تدوین یازده راهبرد حمایت از اختراعات و پژوهشگران در چشم‌انداز جدید

دکتر حیدری بعدازظهر امروز در نشست خبری که در محل این صندوق برگزار شد با بیان این که صندوق حمایت از پژوهشگران در افق 1404 نهادی است تعالی محور و پیشرو در کمک به تحقق پیشتازی ایران اسلامی در تولید علم و فناوری تصریح کرد: ماموریت این صندوق حمایت متوازن از تحقیقات و کمک به تولید دانش و فناوری‌های راهبردی در جهت تحقق جهان پایدار با اتکاء به مبانی معرفتی و سرمایه‌های علمی کشور است.

وی از تدوین 11 راهبرد تنظیم شده برای چشم‌انداز صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران خبر داد و گفت: بر این اساس در بعد توانمندسازی و زیرساخت‌های علم و فناوری چهار راهبرد در نظر گرفته شده است که شامل "ارتقاء بهره‌وری فرآیندهای کلیدی صندوق با تاکید بر گسترش شبکه همکاران، "ارتقاء جایگاه صندوق در نظام علم و فناوری"، "توانمندسازی و پشتیبانی از بلوغ حرفه‌ای پژوهشگران و فناوران" و در نهایت "تقویت باور و فرهنگ عمومی نسبت به نقش علم و فناوری در روند رشد و توسعه ملی" است.

وی ادامه داد: همچنین در بحث کمک به توسعه نظام علم و فناوری نیز چهار راهبرد اساسی با عناوین "تقویت همکاری‌های دستگاهی جهت توسعه علم و فناوری"، "تقویت انسجام و یکپارچگی بین حلقه‌های علم و فناوری در صندوق"، "حمایت از توسعه قابلیت‌های پژوهشی منطقه‌ای و بخشی در کشور" و "توسعه و تقویت همکاری بین‌المللی در زمینه علم و فناوری" است.

به گفته حیدری در بعد توسعه و تحول علم و فناوری نیز سه راهبرد با عناوین "حمایت از توسعه پژوهش‌های تقاضا محور"، "کمک به عرصه‌های جدید علم و فناوری اولویت‌دار با تاکید بر علوم میان رشته‌ای" و "حمایت از توسعه علوم و فناوری‌های راهبردی و تحول آفرین" لحاظ شده است.

رییس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به آغاز فعالیت صندوق از ده سال گذشته تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های صندوق این است که کلیه‌ی تصمیم‌گیری‌های آن توسط دانشگاهیان و پژوهشگران صورت می‌گیرد و در حال حاضر 160 نفر در کارگروه فرآیند تصمیم‌گیری‌های آن فعال هستند و دارای بیش از پنج هزار داور و ناظر هستیم.

رییس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در ادامه به برخی از خدمات صندوق اشاره کرد و گفت: از جمله این خدمات می‌توان به حمایت از انجام طرح‌های پژوهشی، حمایت از دوره‌های پسادکتری، حمایت از ثبت بین المللی اختراعات و اعطای کرسی پژوهشی و غیره اشاره کرد.

وی با بیان این که تا کنون بیش از پنج هزار و 800 طرح پژوهشی تقاضا محور برای حمایت به صندوق ارائه شده است که از این تعداد دو هزار 260 طرح مورد حمایت قرار گرفتند، تصریح کرد: از این میزان بیش از 55 درصد از طرح‌های حمایت شده مربوط به سه سال اخیر است.

به گفته وی همچنین مجموع مبلغ طرح‌های مصوب طی ده سال گذشته 450 میلیارد ریال بوده است.

حیدری افزود: سال گذشته از 100 میلیارد ریال بودجه صندوق تنها 46 میلیارد تومان آن تخصیص یافت و این در حالی است که ما 86 میلیارد ریال طرح مصوب داشتیم.

به گفته وی در بخش پژوهش متوسط حمایت از طرح‌ها زیر 20 میلیون تومان است.

وی با ارائه آماری از وضعیت ارائه ایده تا رسیدن آن ایده به محصول در دنیا تصریح کرد: در دنیا از هر 100 ایده، پنج ایده به مرحله محصول می‌رسد و از آن پنج محصول یک محصول در نهایت باقی می‌ماند.

رییس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در ادامه سخنانش در خصوص حمایت‌های صورت گرفته از توسعه پژوهش در حوزه علوم انسانی با بیان این که طی سه سال گذشته یکی از اقدامات ویژه‌ای که در این حوزه صورت گرفت این بود که کارگروه علوم انسانی و هنر صندوق به پنج کار گروه افزایش یافت و در ادامه گفت: قبل از این میزان طرح‌هایی که در حوزه علوم انسانی مورد حمایت قرار می‌گرفتند زیر پنج درصد بود این در حالیست که در حال حاضر 10 درصد از حمایت‌ها مربوط به حوزه علوم انسانی است و ما در نظر داریم که آن را به یک سوم ارتقاء دهیم.

وی خاطرنشان کرد که صندوق به طور مداوم با دستگاه‌هایی که در حوزه علوم انسانی فعال هستند جلسه برگزار می‌کند تا با بررسی نیازهای این حوزه آن را به پژوهشگران ارائه کنند.

رییس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در خصوص وضعیت طرح‌های پسادکتری با بیان این که از بهمن ماه سال گذشته این گونه از طرح‌ها شکل گرفته است، گفت: در این راستا 110 طرح پسادکتری به ما ارائه شده است که از این تعداد 45 طرح مورد تایید قرار گرفت که عمده این طرح‌ها مربوط به حوزه علوم تجربی است.

وی از تعریف یک دوره جدید در دوره پسادکتری با عنوان پسادکتری آرندی خبر داد و گفت: تمرکز این دوره بین صنعت و دانشگاه در قالب پروژه است به نحوی که اگر شرکتی بخواهد یک فارغ التحصیل دکتری را تحت نظارت یک استاد به کار گیرد ما هزینه نیروی انسانی آن را تامین می‌کنیم. در این مسیر صندوق 85 درصد حقوق استادیار پایه‌ یک را به مدت حداکثر یک سال به آن فارغ‌التحصیل ارائه می‌کند.

حیدری با اشاره به دیگر خدمات صندوق به موضوع ثبت بین‌المللی اختراعات اشاره و از الکترونیکی شدن کل فرآیند ثبت اختراع خبر داد و گفت: روند ثبت اختراع بین‌المللی دو تا 4 سال به طول می‌انجامد.در این راستا از سال 86 تا کنون بیش از 500 درخواست به ما رسیده است که طی آن 36 مورد از این درخواست‌ها با موفقیت ثبت شده‌اند و 80 مورد دیگر نیز در فرآیند ثبت هستند و همچنین از 36 اختراع ثبت شده 11 اختراع تجاری سازی شدند.

وی ادامه داد: در حال حاضر به طور متوسط هزینه‌های ثبت اختراع حدود 20 میلیون تومان است و در این راستا، صندوق 50 درصد هزینه‌ را خود ارائه می‌کند و 50 درصد دیگر را مخترع باید پرداخت کند اما اگر اختراع به ثبت برسد، 30 درصد و در صورتی که تجاری سازی شود 20 درصد مابقی نیز به مخترع بازگردانده می‌شود و در واقع در صورتی که اختراعی تجاری‌سازی ثبت شود کل هزینه به وی بازگشت داده می‌شود.

رییس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور با اشاره به وضعیت رنکینگ دانشگاه‌های کشور در میان سایر کشورهای دنیا تصریح کرد: جهت ارتقای رنکینگ دانشگاه‌ها در زمینه اختراعات یک سیاست تشویقی برای دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و همچنین اعضای هیات علمی لحاظ شده است مبنی بر این که اگر این اعضاء یک سوم منافع تحقیقات خود را به دانشگاه واگذار کنند، کل هزینه ثبت اختراع آنها را صندوق ارائه می‌کند.

به گفته حیدری طی سالهای 2003 تا 2012 ، 80 اختراع توسط ایرانیان به ثبت رسیده است که 25 مورد آن را صندوق حمایت کرده است.