سير تا پياز بسيج سازندگي در گفت و گو با ناصر فصيح

ناصر فصيح جانشين سازمان بسيج سازندگي با اشاره به ابلاغ سياست هاي اقتصاد مقاومتي از سوي رهبر معظم انقلاب اسلامي، درباره رويكرد بسيج به مساله اقتصاد مقاومتي اظهاركرد: در سنوات اخير با توجه به اينكه فشار تهديد و تحريم اقتصادي دشمن روي نظام جمهوري اسلامي زياد شده است و با توجه به ابلاغ سياست هاي اقتصاد مقاومتي از سوي مقام معظم رهبري، بسيج سازندگي رويكرد خود را به سمت اقتصاد مقاومتي تغيير داده و در برنامه هاي خود به اين مفهوم اولويت داده است. هدف بسيج سازندگي اين است كه مباحث اقتصاد مقاومتي را در گام اول تبديل به گفتمان غالب جامعه كند و در گام دوم با دخيل كردن مردم در طرح هاي توليدي اقتصاد مقاومتي، به مردمي كردن اقتصاد كشور كمك كند.

ناصر فصيح در پاسخ به سوالي درباره جهت گيري گروه هاي جهادي در مناطق روستايي در قبال اقتصاد مقاومتي و اشتغالزايي خاطرنشان كرد: گروه هاي جهادي بسيجي در امر اقتصاد مقاومتي پيش قدم هستند. اين گروه ها عمدتا از دانشجويان و متخصصان بسيجي تشكيل مي شود و مهندسان كشاورزي و صنعتي و پزشكان در آن نقش آفريني پررنگي دارند. گروه هاي جهادي مباحث آموزشي و ترويجي در عرصه هاي كشاورزي، منابع طبيعي، امنيت غذايي، دامداري، دامپروري و شيلات را به طور جدي در دستور كار قرار داده اند و به موفقيت هايي هم دست يافته اند. 

وي با ذكر يك نمونه در همين ارتباط تصريح كرد: به عنوان نمونه گروه هاي جهادي در استان خوزستان و در زمينه دامداري با توجه به اينكه در اين منطقه مردم گاوهاي شيرده را نگهداري مي كردند به مطالعه درباره خوراك دام پرداختند و به اين نتيجه رسيدند كه علوفه دام ها در خوزستان غني شده نيست. گروه هاي جهادي در اين استان ضمن غني سازي علوفه، آموزش اين كار را به دامداران دادند كه موجب افزايش قابل ملاحظه شيردهي در سطح استان شد. 

ناصر فصيح ادامه داد: در همين استان خوزستان يك گروه جهادي ديگر با استفاده از توان مهندسان بسيجي كار تبديل يخچال هاي زميني خراب و از رده خارج به دستگاه جوجه كشي را در دستور كار قرار داده بود و توانسته بود با هزينه اي بسيار پايين براي چندين واحد توليدي دستگاه جوجه كشي بسازد.

جانشين سازمان بسيج سازندگي در پاسخ به سوالي درباره رواج اردوهاي جهادي بومي كه در آن گروه هاي جهادي به جاي سفر به خارج از استان، در خود استان محل سكونتشان به خدمت رساني مشغول مي شوند، گفت: اين سبك از اردوهاي جهادي باعث مي شود كه حركت جهادي و حضور در مناطق محروم مختص به ايام تعطيل و عيد نوروز و تابستان نشود و گروه هاي جهادي به صورت مستمر در مناطق محروم حضور داشته باشند و هر هفته پنجشنبه  و جمعه ها به صورت تدريجي كارها را پيش ببرند. 

وي اضافه كرد: در حوزه تقويت و توسعه گروه هاي جهادي، سياست و راهبرد سازمان بسيج مستضعفين و سازمان بسيج سازندگي اين است كه اين گروه ها را به لحاظ كمي و كيفي توسعه دهد، در گام اول به دنبال اين هستيم كه گروه هاي جهادي را بومي كنيم، يعني گروه هال هم به صورت بومي تشكيل شوند و هم به صورت بومي خدماتشان را ارائه دهند و در جغرافياي استان خودشان بكارگيري شوند. سال گذشته در گام اول طي دستورالعملي به رده هاي بسيج ابلاغ شد كه پايگاه هاي مقاومت بسيج خدمات محله محور ارائه دهند. با توجه به اينكه بسيجيان در جغرافياي پايگاه مقاومت خود اعم از روستايي و شهري زندگي مي كنند، مي توانند در موضوعات گوناگوني چون سركشي از خانواده ايثارگران و شهدا، رفع احتياجات نيازمندان محلي و بومي و پيگيري كارها و مشكلات جغرافياي محل خود از مسئولان ذيربط، خدمات محله محور ارائه دهند.

وي در همين رابطه ادامه داد: در گام دوم اين پايگاه هاي مقاومت ضمن اينكه در طول سال در محله خود كار مي كند و خدمات ارائه مي دهند، يك روز در سال اردوي جهادي يكروزه برگزار مي كنند و با عزيمت به خارج از محدوده پايگاه مقاومت خود، ارائه خدمات دارند. در گام سوم، علاوه بر كار محله محور و اردوي يك روزه، در صورت داشتن توانايي، پايگاه روستايي يا شهري مي تواند اردوي جهادي هفت روزه هم داشته باشد. 

جانشين سازمان بسيج سازندگي با اشاره به خدمت رساني اقشار متخصص بسيج، اظهار كرد: مهندسين عمران و صنعت و بسيج جامعه پزشكي، همانند بسيج محله محور، در طول سال به خدمت رساني مي پردازند. مثلا پزشك بسيجي در مطب خود، يك روز در هفته ويزيت رايگان انجام مي دهد، مهندس بسيجي كه مهر نظام مهندسي دارد در ساخت خانه نيازمندان، نظارت را به عهده مي گيرد، مهندسين كشاورزي در بحث كاشت، داشت و برداشت به كشاورزان كمك مي كنند و آن ها را راهنمايي مي كنند، مهندسين عمران در بحث نظارت، تهيه نقشه و ... براي ساخت خانه نيازمندان كمك مي كنند، پزشكان در بحث اعزام تيم هاي پزشكي، در آخر هفته ها خدمات ارائه مي دهند و ...

وي با بيان اينكه اردوهاي جهادي بومي موجب كاهش مسافت سفر و در نتيجه كاهش احتمال تصادفات جاده اي مي شود، گفت: در اردوهاي جهادي شناخت فرهنگ مردم بومي منطقه اهميت بالايي دارد و بسيجيان هرچه به اين فرهنگ آشنا تر باشند بهتر مي توانند از ظرفيت هاي مردم استفاده كنند كه اين مساله از ويژگي هاي اردوي جهادي بومي است. به تجربه ثابت شده كه دستگاه هاي اجرايي در سطح استان ها اولويت بيشتري براي همكاري با گروه هاي جهادي منطقه خودشان قائل هستند. البته سازمان بسيج سازندگي هيچ محدوديتي براي سفر گروه هاي جهادي قائل نيست و آن ها در هر نقطه اي كه تشخيص دهند مي توانند اردو برگزار كنند و چه بسا اساسا اردوي خارج از استان در برخي موارد ضرورت داشته باشد. 

ناصر فصيح با بيان اينكه در سال گذشته حدود 10 هزار اردوي جهادي 7 الي 12 روزه در كشور برگزار شده است، اظهاركرد: بيش از 3500 گروه جهادي شناسنامه دار در كشور داريم كه 85 الي 90 درصد آن ها به صورت درون استاني عمل مي كنند و قريب به 10 الي 15 درصد به خارج از جغرافياي استانشان سفر مي كنند. لازم به يادآوري است كه تعداد گروه هاي جهادي كشور در سال 80 كمتر از 100 بود كه عمدتا در شهرهاي بزرگي مثل تهران، اصفهان و شيراز تشكيل شده بودند. 

وي با اشاره به ديدار جهادگران بسيجي با رهبر معظم انقلاب در 31 شهريور 1389 خاطرنشان كرد: ديدار رهبر معظم انقلاب با جهادگران و فرمايشات ايشان باعث شد كه اردوهاي جهادي به صورت تصاعدي افزايش پيدا كند. پيش از اين تعداد گروه هاي جهادي محدود بود و اين گروه ها فقط در استانهاي خاصي فعاليت مي كردند اما امروز هيچ استاني نداريم كه گروه جهادي نداشته باشد. البته به عنوان يك استثناء بايد گفت كه فعاليت درون استاني در استان تهران كم است زيرا گروه هاي جهادي تصور مي كنند در تهران محروميت نيست كه تصور درستي نيست زيرا در روستاهاي حاشيه اي تهران محروميت هاي بعضا جدي وجود دارد. اگر محروميت هاي روستاهاي حاشيه تهران را منعكس كنيم گروه هاي جهادي تهراني به فعاليت هاي درون استاني راغب می شوند. 

جانشين رئيس سازمان بسيج سازندگي در پاسخ به اين سوال كه بر اساس آمار مركز قرارگاه اجرايي هزينه ايجاد هر شغل در بسيج سازندگي به طور متوسط 12 ميليون تومان بوده كه بسيار كمتر از رقم ايجاد هر شغل در بخش دولتي است، علت اين مساله چيست، خاطرنشان كرد: اشتغال دامنه وسيع و انواع متفاوتي دارد. اشتغالزايي در صنايع بزرگ مثل پالايشگاه پتروشيمي ممكن است هزار ميليارد تومان هزينه داشته باشد اما حداكثر 120 نفر مشغول به كار شوند كه اگر آن رقم را بر تعداد شغل های ایجاد شده تقسيم كنيم هزينه ايجاد هر شغل بالا خواهد بود. اما ما در بسيج سازندگي با مشاغل خانگي، خرد و متوسط سر و كار داريم. اشتغالزايي در اين حوزه ها با صرف رقم هاي پايين ممكن مي شود و بسيج سازندگي از يك تا 30 ميليون تومان در بحث اقتصاد مقاومتي تسهيلات مي دهد. 

ناصر فصيح با بيان اينكه مردمي كردن اقتصاد يعني استفاده از ظرفيت هاي خود مردم براي ايجاد اشتغال، تصريح كرد: بسيج در بحث اقتصاد مقاومتي به هيچ وجه كار را از نقطه صفر شروع نكرد. حرف حساب بسيج اين است كه مي گويد مردم يك سري امكانات در اختيار دارند كه ممكن است خودشان نيز از آن ها غافل باشند و بايد به مردم كمك كرد تا از توانايي ها و داشته هايشان استفاده كنند. مثلا در بحث مشاغل خانگي وقتي فردي در منزلش زيرزمين خالي دارد، اگر آموزش لازم را ببينيد، مي تواند آن زيرزمين را به محل پرورش قارچ تبديل كند، ضمن اينكه مشكل آب و برق و گاز و تلفن هم ندارد. يا مثلا واحد توليدي مرغ بومي زير 500 قطعه اي به راحتي در حياط منزل مي تواند راه اندازي شود. 

جانشين سازمان بسيج سازندگي در پاسخ به اين سوال كه اختصاص تسهيلات براي خريد 6 تا 10 هزار دستگاه صنايع تبديلي در شرايطي كه صنعت كشور با ركود روبروست، چه تاثيري بر وضعيت صنعت و اشتغالزايي خواهد داشت، اظهاركرد: رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار سال گذشته با هيات دولت يكي از راه هاي حل مشكل روستاهاي كشور را گسترش صنايع تبديلي عنوان كردند. پس از آن سازمان بسيج مستضعفين و قرارگاه جهاد اقتصادي در حوزه صنايع تبديلي ورود پيدا كردند و سردار نقدي، رئيس سازمان بسيج مستضعفين قرارگاه صنعتي را با مسئوليت سازمان بسيج مهندسين راه اندازي كردند و اين قرارگاه با حضور برخي اقشار از جمله بسيج سازندگي شروع به كار كرد. 

وي در همين رابطه افزود: مطالعات ما نشان داد در كشور شهرك هاي صنعتي راكدي داريم كه سرمايه در گردش ندارند و متوقف شده اند. بخش ديگري از واحدهاي صنعتي ما همه چيز دارند اما بين صاحبان آن اختلاف ارثي يا حقوقي وجود دارد و باعث تعطيلي آن ها شده است. برخي ديگر از آن ها  جنس توليد مي كنند اما امكان رقابت ندارند و به ركود كشيده شده اند. بالغ بر 6 هزار و 200 واحد صنعتي راكد داريم كه سوله و امكانات صنعتي دارند اما تعطيل هستند و كار نمي كنند. از اين تعداد حدود يك هزار و 200 واحد مربوط به صنايع بزرگ غذايي و نوشيدني است كه متاسفانه راكد شده اند. يكي از وظايف سازمان بسيج مستضعفين اين است كه روي صنايع راكد كار كند.

ناصر فصيح با بيان اينكه بسياري از محصولات پر مصرف كه از خارج از كشور وارد مي شوند، قابليت توليد در داخل را دارند، گفت: فرهنگ بي اعتمادي به توليد ملي بايد اصلاح شود. در حال حاضر توليد كننده داخلي ما جنس مرغوب توليد مي كند اما قبل از فروش برند يك شركت خارجي را روي آن مي چسباند. به عنوان نمونه در استان قم يك واحد توليدي ظروف با كيفيت توليد مي كند اما روي آن برند خارجي مي چسباند و در مرزهاي غرب كشور به عنوان كالاي وارداتي به فروش مي رساند يا در همين استان يزد پارچه و لباس مرغوب توليد مي شود اما به اسم لباس خارجي به فروش مي رسد. سازمان بسيج اصناف در اين حوزه فعال شده و به دنبال اصلاح اين فرهنگ غلط است.

وي با بيان اينكه راه اندازي صنايع بزرگ و اداره آن ها كار مشكلي است و سرمايه بالايي مي خواهد، خاطرنشان كرد: بسيج سازندگي كار گسترش صنايع تبديلي كوچك و خانگي را دنبال مي كند. در سنوات گذشته با حمايت بسيج سازندگي بالغ بر 50 هزار واحد توليدي اقتصاد مقاومتي در بحث امنيت غذايي فعال شده است و در حال حاضر صنايع تبديلي كوچك را هم به عنوان مكمل این چرخه وارد عرصه می كنيم. يكي از مشكلات توليد كننده هاي خرد ما اين است كه محصولات كشاورزي همزمان با هم به بازار مي رسد و در نتيجه بازار اشباع مي شود و قيمت محصول كاهش مي يابد، از طرفي هم محصول را نمي شود براي مدت زمان طولاني نگهداري كرد، همواره در نتيجه ضايع شدن محصولات يا كاهش قيمت، توليد كننده ما ضرر مي كند. با استفاده از صنايع تبديلي در كنار توليد مي توان براي محصولات ارزش افزوده آفريد و زمان نگهداري آن ها را بالا برد تا در فصل كمبود محصول به بازار ارائه و بازار تنظيم شود. 

رئيس سازمان بسيج سازندگي تاكيد كرد: گسترش صنايع تبديلي را در 12 حوزه در برنامه سال 94 قرار داده ايم و براي خريد 6 تا 10 هزار دستگاه، 200 ميليارد تومان تسهيلات پيش بيني كرده ايم. 

وي با بيان اينكه تسهيلات در قالب عقود 18 درصدي ارائه مي شود، گفت: بانك مركزي سود سپرده گذاران را 21 درصد و هزينه پول را 26 درصد در نظر گرفته است. به عبارتي بانك ها بايد تسهيلات را بالاي 26 درصد به متقاضيان بدهند. در نتيجه هر بانكي كه زير 26 درصد تسهيلات مي دهد مابه التفاوتش را از جايي تامين مي كند. به همين دليل بانك مهر اقتصاد سالانه 50 تا 60 ميليارد تومان براي كل تسهيلات صنايع تبديلي از بودجه برنامه اي بسيج دريافت مي كند چرا كه سهامداران بانك مهر اقتصاد مردم هستند و سپرده گذاران و سهامدارن بايد سود خود را برداشت كنند. در دولت گذشته، حدود 3 هزار ميليارد تومان پول با سود صفر درصد توسط خود دولت به بخش كشاورزي اختصاص داده شد و بانك كشاورزي هم همين ميزان پول با سود 14 درصد اختصاص داد و در نهايت تسهيلات 7 درصدي به متقاضيان ارائه شد اما بسيج چنين پولي ندارد كه بتواند سود تسهيلات را از 18 درصد پايين تر بياورد. 

وي در پاسخ به اين سوال كه آيا تسهيلات با سود 18 درصدي براي توليد كنندگان و متقاضيان خريد صنايع تبديلي صرفه اقتصادي دارد يا خير، گفت: كسي كه وارد اين حوزه مي شود بايد اهليت و توانايي كار را داشته و از مهارت لازم برخوردار باشد. او بايد بازاريابي را آموخته و محصول را بشناسد. اگر كسي واجد اين شرايط باشد ورودش به اين عرصه قطعا سودآور و اشتغالزا خواهد بود. ما تسهيلات صنايع تبديلي را به كساني مي دهيم كه محصول را خودشان توليد مي كنند، مثلا پدر خانواده باغداري مي كند و به پسر خانواده وام صنايع خشك كن مي دهيم. محصولات اين باغدار ديگر زير درخت نابود نمي شود و پسرش هم مشغول به كار مي شود. ضمن اينكه صنايع تبديلي كه واگذار مي شوند كوچك و با قيمت پايين هستند. مثلا دستگاه خشك كن ميوه خانگي از 3 تا 7 ميليون تومان قيمت دارد، يعني كسي كه 3 ميليون تسهيلات براي خريد دريافت كند، ضرر نمي كند چون دستگاه مي خرد و خود دستگاه قيمت دارد. 

ناصر فصيح ادامه داد: محصولات باغي را فقط يك هفته مي توان نگهداري كرد اما اگر خشك شوند تا يكسال زمان نگهداري شان افزايش پيدا مي كند، حمل و نقل شان ساده مي شود و قيمت شان بيشتر مي شود. مثلا اگر فردي در همدان سير توليد مي كند دستگاه خشك كن يا پودر كن سير براي او بسيار سود آور خواهد بود. اگر صاحب واحد صنايع كوچك خانگي هيچ امكاناتي نداشته باشد و بخواهد مغازه اجاره كند، صرفه اقتصادي ندارد اما اين دستگاه ها به كساني تحويل داده مي شود كه خودشان توليد كننده و باغدار هستند و نيازي به اجاره مكان ندارند.

وي با بيان اينكه زمين هاي بلااستفاده متعلق به سپاه و بسيج براي فعاليت توليدي و اقتصاد مقاومتي مي تواند به بسيجيان اختصاص يابد و اين مساله بلامانع است، خاطرنشان كرد: بايد از ظرفيت هاي مغفول استفاده كنيم. مثلا در كرمانشاه پناهگاهي براي زمان جنگ وجود داشت كه با توجه به شرايط صلح بلااستفاده بود و بسيجيان رفتند و در آن واحد توليد قارچ راه اندازي كردند و اتفاقا توليد بسيار بالايي دارند و نياز منطقه را تامين مي كنند. سوله هاي پادگان هاي آموزشي قدس كه در حال حاضر بلااستفاده هستند مي تواند در اختيار بسيجيان فعال در حوزه اقتصاد مقاومتي قرار بگيرد. مثلا در همين مجتمع نيايش سوله اي كه براي احداث پل توسط قرارگاه خاتم ساخته شده بود، پس از ساخت پل بلا استفاده مانده بود كه 2-3 نفر بسيجيان از اين سوله استفاده كردند و در حال حاضر چند هزار بلدرچين در آن پرورش مي دهند. اين ظرفيت هاي مغفول در سطح همه استان ها وجود دارد كه مي تواند در اختيار بسيجيان قرار بگيرد.