آبخیزداری و منابع طبیعی مرودشت

 به گزارش بسیج مهندسین استان فارس به نقل از کانون مرودشت معرفي برخي از ويژگيهاي شهرستان مرودشت

شهرستان مرودشت حدود 364700 هکتار وسعت دارد. براساس آمار بارندگی 32 ساله سه ایستگاه شهرستان ، میانگین بارندگی سالیانه mm387 است و از نظر اقلیمی جزء مناطق نیمه خشک به شمار می رود . با توجه به متوسط بارندگی سالیانه و مساحت شهرستان حجـم کل نــزولات حــدود 4/1411 میلیون متر مکعب بوده که در حدود 36% آن به صورت رواناب از دسترس خارج مـی گردد . این در حالیست که افت متوسط سالیانه سفره آبهـای زیر زمینی  در بعــضی از دشتهــای شهرستان حدود 68/0 متر می باشد . لذا با توجـه به وجود دشتـهای وسیع و حاصلـخیز در منطقه و جایگاه مناسب کشاورزی شهرستان  مرودشت در سطح استان و کشور ، حفظ و تقویت منــابع موجود آب و بهــره برداری اصولــی از آن امری ضـروری است و در این راستا فعــاليتهاي آبخيزداري بي ترديد تاثير شگرفي خواهد داشت .

*تعریف حوزه آبخیز

حوزه آبخیز به مساحتی از یک منطقه اطلاق می شود که رواناب حاصل از بارندگیهـا  به طور طبیعی به نقطه واحدی به نام نقطه خروجی هدایت می شود یک آبخیز ممکن است شامل کوهها ، دره ها ، مزارع ، مراتع ، جنگلها ، دریاچه ها ، کویرها ، خاکهــای سطحی و معادن ، روستاها و شهرها باشد .پائین ترین نقطه حوزه آبخـیز بــرحسب وسعت و آب و هوای منطقه ممکن است شامل رودخانه ها (فصلی یا دائمی ) در یا چه ها و دریا باشد و بلند ترین نقطه آن قله کوههاست .

*مفهوم آبخیزداری

آبخیز داری عبارتست از بکار گرفتن همزمان مجموعه ای از علوم و تکنیکها که هدف از آن بهره برداری صحیح و علمی از منابع  آب و خاک و پوشــش گیاهی یـک حوزه آبخیز بدون وارد آمدن زیانی به منابــع آن از قبیل آب ، خاک ، مراتع ، جنگلهــا ، حیات وحش و زیبائی (بهره برداری معقولانه )

* اهميت و ضرورت آبخيزداري

مشکلات روزافزون ناشي از بهره بردرای بی رویه انسان از طبیعت بـدون در نظـر گرفـتن تـوان و استعدادهاي اراضي .

ـ نابودی جنگلها و مراتع بر اثر چرای مفرط و تخریب كه نتيجه آن گسترش بيابانهاست .

ـ افزايش سیلهای مخرب با قدرت تخریبی بیش از پیش كه شهرها و روستاها و مزارع و تاسیسات را تهدید می کنند.

ـ افزايش آلودگیهاي  محیط زیست و تخريب سیمای طبیعت و چشم اندازها .

ـ محدود بودن منابع زيستي از جمله منابع آب شرب ، خاك و ... و از طرف ديگر ازدياد جمعيت .

ـ تبعات اقتصادي ـ اجتماعي ناشي از تخريب منابع طبيعي و كاهش تــوان زيستـي سرزمين مانند كاهش درآمد ، مهاجرت بي رويه ، رواج مشاغل كاذب و ...

ـ مناطق خشک كه ايران نیز جزء آن است اکوسیستمهای ناپایداری دارند که در صورت بروز آسیب و خسارت ، احیا ء و ترمیم آنها بسیار بوده و نیاز به زمان طولانی دارد .

*جهت گيري فعاليتهاي آبخيزداري

آب مهمترين جزء حوزه های آبخیز و زمین در مرتبه بعــدي است لذا جهـت گیری طرحـهای آبخیزداری بایستی بر حل مشکل کمی و کیفی آب و مشکلات ثانویه ناشی از فر آینـدهـای آبـی ما نند فرسایش و سیلاب باشد .

طرحهای آبخیز داری می بایستی چند منظوره بوده و بر توسعه منابع آب صنعتی و آشامیـدنی ، مدیریت آب کشاورزی ، کنترل فرسایش و سیلاب ، حفاظت منابع طبیعی حوزه های آبخیز و حفظ  زیستگاهها ی حیات وحش و آبزیان استوار باشد

در طراحی پروژه ها دو هدف  عمده یعنی"توسعه اقتصاد ملی" و "حفظ و افزایش کیفیت زیست محیطی"  بایستی در نظر قرار گیرد لذا در طراحی و اجرای یک طرح آبخیز داری ارتباط و همکاری تنگاتنگ کلیه بخشهای دست اندر کار استفاده از اراضی بایستی بخوبی دیده شود

جهت تامین اهداف یک طرح مدیریت اراضی ضروری است کلیه سازمانهای ذیـربط در مـوارد خاص تشریک  مساعی داشته و هماهنگی و همگامی لازم را داشته باشند

* برخی نتایج حاصل از عملیات آبخیز داری در کوتاه مدت و دراز مدت

حفظ اراضی زراعتی و افزایش محصول آنها در نتیجه حفظ هوموس خاک .

ـ حفظ اراضی مرتعی و بهبود تولیدات مرتعی ( دامی ، دارویی ، حیات وحش و... )

ـ کاهش رسوبات بستر رودخانه ها و مخازن سدهای بزرگ بر اثر کنترل سیلابها .

ـ ایجاد اشتغال برای عده ای از مردم منطقه .

ـ حفظ چشم اندازها و مناظر طبیعی .

ـ تغذیه سفره های آب زیر زمینی .

ـ جلوگیری از هدر رفتن آبهای سطحی .

ـ جلوگیری ازبروز سیل و خسارات جانی و مالی ناشی از آن .

 /224224

نمایی از آبگیری بندهای سنگ سیمانی در منطقه آب ماهی