توجيه عقلى و ادله نقلى عريضه نويسى
از
بررسى مجموعه آيات و رواياتى كه در صدد تبيين منزلت وكمالات وجودى اهل بيت عليهم
السّلام هستند، چنين معلوم مىشود كه ائمه اطهارعليهم
السّلام علاوه بر ولايت تشريعى يعنى حقّ تبيين وتشريح احكام وآيات الهى
ورهبرى سياسى ودينى واجتماعى جامعه، كه اصطلاحا به آن امامت گفته مىشود؛ از منزلت
والاى ولايت تكوينى نيز برخوردارند. اين بُعد از كمال كه گاهى از آن تعبير به
«ولايت تصرّف» و «ولايت معنوى» مىشود، نوعى از اقتدار وتسلط فوقالعاده در امور
نظام هستى است كه با توجه به دارا بودن مراتب بالاى كمالات معنوى و قرب به حضرت
حقّ با عنايات مخصوص خداوند متعال معجزات وكرامات منقول از آن ذوات مقدسه، ناشى از
اين بُعد ولايتى آنهاست.
توضيح
آنكه برطبق جهان بينى اسلامى، انسان از چنان استعدادى برخوردار است كه از طريق
انجام عبادات وترك گناهان میتواند به مرتبهاى از كمال برسد كه تمام اعضاء وجوارح
بدن او الهى بشود. يعنى به جايى مىرسد كه چشم او جز حقّ را نمىبيند و گوش او به
غير از حقّ را نمىشناسد، وپاى او جز در راه حقّ قدم بر نمىدارد ودست او جز در
مسير حقّ كارى انجام نمیدهد.
و
در يك كلام در تمام رفتارها و عملكردها جز به كار حقّ خود را مشغول نمىسازد. يعنى
به تمام معنى خليفة اللّه میشود. تصوّرات وتصرّفاتش همه رحمانى مىگردد. از اين
مرتبه از كمال در حديث قدسى مشهور كه امام صادقعليه السلام آن را از
وجود مبارك پيامبر اكرمصلّى اللّه عليه و آله روايت مىكنند، با اين تعابير ياد
شده است:
قال
اللّه عزّوجلّ: ما تقرّب إليّ عبدٌ بشيءٍ أحبُ إليّ
ممّا افترضتُ عليه وإنّه يتقرّب اليّ بالنافلة حتى احبّهُ فإذا أَحْبَبْتُهُ كنتُ
سمعهُ الذي يسمع بهِ وبصرهُ الذي يبصر بهِ ولسانه الذي ينطق به ويدهُ الذى يبطش
بها. إن دعاني أجبته، وإن سألني أعطيتهُ.[3]
خداوند
عزّوجلّ مىفرمايند: هيچ بندهاى با هيچ وسيلهاى به من نزديك نشده است كه از
فرائض نزد من محبوبتر باشد. همانا بنده به وسيله نوافل ومستحبّات -كه من آنها را
واجب نكردهام ولى او تنها به خاطر محبوبيّت آنها در نزد من، به انجامشان
مىپردازد- به من نزديك مىشود تا به جايى كه محبوب من مىگردد، همين كه محبوب من
گشت، من گوش او مىشوم كه با آن مىشنود، وچشم او مىشوم كه با آن میبيند، وزبان
او مىشوم كه با آن سخن میگويد، ودست او میشوم كه با آن حمله مىكند. در اين حال
اگر مرا بخواند دعايش را اجابت مىكنم، واگر از من چيزى درخواست كند آن را به او میدهم».
وقتى
كه انسانهاى معمولى از چنين قابليّتى برخوردارند، به طريق اولى ائمه اطهارعليهم
السّلام به جهت كمالاتى كه دارند مىتوانند از منزلتى برخوردار شوند كه
بتوانند در شئونات مختلف عالم تكوين تصرّفاتى داشته باشند.
در
اشاره به برخوردارى اهل بيت عليهم السّلام به سطح بالايى از اين گونه
ولايت است كه در زيارت جامعه وارد شده است:
«بكم
فتح اللّه وبكم يختم وبكم يمسك السماء أن تقع على الأرض وبكم ينزّل الغيث»
«پروردگار
عالم به بركت وجود شماست كه خلق را آغاز مىكند و آن را به پايان میرساند، وآسمان
را از فرو افتادن بر زمين باز مىدارد، و باران را فرو میفرستد».
به
عبارت ديگر خداوند همه چيز را به وسيله شما كه واسطههاى فيض او هستيد ايجاد و
اداره مىنمايد. وهمچنين در دعاى عديله در تشريح وتبيين قسمتى از بركات وجود مبارك
حضرت امام زمانعليه السلام آمده است:
«ثمّ
الحجّة الخلف القائم المنتظر المهدي المرجى الذي ببقائه بقيت الدنيا وبيمنه رُزق
الورى وبوجوده ثبتت الأرض والسماء».