در گفتگو با کارشناس و پژوهشگر عرصه گیاهان دارویی

به گزارش خبرنگار سازمان بسیج علمی ، پژوهشی و فناوری استان فارس ، مطالعات نشان می دهد كه در كشورهای توسعه یافته ارتباط و همكاری بین صنعت و دانشگاه از پشتوانه ای قوی ‏برخوردار است. در این كشورها بیشتر تحولات صنعتی از دانشگاه و مراكز تحقیقاتی آغاز شده و دانشگاهها ‏پیشگام توسعه صنعتی هستند، در حالی كه در كشورهای در حال توسعه این ارتباط ضعیف و كمرنگ است. هر ‏چه این ارتباط ضعیف باشد توسعه فناوری به كندی صورت می گیرد و درنهایت موجب پیدایش كاستی در صنعت، وابستگی صنعتی، بهره برداری نامطلوب از منابع طبیعی، اتلاف سرمایه های اجتماعی و نظایر آن خواهد شد. چنین ‏وضعیتی منجر به چالشهای اجتماعی و اقتصادی فراوان از جمله معضل بیكاری خواهد بود.‏

یکی اززمینه هایی که مانند سایر عرصه ها ارتباط علم و صنعت درآن کمرنگ است بخش کشاورزی است که توسعه بخش کشاورزی بر اساس مباحث علمی می تواند عاملی موثر در افزایش تولیدات صنعتی باشد.

درهمین راستا گفتگویی را با خانم گلستانی از اعضای کارگروه خانه نخبگان سازمان بسیج علمی استان فارس در خصوص کم و کیف ارتباط علم و صنعت کشاورزی استان انجام داده ایم که در ادامه به آن می پردازیم .

به عنوان سوال اول لطفا  در مورد سوابق علمی خود اشاره ای بفرمائید.

کارشناس تولید ، بهره برداری واستحصال فرآورده های گیاهان دارویی و معطر از مرکز آموزش جهاد کشاورزی استان فارس؛

دارای مهارت هیدروپوتیک، شناخت داروهای گیاهی و معطر، داروسازی گیاهی، تولید و پرورش قارچ خوراکی از سازمان فنی و حرفه ای

در مورد مقالات یا احیانا کتب چاپ شده اگر مربوط به شما چیزی وجود دارد توضیح بفرمایید.

 تا کنون دو مقاله در زمینه های تخصص خود ترجمه کردم و یک مقله نیز توسط خودم تهیه شده است که هنوز آن را چاپ نکرده ام .

 در مورد وضعیت علمی کشور اشاره ای نمایید که این وضعیت چگونه است و در رتبه بندی های جهانی در چه جایگاهی قرار داریم ؟

 در مورد روند علمی کشور تولید مقالات و کتب چاپ شده و ارائه شده در حد عالی است؛ اما اینکه چه درصدی از این مقالات و پژوهش ها در کشور راه حل خوب ارئه می کند، متاسفانه جایگاه خوبی نداریم. هرچند تولید علم در ایران چه از لحاظ کمیت و چه از لحاظ کیفیت نسبت به سالهای قبل از انقلاب پیشرفت چشمگیری کرده است اما لازم است برای کسب مرجعیت علم و فناوری جهان چنانچه خواست مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) در سیاست های کلان نیزاست ، تلاش های بیشتری صورت گیرد.

 این روند حرکت علمی را چگونه ارزیابی می کنید ؟

روند مطلوب و وضعیت مطلوب و هدایت شونده ای ندارد ضمن اینکه روند تولید علم  خوب است و البته می بایست علاوه بر اینکه به کیفیت و کمیت توجه شود، در جهت کاربردی کردن مقالات نیز تلاش بیشتری باید کرد تا تاثیر آن در بخش های مختلف آشکار گردد.

روند علمی در استان به صورت خاص چگونه است؟ آیا از وضعیت موجود راضی هستید؟

روند حرکت و تولید علمی باید بررسی گردد، لذا با توجه به اینکه استان فارس نظر به پیشینه اش باید جایگاه بهتری در کشور داشته باشد در این زمینه باید سرمایه گذاری بهتری انجام گیرد.

آیا مراکز علمی کشور در چارچوب برنامه ها و چشم انداز علمی کشور حرکت میکنند؟

مراکز علمی  درتعیین چشم انداز و تبیین آن دچار مشکل شده اند که همین امر حرکت درمسیر رشد علمی متناسب با چشم انداز علمی را دچار مشکل کرده است .

پیشنهاد شما برای حرکت در چارچوب چشم انداز علمی چیست ؟

 با توجه برنامه چشم انداز 20 ساله و ویژگی های که برای کشور پیش بینی شده است مراکز علمی نیز باید همسو با برنامه ها حرکت کنند و برای برخورداری از دانش پیشرفته و تولید فناوری جدیدتر تلاش بیشتری انجام دهند.

بفرمائید در حال حاضر این چشم انداز به چه میزان تحقق یافته است؟

چشم انداز واضح تبیین نشده است و به همین دلیل هم نمی توان آمار دقیقی در این خصوص ارائه داد ؛ لذا باید بر مبنای چشم انداز ها در هر حیطه تخصصی چند طرح علمی بزرگ طراحی و سپس به زیر طرح ها و پروژه های تقسیم شود و در اختیار کارگروه های تخصصی قرار گیرد که این امر، نیاز به انسجام بخشی بین متولیان پژوهش و تولید علم وجود دارد.

همانطور که مطلع هستید یکی از مشکلات کشور ما این است که ارتباط مراکز علمی و صنعتی بسیار ضعیف است، آیا تاکنون حرکتی در این خصوص بالاخص در استان صورت گرفته است؟

حرکت هایی در مقاطع زمانی مختلف صورت می گیرد و تلاش هایی هم انجام می شود که مراکز علمی دانشگاهی و تحقیقاتی ارتباط مستقیم و تاثیر گذار با صنعت داشته باشند اما متاسفانه این نقطه ضعف ها در خصوص ارتباط مداوم دانشگاه و صنعت که در کشور مشاهده می شود در استان فارس نیز مشاهده شود.

حضرت عالی به عنوان شخص پژوهشگر و فعالی که در کم و کیف امورات مربوط به دانشگاه ها هستید بفرمایید آیا مقالات و پایان نامه هایی که انجام می شود در راستای نیازهای علمی کشور صورت می گیرد؟

درصد بالایی از آنها در این راستا نیستند و پایان نامه هایی که انجام می شود کمتر در راستای برطرف کردن نیازهای علمی کشور  بوده است که یکی از مشکلات ، مربوط به بحث هزینه های طرح ها و پایان نامه هایی است که می توانند کمک کنند اما متاسفانه بخاطر بار مالی کمتر این امر تحقق یافته است .

به نظر شما چند درصد از این پایان نامه ها تبدیل به طرح هایی جهت رفع نیازهای صنعتی کشور می شود؟

درصد بسیار پایینی که به عقیده بنده حدود 2 الی 3 درصد از پایان نامه ها تبدیل به طرح هایی جهت رفع نیازهای علمی کشورمی شود که دلیل آن هم به این برمی گردد که زیربانی خوبی در این خصوص وجود ندارد .

ارتباط سازمان ها و اداره های مختلف استان را در خصوص حرکت علمی چگونه ارزیابی می کنید؟

معمولا ارتباط خوب است و برای رسیدن به یک خروجی خوب نیازمند یک سری برنامه های عملیاتی هستیم

 ارتباط این سازمان ها با مراکز تولید علم بالاخص دانشگاه چگونه است؟

متأسفانه ارتباط مناسب و درخور توجهی در این خصوص مشاده نمی شود .

آیا تا کنون درخواستی از شما جهت حضور در برنامه ها و حل مشکلات این عرصه صورت گرفته است ؟

خیر... درخواست خاصی از بنده در این راستا صورت نگرفته است .

آیا سازمان خاصی برای ایجاد وحدت رویه و در واقع حفظ انسجام بین این سازمان ها وجود دارد؟

بله ؛ سازمان مدیریت، برنامه و بودجه می تواند ایجاد وحدت ویه و انسجام را در سازمان ها و یا مراکز علمی ایجاد کند و از طرح های کلیدی خوب هم حمایت می کند

آیا اقدامی برای ایجاد وحدت رویه در بین این سازمان ها صورت گرفته است؟.

اقداماتی صورت گرفته است اما این اقدامات بسیار کمرنگ بوده است .

شما در کارگروه های مختلفی مانند کارگروه کشاورزی خانه نخبگان بسیج دعوت شده اید، در این راستا و در خصوص وظایف این کارگروه توضیح بفرمایید .

در این کارگروه تلاش می شود که نیازهای علمی استان در بخش کشاورزی با شرایط موجود بررسی شود و در نهایت یک سری بسته های پیشنهادی در این کارگروه تهیه می شود و به دستگاه های مربوط ارسال گردد .

به نظر شما این کار گروه می تواند نقشی را در تحقق پیوند علم و عرصه کشاورزی در استان ایفا کند

بله ؛  این کارگروه می تواند در محقق کردن این موضوع نقش مهمی داشته باشد و خلاء موجود را پر کند .

آیا دانشجویان انگیزه و علاقه ای به رشته های کشاورزی دارند و میزان استقبال از این رشته در استان چگونه است؟ بازار کار برای فارغ التحصیلان کشاورزی در استان چگونه است؟

متأسفانه استقبال دانشجویان از این رشته بسیار کم است و دلیل آن هم به این بر می گردد که بازار کار در شرایط کنونی پر از فارغ التحصیلان رشته کشاورزی، خوب نیست و انگیزه عمده دانشجویان نیز جهت حضور و ادامه تحصیل در این رشته کم شده است.

بازار کار برای فارغ التحصیلان کشاورزی در استان چگونه است ؟

با توجه به ظرفیت فارغ التحصیلان، تناسبی وجود ندارد و برای کسانی که عمدتا در کار مزرعه و تولید مشغول باشند مناسب است که البته نیاز به حمایت مالی و تسهیلات فارغ التحصیلان می باشد ولی در حوزه اداری بازار کار مناسب نیست .

در مورد وضعیت کشاورزی استان هم توضیح بفرمائید که آیا کشاورزی استان از مباحث علمی بهره مند است و به چه میزان علم در حوزه شما وارد عرصه میدان در کشاورزی شده است؟

برنامه هایی برای انتقال دانش صورت گرفته و می گردد اما این تلاش ها کافی نیست و باید حرکت های جدی تری صورت گیرد .

وضعیت کلی استان در خصوص تولیدات کشاورزی و همچنین استفاده از علم در عرصه کشاورزی نسبت به بقیه استان ها در کشور چگونه است؟

نسبت به سایر استانها در شرایط نسبتا خوبی هستیم .

به صورت کلی و جمع بندی شده بفرمایید نقاط قوت و ضعف مسائل علمی و صنعتی کشور خصوصا در عرصه کشاورزی در حال حاضر چیست؟

به صورت کلی بیشتر مشکلات به پروسه سیر علم بر می گردد که برای رفع این مشکلات می بایست پروسه سیر پژوهش در دو مقوله انجام گیرد: پژوهش های پایه و پژوهش های کاربردی و در هر مقوله شرایطی تنظیم شود ؛ مثلا در پژوهش های کاربردی مشکلات از بدنه صنعت به کارگروه های تخصصی منتقل شود و در قالب یک طرح مورد بررسی قرار گیرد و سپس به پروژه های کوچکتر تقسیم و نتایج در اسرع وقت به صنعت برگردانده شود که اگر این کار انجام شود به عقیده بنده بسیاری از مشکلات در این عرصه حل خواهد شد .

به عنوان سوال آخر پیشنهادات و راهکارهای علمی جناب عالی جهت اصلاح امور و درنهایت استفاده نهادینه از علم در عرصه کشاورزی چیست و اگر این کار انجام شود چه دستاوردهایی را به دنبال خواهد داشت؟

پاسخ به این سؤال نیاز به تفکر و بحث گسترده دارد ؛ اما نظر به شرایط کم آبی و نقش تولیدات کشاورزی و همچنین با توجه به رشد و اهمیت آن در اقتصاد مقاومتی برای افزایش بهره وری و افزایش تولیدات با کمترین مصرف منابع، نیازمند استفاده از تکنولوژی جدید و دقیق هستیم و مطمئنا در صورتی که نیروی انسانی متخصص و توانمند نیز تربیت شوند وضعیت کشاورزی بهبود پیدا میکند.