کد خبر: ۶۴۶۰۲
تاریخ انتشار: ۱۵ شهريور ۱۳۹۴ - ۱۶:۲۶
علم امامان کودک:

امام جواد (ع) هنگام شهادت پدرش هفت یا نه ساله بود و امام رضا (ع) قبل از شهادت او را جانشین خود معرفی نمود.
  • با نگاهی موشکافانه به مقام والای امامت درمی‏یابیم هر شخصی لیاقت قرار گرفتن در چنین جایگاهی را ندارد. مرتبه اعلای روحی، ظرفیت ارتباط با عوالم غیبی، دریافت علوم و نگهداری آنها و از سويی دیگر هوش سرشار و عصمت از خطا و اشتباه از ویژگی‌های ولی خدا مسحوب می‏شود.

  • سؤال اساسی این است که آیا مقام ولایت و امامت را می‏توان به کودکی سپرد که هنوز به سن بلوغ نرسیده است و آیا او می‏تواند سکان‏دار هدایت عالم باشد؟

  • با اينكه امامان شیعه در هیچ مکتبي درس نخواندند؛ اما در آثار تاریخ‏نگاران سده‏های مختلف واژه «نمی‏دانم» در مورد امامان شیعه ثبت نشده است. حضرت رسول (ص) در روایتی جالب می‏فرماید: «آگاه باشید نیکان خاندان من و پاک‏ترین تبار من در کوچکی خردمندترین مردم و در بزرگی داناترین ایشان هستند پس به آنها نیاموزید که داناترین شمایند».1
علم امام موهبتی الهی است که سن و سال در آن نقشی ندارد. ابن‌حجر هیتمی دانشمند اهل‌تسنن و شاخصی مسلک می‏گوید: مأمون، امام جواد (ع) را به دامادی انتخاب کرد؛ زیرا با وجود کمی سن از نظر علم و آگاهی و حلم بر همه دانشمندان برتری داشت.2
معصتم عباسی یک معلم ناصبی به نام جنیدی، عالم روزگار خود را برای آموزش امام جواد (ع) قرار داد تا بتواند بر او تأثیر عقیدتی بگذارد. در آن زمان جواد الائمه (ع) 6 سال و اندی بیشتر نداشت. روزی والی شهر از جنیدی پرسید: کودکی که در حال تربیت او هستی چگونه است؟ جنیدی جواب داد: این کودک؟ چرا نمی‏گویی این پیر؟ به خدا قسم سخنی در ادبیات می‏گویم و گمان می‏کنم که تنها من به آن مطلب رسیده‏ام امّا آن کودک باب‏ها و بخش‏های جدیدی مطرح می‏کند که من از او استفاده می‏کنم. مردم می‏پندارند که من آموزگار او هستم در حالی که به خدا سوگند من از او دانش می‏آموزم. این کودک خردسال که پدرش در عراق رحلت کرده و او در مدینه در میان کنیزان سیاه پوست رشد یافته از کجا این همه دانش را فرا گرفته است.

  • امام جواد (ع) دریای علم و آگاهی خود را از كجا دریافت کرده است؟
برای خداوند که از قدرت و حکمت بی‏پایان برخوردار است، عطا كردن «نبوت یا امامت» به یک کودک ساده است. حضرت عیسی (ع) در گهواره این گونه سخن گفت: من بنده خدا هستم که به من کتاب داده و مرا پیامبر خدا قرار داده است.4 به تعبیر زیبای عطار نیشابوری «طفل را در مهد پیغامبر کند و از همه پیرانش بالغ‏تر کند» پس امامت در سن کودکی جای شگفتی ندارد. امام رضا (ع) می‏فرماید: «هنگامی که خدای متعال کسی را برای مردم بر‏می‏گزیند به او سعه صدر عطا می‏کند تا برای جواب از هیچ سؤالی در نماند و در تشخیص حق سرگردان نشود و خداوند متعال این خصلت‌ها را به او می‏دهد تا حجّت بر بندگانش باشد و این بخشش را بر هر کس بخواهد می‏دهد».5

  • امام رضا (ع) در جواب صفوان یحیی كه سؤال کرد مگر می‏شود فرزندنتان جواد با این سن کم امام بعد از شما باشد فرمود: «چه مانعی دارد؟ مگر عیسی بن‌مریم در خردسالی به پیامبری نرسید؟ مقام امامت هم مانند مقام پیامبری است».6

  • علم امامان بالغ و غیربالغ با چه وسیله‏ای به آنها اضافه می‏شده است؟
بدون شک امام جواد (ع) علم خود را که همان علم پیامبر (ص) است از پدر گرامی‏شان دریافت نموده‏اند. امّا علوم اهل‌بیت (ع‏ م) منحصر به آنچه از پیامبر اکرم (ص) با واسطه یا بی‏واسطه شنیده بودند نیست؛ بلکه ایشان از الهام و تحدیث نیز بهره می‏بردند.7 حسن بن‌یحیای مدائنی از امام صادق (ع) پرسید: هنگامی که سؤالی از امام می‏شود چگونه جواب می‏دهد؟ فرمود: «گاهی به او الهام می‏شود و گاهی از فرشته می‏شنود و گاهی هر دو». همچنین در جايی دیگر حضرت فرمودند: «هر گاه امام بخواهد چیزی را بداند خدای متعال او را آگاه می‏سازد».8
 
پي‌نوشت:
1. شيخ صدوق؛ عیون اخبار الرضا؛ قم: مؤسسه آل‌البيت (1388)؛ ج1، ص204.
2. هیتمی، ابن‌حجر؛ صواعق المحرقه؛ ص205.
3. مسعودي؛ اثبات الوصيه؛ ص94.
4. مریم: 30.
5. كليني، محمد بن‌يعقوب ؛ اصول کافی؛ ج1، ص198.
6. مسعودی؛ اثبات الوصیّه؛ ص411.
7. كليني، محمد بن‌يعقوب؛ اصول کافی؛ کتاب الحجه، ص264.
8. همان؛ ج1، ص285.
 
نام:
ایمیل:
* نظر: