مفهوم و عوامل شکل گیری افکار عمومی

عده ای افکار عمومی را صدای خدا،عده ای آن را صدای شیطان وگروهی افکار عمومی را بیانگر احساسات کور مردم یک جامعه می دانند و برخی اعتقاد دارند افکار عمومی نظرات باهوش ترین و زیرک ترین افراد جامعه است.

باتوجه به تعاریف متعدد به طور کلی سه برداشت از افکار عمومی وجود دارد:

الف:چیزی به نام افکار عمومی وجود ندارد.

ب:احتمالا وجود دارد اما قابل تعریف نیست

ج:وجود دارد و می توان آن را تعریف کرد.

نویسنده معتقد است که در عصر مردم سالاری همه چیز متعلق به مردم است و لازمه شناخت نیروی افکار عمومی تحقیقات و افکارسنجی است زیرا برای شناخت افکار عمومی علمی ترین کار در حال حاضر افکار سنجی است و تنها از راه ارتباط دوسویه برقرار شده،امکان کنترل و هدایت افکار عمومی و شناسایی راههای تاثیر نفوذ بر افکار عمومی و شناسایی مهارت های تنویر افکار عمومی میسر می گردد.

 

آرای بزرگان و افکار عمومی

امام علی(ع):تنها استدلال مردم به شایستگی شایستگان همان چیزی است که خداوند بر زبان بندگانش جاری می کند....نارضایتی عمومی مردم،رضایت خواهی را بی اثر می کند....محبت مردم جلوه نمی کند مگر هنگامی که سینه هایشان از نارضایتی و نفرت خالی باشد.

گابریل تارد:افکار عمومی مجموعه داوری های متداول مردم درباره مساءل روز است.

لیمن:افکار عمومی"مردم شبح گونه"است.

اسکات کاتلیپ با نقل قول یکی از دانشمندان،افکار عمومی را به سه طریق زیر تعریف کرده است:

1)افکار عمومی در مفهوم وسیع خود تمام طرز زندگی یک ملت یعنی همان جیزی است که علمای علوم اجتماعی آن را "فرهنگ"یک ملت می نامند.

2)افکار عمومی حالت احساسی یا عاطفی بارز یک ملت یا عده قابل ملاحظه ای از افراد یک ملت است.

3)افکار عمومی مجموعه عقاید یا افکار عمومی یک گروه است که توجه آنان به سوی یک موضوع و مقصد وحب وبغض مشترک معطوف شده است.

یکی از بهترین تعاریف در مورد افکار عمومی تعریف"انجمن جهانی تحقیق افکار عمومی"است.بنابراین تعریف"افکار عمومی مجموعه عقاید افراد یک جامعه نسبت به یک موضوع است که آن افراد درباره آن موضوع دارای منافع و علائق مشترک هستند".

عوامل شکل گیری افکار عمومی

شرایط وقوع افکار عمومی

1)باید یک واقعه مرکزی و یا شماری وقایع متناوب و پشت سرهم از یک نوع وجود داشته باشد

2)باید فضای حاکم وجود داشته باشد

3)باید محتوای افکار با الگوهای فرهنگ جمعی مطابقت داشته باشد

4)باید محتوای افکار پاسخگوی نیازهای ظاهری و باطنی افراد باشد

5)باید افکار به واسطه رسانه های گروهی گسترش یابد

6)باید افکار عمومی با دخالت مستقیم مردم اشاعه یابد

وجود چهار عنصر برای تشکیل افکار عمومی ضروری است در غیر این صورت افکار عمومی به وجود نمی آید.

الف:موضوعی باید وجود داشته باشد و یا باید به وجود آید.

ب:افرادی باید وجود داشته باشند که دارای منافع مشترکی باشند تا آن موضوع با منافع آنان پیوند بخورد.

ج:اقدامات و تلاشهایی باید به عمل آید تا آن موضوع بیان و علائق عموم با آن موضوع تبلیغ گردد تا تفاهمی بین جمع زیادی از مردم پیرامون مردم حل شود.

د:این تفاهم نفوذ خود رابه طور مستقیم و یا غیر مستقیم اعمال نمایند.

در دنیای امروز افکار عمومی پیدایش،رشد و توسعه خود را مدیون وسایل ارتباط جمعی است و در میان وسایل ارتباط جمعی،مطبوعات در صف اول عوامل شکل دهنده افکار عمومی قرار دارد زیرا به دلایل گوناگون از جمله ماندگار و در دسترس بوده و همچنین قیمت ارزان و تنوع مطالب و محتوا،تمام گروه ها و طبقات مختلف مردم را مخاطب قرار می دهند و در نتیجه در سطح وسیع وگسترده بر افکار عمومی اثر میگذارند.

همچنین جامعه شناسان در پاسخ به این مسئله که افکار عمومی را چه کسانی به وجود می آورند معتقدند افکار عمومی را یک شخص،گروه و یا جماعت می تواند خلق کند ولی اصل مهم در ایجاد افکار عمومی،اعتماد و اطمینان مردم به اشخاص و یا گروه  و حساسیت های موجود در جامعه در مورد یک موضوع است که این حساسیت ها به طور معمول در جوامع مختلف متفاوت است و به نوع فرهنگ و پیشینه تاریخی آن جامعه بستگی دارد.

اما جایی که تفاهم ذاتی وجود نداشته باشدافکار عمومی هم وجود نداردودر جایی هم که مخالفت وجود نداشته باشد،افکار عمومی شکل نمی گیرد.شرط پیدایش افکارعمومی بحث و گفت وگوی عمومی است.

روابط عمومی و افکار عمومی

الف:قوانین افکارعمومی

همه چیز در ارتباطات به افکارعمومی برمیگردد،درحالی که تعریف افکارعمومی جندان روشن نیست.

افکارعمومی آرمان وخواسته های درونی مردم است.صدای مردم است.صدای خداست.حمایت مردم استودر یک کلام همه چیز مردم است

-عقایدعمومی نسبت به حوادث مهم حساسیت دارند.

-به طور کلی افکارعمومی،حوادث غیر عادی را پیش بینی نمی کند بلکه پس از وقوع آن،واکنش خود را نسبت به آنها ابراز می کند.

-به طور کلی اگر مردم در یک کشور دموکراتیک از نعمت آموزش و پرورش بهره مند بوده و به اخبار و اطلاعات دسترسی داشته باشند،افکار عمومی در چنین کشوری همگام با عقل سلیم خواهد بود.

ب:افکارسنجی وافکارعمومی

روابط عمومی بایستی ابتدا افکارعمومی را در موقعیت زمانی خود بشناسد زیرا با تکیه بر افکار عمومی است که می توان حوادث و یا رخدادها را در آینده پیش بینی کرد ونگرش های منفی و بروز بحران های درون وبرون سازمانی را به حداقل کاهش داد.

از طرفی تعامل با افکار عمومی نیازمند سنجش وآشنایی وداشتن اطلاعات درباره افکارعمومی استلذا باتوجه به اصل ارتباط که امری دوسویه است ارتباط با افکارعمومی نیز بایستی ارتباط دوسویه باشد.

روابط عمومی به افکارسنجی روی می آورد تا با بهره گیری از رایگان ترین شکل مشاوره وگردآوری اطلاعات لازم با برنامه ریزی به اطلاع رسانی و پاسخگویی بپردازد.

افکار سنجی دسترسی به اطلاعات وجمع آوری اطلاعات دقیق از افکار عمومی است.

ج:اطلاع رسانی وپاسخگویی

روابط عمومی با انواع مختلفی از افکار عمومی روبروست:

1) ناپایدار ومتزلزل   2) فراموشکار   3) مبهم ومردد    4) خود سانسور وپنهان کار

5) فریبکار     6) داغ وملتهب   7) صمیمی ودیرپا 

روابط عمومی میتواند با اطلاع رسانی از طریق رسانه ها با افکار عمومی ارتباط برقرار کرده وبه واسطه ارتباطات میان فردی،به پایداری ارتباط برقرار شده کمک کند.امروزه افکار عمومی به شدت تحت تاثیر رسانه هاست وضرورت بهره گیری از این ابزار برای اطلاع رسانی ضروری است.

با این همه تاثیرات رسانه ها وقدرت رسانه ها ونیروی پیام،نیروی هماورد افکارعمومی نبوده واکثر اوقات ضعیف تر از نیروی افکار عمومی است.

افکار عمومی نیاز به رهبری دارد و میتوان آن را اداره ورهبری کرد وجهت داد.

روابط عمومی بایستی منطق واحساس،نیازها،خواسته ها وآرمان های افکارعمومی را شناسایی کند وبا اطلاع از اتفاقاتی که می افتد پاسخگویی را که اصل ارتباط مداوم وآزاد است به نتیجه برساند.

 

شیوه های دریافت انتقادات وپیشنهادات

سازمان ها با هدف ارتقای کمی وکیفی خدمات وجلب حداکثر رضایت مشتری همواره کوشیده اند تا شاخص های کیفی مورد نظر مشتریان خود را حفظ کنند واین در حالی است که تقاضای اقشار مختلف مردم برای بهره گیری از خدمات سازمان ها روز به روز در حال افزایش است.

الف:انتقاد(طرح مشکل)

نقد به معنای ارزیابی ومیزان کردن حسن ها وعیب های چیزی،کسی ویا موضوعی است وانتقاد به معنای آشکار کردن عیب وحسن است به طوری که واقعی وبیطرفانه باشد

روابط عمومی موظف به دریافت وانتقال هرگونه انتقادی از مخاطبان خود است به طوری که این طیف می تواند از یک گله صمیمانه تانقدی جدی بر امور وفعالیت های سازمان را شامل شود.

ب:پیشنهاد(ارائه راه حل

پیشنهاد مطالب جدیدی غیر از آن چیزی که قبلا بوده است را شامل می شود.

ج:انتقاد وپیشنهاد(طرح مشکل و ارائه راه حل)

طرح مشکل وارائه راهکار از مباحث بسیار جدی نظام پیشنهادات است که در چند سال اخیر تاکید بیشتری در ارتباط با آن در سازمان ها انجام میگیرد.

پس هرگاه انتقاذی صورت  به همراه پیشنهادی مطرح میگردد ودر واقع مشکلی مطرح شود و راه حل رفع آن نیز ارائه شود،موضوع طراحی شده و نیاز است طی فرآیند نظام پیشنهادات بررسی شود.

د:شکواییه

شکواییه وگلایه یکی از معمول ترین روش انتقاد و یا پیشنهاد است که ازسوی مخاطبان سازمان های احتماعی ومردمی بررسی می شود و عموما اعتراضی است که مترتب آثار حقوقی نیست بلکه سایر عوامل محیطی علل باعث پدیداری آن شده است.

 

اما عمده ترین ومتداول ترین شیوه های دریافت نظرات به شرح زیر است:

1)پست جواب قبول   2)نامه های مردمی    3)صندوق صوتی ارتباط مردمی   

4)جراید               5) پرسشنامه            6)مصاحبه

7)تلفنی                8)حضوری             9)رادیو وتلویزیون

10)مشاهدات        11)نظرسنجی          12)برگزاری جلسات پرسش وپاسخ

13)الکترونیکی

خلاصه کتاب توسط خانم راحله امینی فرد تهیه گردیده شده است

224/224