هفته مبارزه با مواد مخدر که میرسد، همه در تلاش هستند تا یادآوری کنند سن اعتیاد رو به کاهش است!. اعتیاد هزار و یک ضرر دارد و بیهیچ مزیتی. همه اینها گفته میشود اما هیچوقت از اینکه چه کنیم تا بهتر شود، یا چه کنیم که بیشتر نشود، نه گفته میشود و نه پرسیده!
هیچکس نمیپرسد و نمیگوید در این روزگار سخت که شمار معتادان روبه صعود و عمر معتادان رو به نزول سیر میکند، اگر یک روز با جوانی در خانواده، برادر، خواهر، فرزند یا حتی همسری که به درد اعتیاد مبتلا شد، چه کنیم که روی او باز نشود، یا به قول معروف زشتی عملش باقی بماند و قبح آن از بین نرود. مقابل پدر و مادر، خواهر و برادر یا همسر نایستد و لب نگشاید که بهتو چه!!!
همه مردم میدانند اعتیاد بد است. همه میدانند آخرش به بن بستی خواهد رسید، تاریک و ... ولی شمار آنهایی که میدانند چه رفتاری باید در قبال اعتیاد و معتاد داشته باشند. اندک است.
راهکاری پیش روی کسی نگذاشتهایم. همهاش انتقاد کردهایم از این و آن. یکبار راهکار درست را پیش چشم مردم نگذاشتهایم که درک کنند. که وقتی مواجه شدند بلد باشند تصمیم درست بگیرند. که بحرانشان را خوب مدیریت کنند تا عوارض کم شود و آخر کار خوب باشد.
به گزارش خبرنگار ایسنا منطقه فارس، اینجایی که من ایستادهام یک کارگاه است برای مبارزه با اعتیاد. مردان و زنان میانسالی نشستهاند و به حرفهای سخنران گوش میکنند. گاهی چند نفر نکتهای یادداشت میکنند. برخی هم فقط گوش سپردهاند.
به خانمی که دارد خارج میشود میگویم: اگر روزی بفهمید پسرتان معتاد شده چه میکنید؟ میگوید امکان ندارد. مگر ما از آن خانوادههاشیم.
میرود ولی رفتن و سربرگرداندن او نشان از تلنگری دارد که به هدف خورده است. لابد شک هم میکند ولی دوست دارد نپذیرد.
خانم بعدی بلند میشود. کاغذ و قلمش را میگذارد توی کیف نه چندان کوچکی که به دست دارد و میرود سمت درب خروج. از او هم همین سئوال را میپرسم. رو ترش میکند. میگوید: نمیدانم. نمیدانم باید چکار کنم ولی خب امیدوارم پیش نیاید.
آقایی از ته سالن بلند میشود. از او هم همین را میپرسم. میگوید: راستش را بخواهید من الان میخواهم بروم بیرون سیگار بکشم. این کارگاه را هم آمدهام چون مجبورم. اگر پسرم بخواهد موادی مصرف کند من اصلا نمیتوانم به او چیزی بگویم. همین سیگار را به رخم میکشد. دلم نمیخواهد پسرم مواد بکشد ولی از طرفی کاری هم نمیتوانم بکنم. تازه شاید هم مصرف کند من از کجا بدانم. من که متخصص نیستم که تشخیص بدهم.
به گزارش ایسنا، چهره و رفتار بیشتر آدمهایی که امروز این سئوال را میشنوند تلنگر خوردهاند، به اندازهای که ضرب آن است. دردشان آمده که ابرو در هم میکشند. رو ترش میکنند. سر برمیگردانند و دقیقتر سئوال کننده را برانداز و ارزیابی میکنند.
انگار این سئوال زنگی باشد که توی سرشان به صدا درمیآید. ولی قدرت پذیرش شرایطی را که سخت باشد، ندارند. جامعه ما هنوز قبول نکرده که شاید نزدیکترین فرد به ما، بچههایمان، روزی جز همانهایی باشند که آلوده میشوند.
هنوز خانوادهها نمیدانند چگونه باید برخورد کنند. هنوز آمادگی ندارند برای پذیرش مسئلهای به این بزرگی.
وی این سئوال تا زمان خروج از کارگاه آموزشی ذهنم را درگیر خود کرده است که فلسفه برگزاری این کارگاهها چیست؟ کارگاهی که یک سخنرانی است با یک گوینده و چندین شنونده و ... خروجی این کارگاهها چه بوده است و چرا هنوز ذهنیت مردم همان ذهنیت ده یا بیست سال پیش است؟
رسول اسکندری، کارشناس فرهنگی، پیشگیری و مشارکتهای مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت و گو با خبرنگار ایسنا گفت: اعتیاد، علائم خاصی دارد، رفتارها و عوارضی که اعضای خانواده را هشدار دهد، اینکه پدر، مادر، خواهر، برادر و ... دقت کن، بیشتر مراقب باش.
وی با اشاره به اینکه برخی از این علائم، شبیه به علائم دوران نوجوانی است، عنوان کرد: برای همه علائم نباید احساس خطر و بی جهت فرد را مواخذه کرد.
اسکندری بیان کرد: پرخاشگری عارضه مشترک تمام مواد مخدرها است. اگر جوان یا نوجوان بسیار پرخاشگر شده باشد، یعنی قبلا این رفتار را نداشته و مدتی است به آن دچار شده، میتواند هشداری باشد که از خود بپرسیم نکند مخدری مصرف میکند؟!
وی گفت: انزوا طلبی و لذت بردن از تنهایی نیز علامتهای دیگر گرفتار این مشکل شدن است. البته تمام این علائم تا حدی طبیعی است. خصوصا در گروه جوان و نوجوان، اما اگر از یک حد تجاوز کرد، باید بررسی کنیم. باید کمی تردید به دلمان راه بدهیم.
اسکندری عنوان کرد: ممکن است نوجوان به طور کلی خانواده را کنار گذاشته و تنها با گروه همسالان رفت و آمد داشته باشد. این نیز مشکل بزرگی است که به عنوان زنگ خطر شناخته میشود.
وی عنوان کرد: آشفتگی خواب و قرمز شدن چشمها نیز از علائم مصرف مواد مخدر است. میتوان از روی بوی لباسها نیز متوجه این موضوع شد.
اسکندری با بیان اینکه در ایران اصولا جوانان پس از 5 سال استفاده از مواد مخدر شناسایی میشوند، گفت: خانوادهها آگاهی کافی را ندارند و نمیتوانند در زمان درست این مشکل را در فرزندانشان شناسایی کنند.
وی گفت: در صورتی که خانواده متوجه اعتیاد فرزند خود شد، بهترین راهکار صریح صحبت کردن است. طعنه زدن و خواهش کردن از دیگران که با فرد صحبت کنند، به هیچ عنوان روش خوبی نیست. باید راحت با فرد به گفت و گو نشست و البته نوع رفتار و مواجهه باید بسیار دقیق باشد.
اسکندری با تاکید بر اینکه منظور از صریح صحبت کردن، دعوا کردن با فرد نیست،گفت: والدین به دور از چشم دیگران، به شکل قاطع باید موضوع را با فرزند خود مطرح کنند. مراقب باشیم که تحقیر و توهین و مقایسه و نصیحت در این زمینه پاسخ نمیدهد. مسلما جوان طفره خواهد رفت. در این زمان ارتباط والدین و صمیمیت آنها موثر است. موارد زیادی وجود دارد که جوان با همین صحبت حقیقت را گفته است.
وی عنوان کرد: مرحله بعد و زمانی که برایمان مسلم شد فرد به اعتیاد گرفتار شده، این است که فرد را قانع کنیم تا با روانشناس یا روانپزشک مشاورهای داشته باشد. روانشناسان در این زمینه مصاحبه انگیزشی دارند که فرد را برای ترک اعتیاد تحریک میکند. فرد در این زمان از اعتیاد خود لذت میبرد و خود برای ترک مراجعه نمیکند بنابراین مصاحبه انگیزشی نیاز است.
این کارشناس با تاکید بر اینکه اعتیاد یک بیماری عود کننده است، گفت: هر فردی که برای ترک مراجعه کرده است بین سه تا ده بار احتمال دارد دوباره به اعتیاد مبتلا شود. این پروسه کاملا طبیعی است و نباید انتظار داشت با یکبار اقدام فرد پاک شود.
اسکندری یا بیان اینکه خانواده میتوانند با کاهش تعداد عودهای این بیماری، از فرزند خود مراقبت کند، گفت: حتی اگر خانوادهها میتوانند، باید محل زندگی خود را تغییر دهند، تا جوان در محلهای که از آن مواد تهیه میکرده قرار نگیرد. مراقب دوستهای فرد باشند، همانها ممکن است کسانی باشند که شریک مصرف مواد بودهاند.
به گزارش ایسنا راهکارهای درست مبارزه با مواد مخدر باید بارها و بارها و از طریق تمام رسانهها و با بهکارگیری ابزارهای ارتباطی و اطلاعرسانی مطرح شود. آنقدر که یاد بگیریم نحوه مواجهه صحیح با مشکلی بهنام اعتیاد را.
باور اینکه شاید یکی از اعضای خانواده ما، روزی به بیماری اعتیاد مبتلا شود، برای همه دشوار است اما این دلیل خوبی برای آنکه مطمئن شویم، نخواهد بود.
وقتی ویروس یک بیماری در جامعه وجود داشته باشد، زمانیکه راههای انتقال، به شکل کامل مسدود نیست، وقتی فرد به حد کافی حساس نشده و مراقبت از خود را یاد نگرفته است. باید احتمال داد که شاید بین اعضای خانواده ما هم روزی یک معتاد باشد.
به گزارش ایسنا، کارشناسان اعتقاد دارند که امروزه چهره افراد نمیتواند نشاندهنده اعتیاد باشد مگر آنکه چند سال از ابتلا به این بیماری مهلک گذشته باشد.
ما باید یاد بگیریم که کمک کننده باشیم، التیامدهنده، یاریگر و مددکار. نه اینکه زیر و رو کننده آتش و شعلهور کننده آن.
ما باید یاد بگیریم که سد شویم جلوی ابتلا به اعتیاد. نه اینکه سدی باشیم مقابل حل مسئله. ما همه نیازمند یادگیری هستیم و باید آنچه را آموختهایم برای سلامت اجتماع که سلامت فرد فرد ما در گرو آن است، به دیگران منتقل کنیم و آموزش دهیم.
آمارها نشان میدهد 90 درصد جوانان در معرض تعارف مواد مخدر قرار دارند. از طرفی باید به این نکته توجه داشت که اعتیاد وحشتناک و خطرناک است اما معتاد نه! معتاد نیازمند توجه و درمان است تا هم او نجات پیدا کند هم از ابتلا دیگران جلوگیری شود.
روانشناساس معتقد هستند که تمام معتادان، اعتیادشان را مخفی میکنند، حتی اگر هنگام مصرف مواد سر برسیم، باز هم فرد سعی در حاشا دارد.
متخصصان روانشناسی هوشیاری در شناخت و توجه به علائم اعتیاد را مورد تاکید قرار میدهند و معتقد هستند که وجود هر یک از این علائم، نشانه اعتیاد نیست اما اگر مجموعه علائم با هم در یک فرد دیده شد، باید با حساسیت کامل، بهدنبال راهی منطقی و تاثیرگذار بود.
هفته مبارزه با مواد مخدر، فرصتی ارزشمند است تا بهجای گفتن از آمارها و ارقام کشفیات و ارائه گزارش عملکردها، مطالبی را با مردم درمیان بگذاریم که برای مقابله با اعتیاد و حل این مشکل کارگشا است.
گزارش/طیبه رفیعی خبرنگار ایسنا منطقه فارس