداديان ، حاج محمد طاهري و حاج محمود كريمي استفاده نماييد.

 

چهارچوب كليمحافل مناجات و ادعيه و زيارات

1. ذكر صلوات و دعاي فرج
2. توسل به امام زمان(عج)
3. متن دعا و مناجات
4. ذكر مصيبت
5. دعا و مناجات پايان مجلس

 

1. ذكر صلوات و دعاي فرج

مجالس دعا و مناجات ، با ذكر سه صلوات كه پس از هر صلوات ، مستمع آن را تكرار مي نمايد، آغاز مي گردد. و پس از آن دعاي فرج قرائت مي شود.

 

1. توسل به امام زمان(عج)

توسل به امام زمان(عج) با خواندن اشعار مرتبط ، در محافل دعا و مناجات معمول است ، در اين بخش همواره به مستمع ذكر يابن الحسن دم داده مي شود و در پايان هم به ذكر مصيبت مرتبط با مناسبت اشاره اي مي شود.

 

1. متن دعا و مناجات

پس از توسل ، با اشاره و ياد از شهدا ، امام شهيدان و گذشتگان متن دعا و يا زيارت آغاز مي شود. در خواندن اين بخش به نكاتي بايد توجه داشت:

• تسلط بر متن دعا و زيارتو صحيح خواندن دعا

متن دعا و زيارت ، بايستي آنقدر براي مداح تكرار شده باشد كه خواننده از جهت لفظي و معنايي دچار اشكال نشود.

تلفظ و اعراب صحيح هنگام خواندن ادعيه و زيارات بسيار مهم است ؛ چه بسا با تغيير يك اعراب يا يك تلفظ معناي دعا تغيير يابد.

• دريافت معناي صحيحوترجمه ساده

مداح بايد به معني صحيح كلمات دعا واقف باشد چه از جهت ترجمه و چه از جهت تفسير و شرح و توضيح.

بايد عبارتهايي كه براي مستمع قابل درك نيست با بياني ساده شرح و تفسير شود.

• لحن ملايم و مناجاتي

از جهت صوتي و سبكي بهتر است كه ادعيه و زيارات را با لحني ملايم و عاطفي خوانده و از فرياد زدن و بلند خواندن پرهيز شود، چرا كه در دعا و مناجات، تضرع و خشوع شرط است، البته تناسب سبك و محتوا بايد رعايت شود و اگر واقعا فرازي داراي محتوايي حماسي است با لحن حماسي بيان شود.

• عدم خواندن شعر و روضه طولانی در ميان دعا

به طور كلي فاصله انداختن طولاني بين اجزاي دعا مناسب به نظر نمي رسد و اصالت آن را از بين مي برد به همين جهت حتي المقدور خواندن شعر و روضه و مخصوصا سينه زني را به ابتدا و انتهاي ادعيه و زيارات منحصر كنيد.

• عدم افزودن عبارت به ادعيه و زيارات

از اضافه كردن عبارت به ادعيه و زيارات به قصد ورود جدا بپرهيزيد، زيرا كه از جهت شرعي داراي اشكال است، اما به قصد رجا اگر بعضي از عبارات دعا و زيارت تكرار شود ، اشكال ندارد. البته بعضي از اضافاتي كه توسط افراد ـ اگر چه به قصد رجاء ـ به ادعيه و زيارات صورت مي­گيرد، حالت نامأنوس و نامناسب دارد ، از آنها نيز بايد پرهيز كرد. رواياتي وجود دارد كه حتي سفارش شده است كلمه­اي و يا ضميري به ادعيه و زيارات اضافه نشود.

• خواندن دعا در حد پذيرش مستمع

اگرچه بهتر است دعا كامل خوانده شود اما لازم نيست كه حتما يك دعا و يا زيارت در هر شرايط و حتي زماني كه مستمع پذيرش ندارد به طور كامل خوانده شود بلكه بهتر است به مقتضاي حال و به حدي كه مستمع آمادگي دارد فرازهايي از دعا را بخوانيد سپس مجلس را به اتمام برسانيد.

 

1. ذكر مصيبت

خوب است در اواخر دعا ـ با توجه به عبارتي مرتبط از دعا و يا زيارت ـ يك گريزي به روضه صورت بگيرد ؛ البته در صورتيكه قرار است روضه كامل و طولاني بخوانيد و يا برنامه سينه زني داشته باشيد حتما پس از اتمام دعا اين كار را انجام دهيد.

 

1. دعا و مناجات پايان مجلس

در بعضي از محافل كه روضه بين دعا خوانده مي شود ؛ ديگر پس از پايان دعا و زيارت ، دعاي ديگري صورت نمي گيرد . اما در محافلي كه برنامه روضه و سينه زني پس از دعا برگزار مي گردد به روش مذكور در بخش محافل روضه ، دعا و مناجات پاياني برگزار مي گردد.

انتهای پیام /224224