امتزاج حق و باطل"فتنه" از دیدگاه نهج البلاغه

به گزارش بسیج جامعه زنان استان فارس، فتنه از جریاناتی است که در جامعه دینی و اسلامی رخ داده و در آن جبهه باطل که همان جبهه فتنه گر است، با تظاهر به دین و دستاویز قرار دادن دین و عدالت و شبهه افکنی و حق نمایی، شناخت جبهه حق و باطل و تفکیک این دو از هم را مشکل می سازد و جای پای خویش را در جامعه اسلامی محکم می کند.
هدف این جریان، نابودی حاکمیت اصیل و ناب دینی و ریشه کن سازی فرهنگ، اصول و آرمان های اسلامی و ایمانی و بازگشت به فرهنگ غیر دینی و جاهلی متناسب با عصر و زمانه خویش است.
در این میان، فتنه گران دنیاطلب از کم بصیرتی و بی بصیرتی و عافیت طلبی عامه جبهه حق و یاران امام حق و از دنیاخواهی و عافیت جویی خواص و بزرگان جامعه دینی بهره می برند.
امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه، ویژگی های جریان فتنه را به طور کامل معرفی نموده و مصونیت جامعه دینی از فتنه را در التزام حقیقی به اسلام ناب و اصول و ارزش های دینی، خداپرستی مخلصانه، دوری از دنیاطلبی و هواپرستی، افزایش بصیرت در جامعه دینی، پایداری یاران و خواص جبهه حق در خط حق و یاری امام حق در مبارزه با فتنه معرفی می نماید.

امام علی (ع) در سخنی به این نکته اشاره می نمایند که فتنه ها در زمان وقوع قابل تشخیص نیستند، ولی گذشت زمان پرده از حقیقت آنها بر می دارد:

" ان الفتنه اذا اقبلت شبهت و اذا ادبرت نبهت"(خطبه93)

فتنه ها آنگاه که روی آوردند با حق شباهت دارند و چون پشت کنند حقیقت چنان که هست نشان داده می شود.

زمینه سازان فتنه

" الا فالحذر الحذر من طاعه ساداتکم و کبرائکم ... فانهم ..دعائم ارکان الفتنه"(خطبه 234)

عبارت فوق به خوبی نشان می دهد که پایه ها و ستون های خانه فتنه توسط اکابر، آقاها، سرشناس هاو... برپا می گردد.

وظیفه انسان در شرایط ظهور فتنه

در شرایط بروز فتنه که چهره حقیقت پوشیده مانده و باطل با مخفی کردن هویت خود، اذهان را مشوش نموده است، آنچه بسیار ضروری و لازم است اینکه وظایف خود را به درستی تشخیص دهد و به واسطه جهل و ناآگاهی به ابزاری در دست باطل گرایان تبدیل نشود.

روشن است که اگر انسان در شرایط وقوع فتنه، صاحب بصیرت و ادراک عمیق باشد و بتواند آنچه را که دیگران در آینه نمی بینند در خشت خام ببینند موفق به شناخت هویت واقعی هر گروه خواهند شد و دد دام فتنه فرو نمی غلطد.

ولی سخن در این است که وظیفه کسانی که قادر به تشخیص حق و باطل نیستند و بعضا طیف وسیعی از جامعه را تشکیل می دهند چیست؟

امام علی(ع) چند نکته اساسی را در ارتباط با این گروه متذکر می شوند:

لزوم خودداری انسان از ورود در راهی که نمی داند آن مسیر به کجا منتهی می شود و آیا طریق هدایت است یا ضلالت

" امسک عن طریق اذا خفت ضلالته فان الکف عند حیره الضلال خیر من رکوب الاهوال"(نامه 31)

در جاده ای که از گمراهی آن می ترسی قدم مگذار، زیرا خودداری به هنگام سرگردانی و گمراهی ، بهتر از سقوط در تباهی است.

نکته دیگری که توجه به آن در شرایط وقوع فتنه لازم است و در سخنان امید مومنان مورد توجه و اشاره واقع شده اینکه رفتار انسان در رخدادهای فتنه آلود اجتماعی به گونه ای باشد که منافقین و فتنه گران قدرت بهره گرفتن از او برای رسیدن به اغراض خود را نداشته باشند.

توضیح بیشتر اینکه فتنه گرانی که لباس حق طلبی به تن کرده اند برای رسیدن به مقاصد خود جاهلانی را که شعاع درکشان از حد ظواهر فراتر نمی رود وسیله و ابزار رسیدن به مقاصد خود قرار می دهد.

" من رمی به الشیطان مرامیه"( خطبه 127)

امام علی (ع) چنین جاهلانی را بع تیرهای در دست شیطان شبیه کرده اند که شیطان از آن ها برای زدن نشانه و هدف خود استفاده می کند.

در شرایط بروز فتنه، آنچه فتنه گران را در رسیدن به اهدافشان یاری می رساند، بروز چند دستگی و اختلاف در جامعه است. در این شرایط برخی دشمنان اسلام تلاش می نمودند میان مسلمانان شکاف و اختلاف افکنند.از این رو، حفظ وحدت جامعه از مهمترین عواملی است که به شکست فتنه کمک می کند.

مهم ترین وظیفه و در حقیقت وظیفه نهایی و اصلی انسان برای جلوگیری از واقع شدن در دامن فتنه، تلاش در جهت افزابش بصیرت و خارج شدن از جرگه عوام و پیوستن به صف خواص است.

مقام معظم رهبری"مدظله العالی" عوام و خواص را چنین توصیف نموده اند:

خواص یعنی کسانی که وقتی عملی انجام می دهند موضع گیری می کنند ، راهی را انتخاب می کنند که از روی فکر و تحلیل است... عوام یعنی کسانی که هر وقت یک جو به یک سمتی می رود اینها هم می روند تحلیلی ندارند.

امام در سخن دیگری عمل بر اساس حق را تنها برای مصاحبان بصیرت امکان پذیر می داند:

" ولا یحمل هذا العلم الا اهل البصر"(خطبه173)

این پرچم مبارزه را جز افراد آگاه به دوش نمی کشند.

ابتدا بصیرت، هوشمندی، قدرت فهم و تحلیل و سپس عمل بر اساس آن.

اتمام متن/