پیشرفت علمی زمینه ساز تمدن اسلامی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج اساتید فارس،دکتر علیرضا بیابان نورد عضو هیئت علمی دانشگاه غیر انتفاعی ارم نوشت: سخنان اندیشمندانه رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع رؤسای دانشگاهها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی دارای فرازها و نکات مهم و قابل توجهی بود.

به نظر می رسد نقش علم و پیشرفت آن برای رسیدن به " تمدن بزرگ اسلامی " در این میان از اهمیت به سزایی برخوردار است بطوری که ایشان در مقاطع مختلف بارها پیرامون آن نکات قابل توجهی را یادآور شده اند. همانطور که در سخنان ایشان آمده است نیاز سنجی علمی برای حال و آینده، جلوگیری از کاهش سرعت پیشرفت علمی، اجرای دقیق نقشه جامع علمی، توجه به کیفیت در آموزش عالی، پیگیری جدی ارتباط دانشگاه و صنعت، نقش آفرینی دانشگاهها در اقتصاد مقاومتی، گسترش فضای فرهنگ ایمانی اسلامی، عمق بخشی بصیرت دینی و سیاسی و میدان دادن به دانشجویان و اساتید ارزشی، انقلابی و متدین، از لوازم نقش آفرینی دانشگاهها در شکل گیری تمدن نوین اسلامی است.

در بحث تمدن سازی پیشرفت و توسعه علم شرط اصلی توسعه اجتماعی، اقتصادی و تمدّنی محسوب می شود و به همین دلیل است که رهبر هوشمند انقلاب نیز نگاه ویژه ای به پیشرفت علم و فناوری آنهم بدون هر گونه هیاهوی سیاسی دارند.

اینک در جامعه لزوم پیشرفت علم را همگان پذیرفته اند. در باب علم و پیشرفت آن دو علم انفعالی و علم فعلی مطرح است که علم فعلی علم به چیزی است که خود ایجاد می کنیم و یا کاری است که خود انجام می دهیم که این همواره به شرایط مکانی و زمانی مرتبط است همانطوری که این مرز و بوم نخبگان علمی بسیاری نظیر ابن سینا، فارابی، زکریای رازی، خوارزمی و ... را پرورش داده و تربیت کرده است اما علم دیگر علم انفعالی است که غرض از آن علمی است که از بیرون بر ما اثر می کند و به چیزی که بر ما اثر کرده است علم پیدا می کنیم.

هر دو شیوه علم لازم و ملزوم یکدیگر هستند بطوری که در تقسیم بندی علوم در تمدن اسلامی از دو علم اسلامی و غیر اسلامی نام برده اند و منظور از علوم غیر اسلامی علوم وارداتی نظیر فیزیک، شیمی، ریاضیات، طب، نجوم و ... است که گرچه در تمدن اسلامی پدید نیامده اند اما در درازنای تاریخ این تمدن، پیشرفت قابل توجهی کرده اند و دانشمندان اسلامی توانسته اند آثار قابل توجه و مؤثری را در آنها به ثبت برسانند.

اما در فرود تاریخی دو دوره قاجاریه و پهلوی استعدادها و زمینه های علمی و اخلاقی درونی جامعه خودمان و تمدن اسلامی تحت تاثیر غرب قرار گرفت و ما دچار نوعی انفعال شدیم، انفعالی که صرفاً نتیجه و مقایسه این تمدن با تمدن غربی بود.

پیروزی انقلاب اسلامی برعکس جریان قالب تاریخی در قاجاریه و پهلوی بعنوان قدرتی بدیل برای شرق سوسیالیتی و غرب لیبرالیسی باعث تغییر در آن فرایند شد و انفعال جای خود را به زایندگی و پیشرفت داد و همین می تواند آغازی بر شکل گیری و گسترش تمدن بزرگ و " نوین اسلامی " و " جامعه آرمانی اسلام " مد نظر مقام معظم رهبری باشد. ضمن آنکه برعکس شرق و غرب که حاصل عملشان چیزی جز خرابی و ویرانی به بار نیاورده است، علم در اسلام همراه و ملازم اخلاق است و بدنبال نه تنها حداکثر خیر و سعادت برای ایران و جهان اسلام است بلکه در پی سعادت و رستگاری جهان و جهانیان است. همانطور که مشهور است بر عکس نظریات شرقی و غربی، علم نافع از منظر اسلام، علم همراه با معنویت است و جهت گیری آن در چارچوب اخلاق و معنویت است و این باعث می شود کمتر قدم در راه انحراف بگذارد.

تمدن نوین اسلامی مد نظر مقام معظم رهبری با پیشتازی علم در عرصه نظر و عمل بر آن است ژرف نگری، خرد ورزی ، تحصیل علم و ... را جایگزین جمود و تاریک اندیشی سازد و تمدن اسلامی جایگاه سابق خود را بدست آورد. همانطور که طی پنج قرن از سال 81 تا 598 ه.ق از لحاظ نیرو و نظم، بسط قلمرو حکومت ، تصفیه اخلاق و رفتار، سطح زندگانی، وضع قوانین منصفانه انسانی، تساهل دینی، دانشوری، علم طب و فلسفه، پیشاهنگ و طلایه دار بوده است و اروپای مسیحی در دارو و درمان و اسلحه و سلیقه و انگیزه های هنری، ابزار و فنون صنعت و تجارت و قوانین و ... غالبا از مسلمانان تاثیر پذیرفته اند بطوری که " وات " مسلمانان را نماینده یک تمدن با دستاوردهای بزرگ می داند و " بریفولت " در کتاب ساخته شدن بشریت می نویسد « علم بزرگترین سهمی است که تمدن اسلامی به جهان جدید بخشیده است »

و این میسر نمی شود جزء با بازگشت حقیقی به قرآن، اقتدا به سیره رسول الله، اهتمام به وحدت و نظام سازی و ... .

در این زمینه جهت خاطر نشان کردن این اهمیت بار دیگر به گفتار مقام معظم رهبری در جمع حاضرین در همایش بیداری اسلامی اهمیت اینها متوسل می شویم: