قیام پانزده خرداد 42 زمینه ساز اصلی پیروزی انقلاب اسلامی شد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج اساتید فارس، امروزه جنگ ها در دنیا جنگ بین دو تفکر توحیدی (اسلام) و مادی (لیبرالیسم) است و بسیاری از اندیشمندان و سیاستمداران معتقداند که قیام 15 خرداد سال 42 نقطه شروع جنگ بین این دو تفکر است. در همین رابطه مصاحبه ای با صفرپور، دبیر کمیته جنگ نرم سازمان بسیج اساتید فارس داشته ایم. وی که در این زمینه مطالعاتی داشته به بیان مواردی همچون شرایط تاریخی و سیاسی که موجب رخ داد قیام 15 خرداد در سال 42 شد، تشریح فرایند رخ داد قیام پانزده خرداد 42، انگیزه ها و اهداف قیام پانزده خرداد، ماهیت و عناصر این قیام، علت ماندگاری این قیام در تاریخ و نتایج و پیامدهای قیام پانزده خرداد 42 می پردازد.

دبیر کمیته جنگ نرم سازمان بسیج اساتید فارس می گوید:

قیام، یعنی بروز امواج نارضایتی در میان یک قشر یا قشرهای مختلف جامعه بر علیه نظام حاکم است که منجر به طغیان ناگهانی آنها می شود و موجب تغییراتی در برنامه ها، سیاستها، رهبری و مدیریت و یا نهادهای سیاسی جامعه می گردد. ولی ساختار و ارزش های مسلط سیاسی و اجتماعی را دگرگون نمی سازد و جایگزینی هم برای آن نظام در نظر ندارد در واقع می توان تفاوت اساسی قیام و انقلاب، را در نوع ایدئولوژی آنها جستجو کرد. با این تعریف می توان قیام پانزده خرداد 1342، را که منجر به تغییرات بنیادینی در ساختار سیاسی - اجتماعی ایران شد را زمینه ساز پیروزی انقلاب اسلامی دانست.

شرایط تاریخی و سیاسی که موجب رخ داد قیام 15 در سال 42 شد

صفرپور گفت، پس از کودتای 28 مرداد 1332 و استقرار دوباره رژیم شاه، رفته رفته حکومت مطلقه و استبدادی شاه تحکیم و تثبیت شد و در سال 1339، همزمان با تحولاتی که در صحنه سیاست بین الملل رخ داد، رژیم شاه نیز ناچار به ایجاد تغییراتی صوری در سیاست های خود شد، تغییراتی مانند ایجاد دو حزب دولتی موافق و مخالف، یعنی "ملیون" و "مردم". اما با پیروزی "جان اف. کندی" نامزد حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، سیاستهای داخلی و خارجی آن کشور، در آستانه دگرگونی خاصی قرار گرفت. در ایران نیز اصلاحاتی در قالب"اصلاحات ارضی"، "لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی" و "انقلاب سفید" انجام شد. درصورتی که هدف اصلی این برنامه به اصطلاح انقلابی، "اسلام زدایی" بود اما این اصلاحات با روح و اعتقادات مردم مذهبی ایران سازگار نبود بطوری که منجر به بی ثباتی ها و ناآرامی های در بین مردم، علما و روحانیون شد که در نهایت منجر به قیام پانزده خرداد و فراهم شدن زمینه های فکری - فرهنگی انقلاب اسلامی 1357 شد.

تشریح فرایند رخ داد قیام پانزده خرداد 42

این استاد برجسته در تشریح فرایند قیام 42 بیان کرد که، شاه بعد از کودتای 28 مرداد 32 قدرت خود را حول 4 محور، وابستگی به آمریکا(بعد سیاسی)، فرآورده های نفتی (بعد اقتصادی)، ساواک (بعد امنیتی) و ارتش (بعد نظامی) باعث شد که فرد محوری و مستبد بودنش را استوار سازد. در همین زمان است که شاهد رحلت دو شخصیت برجسته همچون آیت الله بروجردی و آیت الله کاشانی هستیم، شاه و دربار تصور می کردند که با رحلت این دو عالم بزرگوار می توانند موج اسلام زدایی را شروع کنند از این رو لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی را تصویب کرد. براساس این تصویب نامه، رسمیت دین اسلام از قانون اساسی کشور لغو می شد، نمایندگان می توانستند در مراسم تحلیف به جای سوگند به قرآن مجید به کتاب آسمانی سوگند یاد کنند و بدین ترتیب، زمینه های حقوقی و قانونی به قدرت رسیدن بهائیان و عوامل اسرائیل در ایران فراهم می شد، اما رژیم شاه به دلیل مخالفت گسترده نیروهای مذهبی، مجبور به لغو رسمی این تصویب نامه شد. با این حال، اعتراض به رژیم شاه ادامه یافت و با اعلام رفراندم "انقلاب سفید"! اوج گرفت. برای خاموشی صدای مخالفین، نیروهای مسلح و عوامل امنیتی رژیم شاه به مدرسه فیضیه قم که همزمان با مراسم شهادت امام صادق بود، حمله بردند و این واقعه خونین را رقم زد. سخنرانی پرشور و تاریخی حضرت امام خمینی، در عصر عاشورای 13 خرداد 42 که در آن خطاب به شاه ایران گفت ای شاه چه ارتباطی بین تو و اسرائیل هستکه ساواک اعلام کرده بر علیه شاه و اسرائیل در منابر سخنی نگویید مگر تو اسرائیلی هستی؟ این سخنرانی باعث شد که رژیم اقدام به دستگیری و انتقال امام به تهران کند. اما مردم سرار کشور با شنیدن خبر دستگیری امام به تظاهرات و راهپیمایی پرداختند اما رژیم این راهپیمایی ها را به شدت به خاک و خون کشید.

انگیزه ها و اهداف قیام پانزده خرداد

خاستگاه قیام پانزده خرداد اندیشه های روحانیت مبارز شیعه، به رهبری حضرت امام خمینی (ره) است. از اهداف این قیام می توان به تشکیل حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلام و مبارزه با صهیونیسم جهانی و عوامل داخلی آنها و صیانت از احکام اسلام و قرآن و حفاظت از استقلال کشور نام برد.

ماهیت و عناصر، قیام پانزده خرداد 42

صفرپورگفت با توجه به اینکه، ماهیت اصلی سیاست ها و برنامه های رژیم شاه، مبارزه با فرهنگ مذهبی مردم بود و این مسأله با روحیه مذهبی مردم سازگار نبود، به طور طبیعی، قیام پانزده خرداد دارای ماهیت اصیل دینی و مذهبی بود. زیرا این قیام برای دفاع از فرهنگ اسلامی و ارزشها و هنجارهای مذهبی مردم ایران به وقوع می پیوست و عناصر اصلی این قیام را رهبری قیام و نیروی مردمی تشکیل می داد.

علت ماندگاری قیام در تاریخ

قیام پانزده خرداد 1342، ویژگیهایی دارد که هیچ یک از جنبش های سیاسی - اجتماعی پیشین ایران، آنها را نداشتند. اما ویژگی اصلی قیام پانزده خرداد، جنبه مذهبی آن بود که رهبران مذهبی و روحانون شیعه و توده های مختلف مردم ایران در آن حضور داشتند به همین دلیل می توان به یقین گفت که این قیام، یک قیام صد در صد اسلامی - مردمی بود.

صفرپور از دیگر ویژگی های این نهضت را، قرار گرفتن مرجعیت شیعی در سطح رهبری نیروهای مذهبی، فراگیری و پوشش دادن به حرکتهای سیاسی موجود، رویارویی با اصل نظام شاهنشاهی، ضد امپریالیسم و ضد صهیونیسم بودن مبارزه آشکار شدن قدرت مذهب به وسیله بسیج گسترده مردمی و مقاومت در مقابل برنامه های نامشروع شاه عنوان کردند.

نتایج و پیامدهای قیام پانزده خرداد 42

دبیر کمیته جنگ نرم سازمان بسیج اساتید گفت، افزایش رشد سیاسی روحانیت و حوزه های علمیه و ورود آنها به عرصه سیاست کشور، الگو قرار گرفتن مذهب برای مبارزه ، رشد و آگاهی توده های مردم، افشای چهره منافقانه و ریاکارانه شاه و رژیم برای مردم، بی اعتبار شدن شرق و غرب، تثبیت مرجعیت و رهبری امام خمینی، تبیین نظریه "ولایت فقیه^" ، به عنوان نظام حکومتی جایگزین رژیم شاه، توسط امام خمینی

به طور کلی، قیام اسلامی و فراگیر مردم ایران در پانزدهم خرداد 1342، باعث افزایش آگاهی سیاسی مردم و حضور بیشتر آنها در صحنه شد و با تثبیت رهبری امام خمینی (ره) ، گروه های سیاسی غیر مذهبی به حاشیه رانده شدند. امام خمینی (ره) با بهره گیری از تجارب گذشته و با ارائه نظریه"ولایت فقیه" که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شالوده قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شد، نظام سیاسی جایگزین حکومت سلطنتی را تبیین کرد. با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، این نظریه جامه عمل پوشید و اساس نظام جمهوری اسلامی ایران را پی ریزی کرد.

انتهای خبر/224224