درخواست ورزشی جمعی از اساتید دانشگاه از رئیس‌جمهور برگزیده

 به گزارش بسیج اساتید فارس,جمعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در نامه‌ای سرگشاده از رئیس جمهور منتخب ملت خواستند به‌منظور رفع مشکلات و ناهنجاری های فرهنگی و ورزشی موجود، الگوی فرهنگی و تربیتی ورزش کشور را بر اساس اصول و ارزش های اسلامی - ایرانی و اهداف عالیه نظام، تدوین کند.

متن این نامه که نسخه‌ای از آن در اختیار قرار گرفته، به شرح ذیل است:

مقدمه

به‌منظور فراهم آوردن فضای نشاط در جامعه در دهه پیشرفت و عدالت و مقابله با آسیب‌های اجتماعی، ارتقاء انسجام و هویت ملی، افزایش سطح سلامت جامعه و اشاعه متوازن ورزش و فعالیت بدنی در میان آحاد جامعه، بی شک تقویت فرهنگ و برنامه‌های ورزشی ضرورتی انکار ناپذیر است.

ورزش در جامعه ایرانی یکی از جذاب‌ترین پدیده‌ها نه تنها برای نسل جوان بلکه همه اقشار جامعه است که در ابعاد فردی و اجتماعی در اشکال ورزش پایه، همگانی، قهرمانی و پهلوانی باید مورد توجه قرار گیرد.

یک ارزیابی برنامه‌ای و راهبردی از راهبردهای ملی و برنامه‌ها پنج ساله توسعه اول تا پنجم در بخش تربیت بدنی و ورزش با هدف شناخت میزان اجرا و تحقق اهداف برنامه‌ای در طول حیات نظام مقدس جمهوری اسلامی به روشنی چالش‌ها و ناهنجارهای‌های پیچیده و سنگین و به ظاهر غیر قابل حل را نشان می‌دهد اما به واقع راهکارهای برون رفت آنها وجود دارد که نیازمند یک عزم ملی دست‌اندرکاران و مدیران خرد و کلان ورزش کشور به ویژه در چهار نهاد اصلی وزارت ورزش و جوانان، رسانه‌های گروهی به ویژه رسانه ملی، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها و مراکز عالی آموزشی و پژوهشی این رشته با حمایت نهادهای بالادستی نظیر مجلس و دولت و نهادهای حکومتی است.

در این نوشتار با هدف ضرورت توجّه رئیس جمهور به الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت در تربیت بدنی و ورزش کشور، با نگاهی جامع به بررسی تربیت بدنی و ورزش در ایران، با تأکید بر جنبه فرهنگی آن، به ارزیابی کلان وضعیت موجود می‌پردازد که ضرورتی تام برای پرداختن به مدل فرهنگی تربیت بدنی و ورزش در جامعه بوده و نقشه راه دستیابی به این راهبرد و سند ملی و ارزشمند را معین می سازد.

ورزش و فرهنگ

ورزش مجموعه‌ای از مهارت‌های حرکتی سازمان‌یافته و قانونمند در قالب رشته‌های متنوع است که به صورت همگانی یا قهرمانی، رقابتی یا غیر رقابتی به‌منظور تأمین نیروی انسانی سالم و شادابی و نشاط روانی، همبستگی بشری و همزیستی مسالمت‌آمیز و تبادل فرهنگی در سطح درون ملیتی و فراملیتی انجام می‌گیرد و تربیت بدنی عبارتند از شیوه‌های حرکتی تربیت‌‌پذیری و مقدمه واجب تعلیم و تربیت که برای کودکان و نوجوانان جهت پرورش استعدادها و شکوفایی ابعاد بدنی، عاطفی، اجتماعی و ادراکی و اخلاقی از طریق مهارت‌های ساده و بازی های پر نشاط فردی و گروهی دنبال می‌شود.

رویکرد تاریخی ورزش نیز با بررسی یافته‌های باستان‌شناسان از نگاره‌های ورزشی در فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی و ادبیات غنی و استوار آن به خوبی قابل شناخت است. نگاره‌های ورزشی جام‌ ارجان یا جام زندگی از تمدن ایلام و جام حسنلو از تمدن قبل از مادها و حماسه سرایی‌های متعدد در این سرزمین کهن و دارای شناسنامه برجسته و تمدن‌ساز دلایل متقن و مستحکمی برای اثبات این مدعاست.

از سوی دیگر در آیین اجتماعی اسلام، ورزش و تندرستی با رویکرد فرهنگی و تربیتی جایگاه ویژه‌ای داشته و هیچ مکتبی همانند مکتب الهی اسلام بر سلامت و نیرومندی پیروان راستین خود در راستای سبک زندگی برتر، سلامت عمومی، تعلیم و تربیت فرزندان، دفاع از دین و سرزمین و خدمت به خدا و خلق خدا تاکید نکرده است. مستندات و متون فقهی و دینی و آیات شریفه قرآن و احادیث و روایات از پیامبر اعظم(ص) و امامان معصوم(ع) گواه برجسته‌ای بر این سخن می باشد.

در سطح جهانی هم، بحث ورزش به عنوان یک پدیده فرهنگی چه در اسناد معتبر مانند منشور بین ‌المللی یونسکو و فلسفه المپیزم (که قابل نقد است) و چه در نظریات دانشمندان و فرهنگ‌شناسان معروف داخلی و خارجی به‌صورت برجسته‌ای به چشم می‌خورد که پرداختن به آنها فرصتی دیگر می‌ خواهد اما بررسی‌ها نشان می دهد که در فرایند ورزش کنونی ایران با تقلید محض از ورزش مدرن و پیشرفته اما مبتنی بر بُردگرایی محض و فلسفه‌های مادی امروز، میراث غنی اسلامی - ایرانی و نگاه فرهنگی و تربیتی به ورزش و تربیت بدنی در بوته فراموشی قرار گرفته است، لذا ناهنجاری ها وعدم تناسب فرهنگی و اجتماعی در ساختار ورزش ایران و عدم تناسب آن با ارزش های نظام مقدّس جمهوری اسلامی ایران در همه سطوح تربیت بدنی و ورزش کاملا احساس می شود.

وضعیت فرهنگی تربیت بدنی و ورزش کشور

با توجه به نگرش فرهنگی و تربیتی به تربیت بدنی و ورزش، شاخص‌ها و معیارهای ارزیابی در سه بخش اصلی رهنمودهای امام راحل(ره) و رهبری معظم انقلاب(دامت برکاته)، راهبردها و سیاست‌های فرهنگی جمهوری اسلامی و برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور وجود دارد.

نتایج پژوهش ها و ارزیابی های ملّی مبیّن آن است که این معیارهای نگرشی، راهبردی و برنامه‌ای در فرایند تربیت بدنی و ورزش کشور و ساختارها ،کارکردها و رویکردهای آن در سطوح مختلف اعمّ از ورزش قهرمانی، ورزش همگانی، ورزش تربیتی و دانش آموزی، ورزش بانوان، آموزش و تحقیقات و به‌کارگیری دانش و پژوهش و همچنین در زمینه‌های سخت‌افزاری و به ویژه، توزیع عادلانه اعتبارات و امکانات و حمایت از مناطق محروم و وارد کردن ورزش در سبک زندگی مردم و اقشار مختلف اجتماعی به ویژه جوانان و نوجوانان و مسائلی از این قبیل نتوانسته به‌صورت عینی و عملی تحقق یابد و چالش‌ها و تنگناهای سنگین و گوناگون مدیریتی و برنامه‌ای و اجرایی و فرهنگی در این زمینه‌ها به‌صورت بارزی وجود دارد  که رفع آنها نیازمند عزم ملّی و تلاش مدیران ارشد نظام، به ویژه شخص رئیس جمهور با همکاری همه دست‌اندرکاران تربیت بدنی و ورزش کشور می‌باشد که در این راستا مهندسی فرهنگی تربیت بدنی و ورزش می‌تواند بسیار حیاتی و راهگشا باشد.

الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت تربیت بدنی و ورزش و نقشه راه آن

الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت تربیت بدنی و ورزش مستلزم مطالعاتی است که نقشه علمی راه تبیین و تدوین این سند مهم فرابخشی را در چارچوب ارزش ها و فرهنگ اسلامی ایرانی هموار می‌سازد.

اهم این اقدامات عبارتند از:

1- تدوین وتصویب اصول و مبانی فرهنگی تربیت بدنی و ورزش جمهوری اسلامی ایران

2- تدوین شاخص‌های خرد و کلان و کمی و کیفی تربیت بدنی و ورزش کشور

3- ارزیابی وضعیت تربیت بدنی و ورزش در سطح ملی در همه سطوح و دستگاه‌های ورزشی

4- تدوین ملاک‌ها، معیارها و راهبردهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی تربیت بدنی و ورزش کشور

5- آمایش سرزمینی تربیت بدنی و ورزش متناسب با وضعیت اقلیمی و جمعیتی و فرهنگی

6- بازنگری اسناد ملی تربیت بدنی و ورزش نظیر برنامه‌های پنج ساله، طرح جامع ورزشی و...

7- تهیه پیش نویس مدل فرهنگی تربیت بدنی و ورزش در چارچوب ارزش ها و فرهنگ اسلامی

8- مطالعات فرا تحلیلی علمی و تحقیقاتی متناسب با سرفصل‌های پیش نویس الگوی فرهنگی ورزش

9- استفاده از نتایج مطالعات و تحقیقات در کارگروه‌های الگوی اسلامی - ایرانی تربیت بدنی و ورزش

10- تدوین سند ملی الگوی اسلامی - ایرانی تربیت بدنی و ورزش و پیشنهاد آن به مراجع بالادستی

11- بررسی و تصویب سند ملی الگوی اسلامی - ایرانی تربیت بدنی و ورزش کشور و ابلاغ آن به کلیه دستگاه‌های متولی تربیت بدنی و ورزش جهت اجرا

12- تشکیل ستاد عالی سند ملی الگوی اسلامی - ایرانی تربیت بدنی و ورزش جهت تهیه راهکارهای اجرایی و نظارت و ارزیابی چگونگی اجرای سند.

بی شک ورزش و تربیت بدنی جایگاه خاص خود را در کنار سایر مقولات الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت دارد که در سه بخش راهبرد کلان، راهبردهای کلی و اقدامات و راهکارهای ملی می توان تنظیم کرد؛ این راهبردهای کلان و ملی تربیت بدنی و ورزش در سند ملی الگوی اسلامی - ایرانی تربیت بدنی و ورزش کشور با استفاده از مدارک و اسناد و راهبردهای تربیت بدنی و ورزش در نهادهای بالادستی تهیه و تنظیم می شود که باز طراحی و نهادینه‌سازی الگوی متعالی تربیت بدنی و ورزش در سطوح قهرمانی همگانی و تربیتی بر اساس تعالیم و فرهنگ اصیل اسلامی - ایرانی از طریق توسعه فرهنگی ورزش، تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص، گسترش ورزش‌های باستانی و بومی - محلی، الگوی شایسته ورزش بانوان با حفظ هنجارها و ارزش‌های اسلامی، تقویت ورزش قهرمانی با حفظ هویت ملی و اخلاقی، حمایت از ورزش تربیتی و عمومی در مدارس و سبک زندگی مردم، احراز استانداردهای قابل قبول در سطح ملی و فراملی، توسعه تحقیقات و دانش ورزشی روز، گسترش ورزش روستایی و عشایری و توجه به زیرساخت‌ها و باشگاه‌های ورزشی و رسانه‌های گروهی تأکید می‌کند.

بدون شک بررسی و تنظیم این سند و اجرای آن با اتفاق و هم اندیشی همه مدیران ارشد و میانی دستگاه‌های اجرایی ورزش و متخصصان و صاحب‌نظران دانشگاهی تربیت بدنی و ورزش در کشور امکان‌پذیر است تا پس از تدوین و تصویب آن در چارچوب الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، سند ملی فرهنگی تربیت بدنی و ورزش نیز وارد مراحل تهیه و تنظیم خود گردد.

نتیجه‌گیری

با استناد به منابع علمی، فرهنگی و تاریخی موجود، تربیت بدنی و ورزش به لحاظ مفهومی و رویکردی در فرهنگ و تمدن درخشان اسلامی و ایرانی یک مقوله فرهنگی و تربیتی محسوب می‌شود.

با وجود این میراث غنی و پیشینه گران‌بها، با هجوم و تقلید ورزش های غربی جدید، جنبه فرهنگی تربیت بدنی و ورزش در ایران ضعیف بوده و چالش های جدی در ساختارها و سازوکارهای این پدیده فراگیر وجود دارد که نهادهای کلان تربیت بدنی و ورزش با حمایت نهادهای بالادستی نظیر دولت و مجلس باید با یک عزم ملی  بدان بپردازند.

در ایران تا حدودی اسناد راهبردی در نهادهای حکومتی و دولتی و قانونگذاری به تربیت بدنی و ورزش و جنبه فرهنگی آن پرداخته‌اند و به ویژه در مصوبات و مطالعات موجود با توجه به وظایف کلان خود به تربیت بدنی و ورزش از زاویه فرهنگی توجه نسبی شده که مهم‌ترین آن راهبردهای فرهنگی تربیت بدنی و ورزش در جمهوری اسلامی ایران مصوبه 565 شورایعالی انقلاب فرهنگی با 13 بند بوده است.

ارزیابی وضعیت فرهنگی تربیت بدنی و ورزش بر اساس مبانی اسلامی - ایرانی، شاخص‌ها و معیارهای سه گانه رهنمودهای امام(ره) و رهبری، سیاست‌های فرهنگی و برنامه‌های پنج ساله توسعه حاکی از آن است که در سطوح مختلف ورزش قهرمانی، همگانی، دانش آموزی، بانوان، آموزشی و تحقیقات و اجرای برنامه‌ها به ویژه جنبه فرهنگی ورزش چالش‌های عمیقی وجود دارد و تدوین و تصویب الگوی فرهنگی و تربیتی تربیت بدنی و ورزش مبتنی بر اصول و ارزش های اسلامی - ایرانی در چارچوب ارزش های نظام مقدس جمهوری اسلامی برای برون رفت از این مشکلات و ناهنجاری های فرهنگی و ورزشی می تواند بسیار مفید و راهگشا باشد.

الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت تربیت بدنی و ورزش نیازمند اقدامات و مطالعاتی است که با تدوین مبانی و شاخص‌های اسلامی ایرانی، توجه به رهنمودهای امام(ره) و رهبری و ارزیابی وضعیت و آمایش سرزمینی و بازنگری بر اسناد راهبردی همراه بوده و در چارچوب سند ملی و کلان الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت کشور و سایر اسناد بالادستی باید تدوین و تنظیم شود و اجرای آن نیازمند یک ستاد قوی نظارتی و پشتیبانی است که ضروری است در دستور کار ریاست جمهوری اسلامی ایران قرارگیرد.

لذا راهبردها و برنامه‌های عملی زیر برای ارتقای کیفی و کمی تربیت بدنی و ورزش در کشور ضروری است:

1. ارتقاء اخلاق و فرهنگ تربیت بدنی و ورزش در جامعه مطابق با پیشینه افتخارآمیز اسلامی - ایرانی و دور کردن فضاهای ورزشی از تلاطم‌های سیاسی و گروهی

2. ارتقاء جایگاه ورزش همگانی در کشور و فراهم ساختن زمینه ورزش برای همه به‌منظور بالا بردن سطح سلامت و نشاط اجتماعی از طریق ایجاد بسترهای مناسب و ارائه مشوق های لازم و تخصیص ساعات ورزش در ادارات و کارخانجات با مشارکت دهیاری ها، شهرداری ها و بخش خصوصی

3. آزادسازی اماکن ورزشی دولتی جهت استفاده عموم مردم و واگذاری آنها به خود مردم جهت مدیریت و بهره‌برداری و کاهش تصدّی گری دولتی در امر ورزش

4. تعامل با دانش آموختگان و متخصّصان امر ورزش و به‌کارگیری و اشتغال آنها در مراکز مشاوره ورزشی جهت تقویت ورزش همگانی و ارتقاء سلامت جامعه

5. فراهم‌آوردن زمینه حضور بانوان در مراکز و محیط‌های ورزشی مختص بانوان و مشارکت فعال در زمینه بروز استعدادهای بانوان ایرانی در مجامع بین المللی به ویژه بازی های کشورهای اسلامی

6. تدوین استراتژی‌های مناسب در ورزش با روزآمد کردن طرح جامع ورزش به نحوی که همه ابعاد آن‌ مورد توجّه قرار گرفته باشد و پرهیز از اقدامات مقطعی و نسنجیده

7. پکپارچگی مدیریت امر ورزش در نهادهای مختلف با فعال نمودن شورایعالی ورزش

8. بر طرف کردن مشکل کمبود محیط‌های ورزشی و تفریحی در شهرهای بزرگ و کوچک و همه نقاط کشور به ‌ویژه برای بانوان، از طریق مشوّق های مالی، معافیت‌های مالیاتی و حمایت جدی از بخش خصوصی برای تأسیس مجتمع‌های بزرگ و مجهز ورزشی و تفریحی شامل سالن‌ها و میادین مجهز ورزشی و دیگر امکانات تفریحی به منظور تحقّق عدالت اجتماعی

9. حمایت مادی و معنوی از ورزشکاران ملی و مربیان و داوران در زمینه‌های تحصیلی، اشتغال، وام‌های کم‌بهره و بیمه‌های جامع و فراگیر شامل بیمه‌های درمان ازکارافتادگی و بازنشستگی

10. حمایت ویژه از ورزش های بومی و سنّتی کشور و تلاش در راستای اشاعه آن

11. حمایت ویژه از ورزش های کارگری، نیروهای مسلح، دانشگاهی و مدارس

12. توجّه مضاعف و متوازن به رشته‌های مختلف ورزشی جهت حضور پر قدرت در المپیک 2016

13. حضور پر رنگ در مجامع بین المللی ورزشی و کسب کرسی های بین المللی

14. دیپلماسی فعّال بین المللی در جهت تقویت رشته‌های ورزشی ملی مانند کشتی جهت حضور در رویدادهای جهانی و المپیکی

15. فراهم‌آوردن زمینه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ورزش حرفه‌ای و قهرمانی و اجرای مطلوب خصوصی سازی باشگاه‌های ورزشی با اولویت مشارکت مردمی و جمع‌سپاری

16. افزایش دامنة اختیارات و تقویت فدراسیون‌های ورزشی

17. تقویت و توجه ویژه به اقشار خاص در ورزش از قبیل جانبازان، معلولان و سالمندان.

امضاء‌کنندگان زیر آمادگی همه جانبه خود را جهت اجرایی شدن و عملیاتی کردن کارویژه‌های مطرح شده اعلام می دارند.

اعضای هیئت علمی ورزش و تربیت بدنی دانشگاه‌های کشور:

1) سیدمهدی آقاپور            عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

2) محمدعلی آذربایجانی     عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی

3) محمدتقی اقدسی         عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز

4) محمد احسانی              عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

5) محمدرضا اسماعیلی      عضو هیئت علمی دانشگاه آزاداسلامی

6) عباس بهرام                  عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم( خوارزمی)

7) منوچهربهمنی               عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم چمران

8) علیرضا بهرامی              عضو هیئت علمی دانشگاه اراک

9) علی اکبر جابری مقدم    عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

10) محمد خبیری               عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

11) حسن خلجی               عضو هیئت علمی دانشگاه اراک

12) سیروس چو بینه           عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

13) منصور ساعی              عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی

14) سعید شاکریان            عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز

15) مهدی شهبازی            عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

16) بهروز عبدلی                عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

17) فرزاد غفوری                عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

18) احمد فرّخی                عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

19) حمید قاسمی             عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

20) عباسعلی گائینی        عضو هیئت علمی دانشکاه تهران

21) مسعود نادریان            عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان

22) حسن محمدزاده          عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه

23) علی ثقه‌الاسلامی      عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند

24) محمدتقی خورند         عضو هیئت علمی دانشکاه گلستان

25) شهرام آهنجان            عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر

26) ابراهیم علیدوست       عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

27) خسرو نصیری              عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

28) عباس نظریان              عضو هیئت علمی دانشگاه شهید رجایی

29) رضا نوروز زاده              عضو هیئت علمی وزارت علوم، تحقیقات وفناوری

30) شهزاد طهماسبی       عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

31) سعید دباغ نیکوخصلت      عضو هیئت علمی دانشگاه تبربز

32) زهرا سلمان                عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

33) آذر آقایاری                   عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

34) طیبه فردوسی             عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

35) کیوان شعبانی مقدم     عضو هیئت علمی دانشگاه رازی

36) دکتر فرامرزی               عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد

37) دکتر خواجوی               عضو هیئت علمی دانشگاه اراک

38) محمد هاشمی جواهری   عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

39) رضا یوسفوند                عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج.