حمایت اقتصادی خدیجه (س) کلید مقاومت و شکستن محاصره شعب ابی طالب

به گزارش روابط عمومی بسیج سازندگی فارس، لیلا میرزاخانی، کارشناس ارشد ادیان و استاد حوزه با بیان اینکه حضرت خدیجه(س) سرآمد زنان جهان است، اظهار داشت: هنوز آثارمعنوی، تربیتی واجتماعی حضرت خدیجه (س)چون خورشید می درخشد، بانویی که لیاقت همسری آخرین پیامبرخدا را پیدا کرد ومفتخر شد که مادر بهترین فرزند عالم بشریت یعنی حضرت فاطمه (س) شود.

وی به  نقش تاثیرگذار حضرت خدیجه(س) در پیشبرد اسلام پرداخت و گفت: شناخت این نقش نیازمند شناخت شخصیت و زندگی این بانوی گرانقدر است، حضرت خدیجه (س) دختر "خویلد بن اسد" از زنان فداکار و با فضیلت اسلام، نخستین همسر رسول خدا(ص) و مادر فاطمه زهرا(س) است.

 وی افزود: حضرت خدیجه(س) با رسول خدا (ص) خویشاوندی نزدیکی دارد و با سه واسطه در نسب، به "قصی بن کلاب" می‌رسد که جد چهارم رسول خدا (ص) است، نام مادر ایشان "فاطمه" دختر زائد، از تیره عامر بن لؤی است؛ نوفل (پدر ورقه)، حزام (پدر حکیم و از اصحاب رسول خدا) و عوام (پدر زبیر)، از اشخاص سرشناس قریش، همگی برادران خدیجه هستند.

میرزاخانی در ادامه بیان کرد: حضرت خدیجه پانزده سال پیش از عام‌الفیل، در مکه متولد شد، در دوران جوانی با تجارت و بازرگانی، از نظر مادی جزو ثروت‌مندترین افراد قریش شد و از آنجایی که  خود را به درجه‌ای از کمال و پاکی رسانده بود به ایشان لقب «طاهره» دادند.

وی گفت: پس از اسلام نیز به عنوان نخستین «أمّ المؤمنین» در قرآن مورد توجه قرار گرفت. حضرت ابوطالب(ع) به هنگام خواندن خطبه عقد ازدواج پیامبر و حضرت خدیجه (س) جناب خدیجه را چنین توصیف کرده است: همانا خدیجه، بانویی کامل، پرمیمنت و مبارک و زیبنده است؛ بانویی که ساحتش از هر ننگ و بدنامی دور بوده، باشخصیت و آبرومند است.

آیا حضرت خدیجه قبل از پیامبر ازدواج کرده بود یا خیر؟

وی در این خصوص اظهار کرد: در اینکه آیا حضرت خدیجه پیش از ازدواج با پیامبر (ص) ازدواج کرده بود یا خیر، میان مورخان اختلاف است: این سوال یکی از مسائل پیچیده صدر اسلام است چرا که بسیاری از بزرگان اهل سنت، راویان و تاریخ نویسان پیرو مذهب خلفا در صدر اسلام خوش نداشتند شخصی را بالاتر از عایشه در بین همسران پیامبر (ص) معرفی کنند از این رو دست به روایات دروغین و استدلالات باطل زده اند.

وی در ادامه این مطلب تصریح کرد: از آنجایی که حق هیچگاه مخفی نمانده و نخواهد ماند دست بسیاری از آنان رو شد و خود در لابلای کلماتشان به مطالبی اعتراف کرده اند؛ برخى گفته اند: رسول خدا همسر باکره اى غیر از عائشه نداشته است و درباره حضرت خدیجه (س) گفته اند: وى قبل از رسول خدا (ص)  با دو نفر به نامهاى عتیق بن عبد الله مخزومى و ابوهاله تمیمى ازدواج کرده بود و فرزندانى از آنان نیز داشته است. این سخن به اعتقاد برخى از بزرگان شیعه قابل قبول نیست؛ زیرا بخش زیادى از این قبیل سخنان را طراحان سیاست با هدف زدودن هاله قداست و پاکى از رحم بانوئى که ظرف وجود کوثر قرآن، فاطمه زهرا(س) است، ساخته‌اند؛ دقت در این موضوع و نقد سخنان موجود در منابع تاریخى و حدیثى شک و شبهه را از بین مى برد.
 

میرزاخانی بیان کرد: "ابو القاسم اسماعیل بن محمد اصفهانى" از دانشمندان اهل سنت تصریح مى‌کند: حضرت خدیجه سلام الله علیها، باکره بوده است، وی در کتابش می‌نویسد: «حضرت خدیجه، زنى باکره، داراى اعتبار و مال بسیارى بود، کاروان تجارى‌اش را به سوى شام مى‌فرستاد و کاروان او به اندازه تمام کاروان قریش بود.» (الأصبهانی، أبو القاسم اسماعیل بن محمد بن الفضل التیمی (متوفاى۵۳۵ه)، دلائل النبوة، ج ۱ ص ۱۷۸، تحقیق: محمد محمد الحداد، ناشر: دار طیبة - الریاض، الطبعة: الأولى، ۱۴۰۹).

این کارشناس ارشد ادیان در ادامه این مطلب افزود: ابوالقاسم کوفى از علماى شیعه، در خصوص استدلال جالبى کرده است، وى در کتاب "الإستغاثه" مى‌نویسد: مورخان و محدثان شیعه و سنى بر این مطلب اتفاق دارند که کسى از بزرگان، اشراف، رؤسا و جوانمردان قریش باقى نماند؛ مگر این که از حضرت خدیجه خواستگارى کرد و ازدواج با ایشان را آرزو مى‌کرد؛ اما خدیجه کبرى دست رد بر سینه همه آن‌ها زد؛ اما  وقتى رسول خدا (ص) با او ازدواج کرد، تمام زنان قریش از او فاصله گرفته و رفت و آمد با وى را ترک کردند و گفتند: تو پیشنهاد سران قریش را رد کردى و تن به همسرى کسى دادى که فقیر است و مال و ثروتى ندارد؟ ! با این حال چگونه اهل ‏فهم مى‏توانند، بپذیرند که حضرت خدیجه (س)  با یک اعرابى (شوهرهای قبلی که برای حضرت خدیجه نام برده اند) از قبیله بنى تمیم ازدواج کرده باشد؛ اما خواستگارى بزرگان قریش را نپذیرفته باشد؟

وی در ادامه افزود: آیا صاحبان فکر و اندیشه نمى‌دانند که این مطلب از آشکارترین محالات و ناپسند‌ترین گفتارها است، وقتى براى اهل تحقیق این مطلب ثابت شود، ثابت مى‌شود که حضرت خدیجه با کسى غیر از رسول خدا صلى الله علیه وآله ازدواج نکرده است. (الکوفی، أبو القاسم علی بن أحمد بن موسى ابن الإمام الجواد محمد بن علی (متوفای۳۵۲ه)، کتاب الاستغاثة، ج۱، ص۷۰، طبق برنامه مکتبة اهل البیت علیهم السلام.

میرزاخانی در ادامه تصریح کرد: در یانجا این سوال را از اهل تحقیق پرسید که اگر حضرت خدیجه (س)  قبل از ازدواج با رسول خدا(ص) با یک نفر اعرابى از قبیله تمیم ازدواج کرده بود، آیا موردى براى این سرزنش‌ها پس از ازدواج با رسول خدا باقى مى‌ماند؟ و آیا ازدواج زنى بیوه و شوهر دیده به این اندازه براى تمام مردم مکه مهم بود که بر اساس همین نقل تمام همسران اشراف قریش با وى قطع رابطه کنند؟

فرزندانی که در برخی منابع برای حضرت خدیجه ذکر شده است وضعیت آنها چگونه است؟

وی در این خصوص ، گفت: در پاسخ باید گفت هیچکدام از آنها فرزندان حضرت خدیجه نبوده اند،
طبق نقل مورخین، خدیجه، خواهرى بنام هاله داشته است که با مردى مخزومى ازدواج کرده بود و از وى فرزندى همنام مادرش یعنى هاله داشت سپس با مردى تمیمى بنام ابوهند ازدواج کرد که از وى نیز فرزندى بنام هند داشت.

وی افزود: این مرد تمیمى همسر دیگرى و از آن همسر دو دختر به نامهاى رقیه و زینب داشت، مادر این دو دختر از دنیا رفت و پس از وى، پدر دو دختر از دنیا رفت، هند فرزند هاله به خانواده شوهرش سپرده شد و هاله با این دو دختر که از همسر دیگر شوهرش بودند به خانه خدیجه آمدند و وى سرپرستى آنان را به عهده گرفت و پس از ازدواج با رسول خدا (ص) این دو دختر نزد خدیجه و رسول خدا بودند و در دامن این دو تربیت شدند و عنوان ربیبه رسول خدا را گرفتند و بر اساس رسم عرب ربیبه را مانند دختر تلقى مى کردند و به همین جهت آنان را دختران خدیجه و رسول خدا مى‌دانستند.
 

این کارشناس ارشد در ادامه این مطلب تصریح کرد: از مطالب فوق روشن می‌شود که حضرت خدیجه تنها فرزندی که از خود به یادگار گذاشت، حضرت فاطمه زهرا (س) بوده است  و در تأیید این سخن، روایتی است از رسول خدا (ص) که خطاب به امیرالمومنین علی (ع)  فرمودند: یا على خداى تعالى سه گونه موهبت به  تو عنایت فرموده است که به من و هیچ یک از مردم، عنایت نفرموده است: پدر زنى مانند من به تو ارزانى داشته است که به من عنایت نکرده است، همسر پاکیزه گوهر راستگو و راست رو به تو مرحمت داشته که به من عنایت نفرموده است؛ حسن و حسینى از پشت تو به وجود آورده است که چنان دو فرزندى از پشت من بوجود نیاورده است؛ آرى! من از شمایم و شما از من مى‏باشید؛ در این روایت پیامبراکرم(ص) به صراحت می‌گوید که به احدی غیر از علی (ع) پدر زنی مثل من داده نشده است، معلوم می‌شود که پیامبر دختر دیگری نداشته است و گرنه چنین سخنی نمی‌فرمودند.

سن حضرت خدیجه هنگام ازدواج با پیامبر اکرم (ص) چقدر بوده است؟

میرزاخانی در خصوص سن ازدواج حضرت خدیجه(س) با پیامبر(ص)، اظهار داشت: درباره سن حضرت خدیجه در هنگام ازدواج با پیامبر(ص) نظرات مختلفی وجود دارد برخی مانند بیهقی (از علمای بزرگ اهل سنت) ایشان را ۲۵ ساله می‌دانند و بعضی دیگر سن حضرت خدیجه (در هنگام وفات) ۶۵ ساله بود و برخی دیگر گفته اند در آن وقت ایشان ۵۰ ساله بوده است که قول صحیح هم همین است.

نقش فرهنگی- اجتماعی حضرت خدیجه(س)

وی به فعالیت های اجتماعی و فرهنگی حضرت خدیجه(س) اشاره کرد و گفت: یکی از راه های مبارزه قریش و دشمنان پیامبر(ص) برای خدشه دار کردن چهره ی ملکوتی حضرت رسول (ص)، توسل به حربه ی احمقانه ی تهمت بود، تهمت هایی مانند دروغگویی و جنون که قرآن در آیات زیادی به این تهمت ها اشاره می کند.

میرزاخانی در ادامه این مطلب افزود:  از جمله اقداماتی که حضرت خدیجه (س) در زمینه فرهنگی و اجتماعی انجام دادند، تصدیق و تأیید پیامبر(ص) بود و این یکی از کارهای مهمی است که دارای آثار مثبت زیادی در جهت پیشبرد اهداف مقدس پیامبر(ص) و ناکامی دشمن، ایجاد سستی و تزلزل در عقاید خرافی آنان داشته است.

این کارشناس ارشد ادیان بیان کرد: در اینجا اهمیت تصدیق پیامبر(ص) توسط خدیجه (س) آشکار می شود که تصدیق در آن شرایط سخت و دشوار چقدر باارزش بوده است.

وی  کمک های روحی و روانی به پیامبر(ص) را  یکی دیگر از اقدامات فرهنگی و معنوی حضرت خدیجه(س) دانست و گفت: همکاری با پیامبر(ص) جهت زدودن و یا حداقل کم کردن فشار ناراحتی ها و مشکلاتی است ،که به شخص پیامبر(ص) تحمیل کرده بودند.

میرزاخانی، کاهش نگرانی های پیامبر اسلام (ص) را از دیگر فعالیت های حضرت خدیجه(س) برشمرد و افزود:  وقتی که وحی بر محمد (ص) نازل شد از جلال و جبروت خدا از حال رفت. حضرت خدیجه (س) تا آخرین لحظات  حیاتشان، دل آرام رسول الله و تسلی دهنده به ایشان بودند؛ با برطرف کردن غم و اندوه ایشان و تبدیل آن به نشاط و شادی مقوم قلب مبارک رسول الله بودند و خداوند به وسیله ی ایشان غم و اندوه آن حضرت را از بین می برد.

این کارشناس ارشد ادیان در ادامه افزود:  حضرت رسول اکرم(ص) هنگامی که رسالت خود را آغاز کردند با دشمنی سرسختانه ی دشمنان اسلام مواجه گردیدند. در این میان فقط چند نفر بودند که از آن حضرت حمایت کردند که یکی از آنها حضرت خدیجه(س) بود، ایشان یار غمخوار پیامبر(ص) پیش از بعثت بود و پس از آن هم با تمام وجود حامی افکار و اندیشه های توحیدی ایشان محسوب می شد و به دلیل موقعیت مقبول و ممتازی که داشت پناهگاهی برای محمد(ص) به حساب می آمد.

وی بیان کرد: یکی دیگر از کارهای فرهنگی حضرت خدیجه (س) تبلیغ و ارشاد مردم بود. ایشان در مدتی که همسر پیامبر(ص) بودند با عمل و زبان، مردم را به سوی حقیقت و کمال راهنمایی می کرد؛ حضرت خدیجه(س) همسر گرامی پیامبر(ص)، سه سال همراه پیامبر(ص) و علی(ع) در تبلیغ عملی که یکی از موارد آن نماز و نیایش است، شرکت داشت و بدین ترتیب جمعیت مسلمین رفته رفته افزایش یافت و زمینه برای دعوت علنی آماده گشت.

وی در ادامه یان مطلب افزود: حضرت خدیجه(س) علاوه بر تبلیغ عملی در مواردی هم در بین بعضی از افراد به تبلیغ زبانی می پرداختند و به معرفی پیامبر(ص) و کمالات وی اقدام می کردند.

 نقش اقتصادی حضرت خدیجه(س) در پیشبرد اهداف اسلام

این کارشناس ارشد ادیان به نقش اقتصادی حضرت خدیجه(س) در پیشبرد دین اسلام اشاره کرد و گفت: در این خصوص پیامبر(ص) فرمودند: "هیچ مالی هرگز به من سود نرسانید آنگونه که ثروت خدیجه برای من سود رسانید"؛ نقش تاریخی و فداکاری های اقتصادی حضرت خدیجه (س) در یاری رسول الله (ص) که مشکلات فراوانی را از پیش پای ایشان برداشت و منجر به آرامش روحی ایشان گردید، بسیار مشهود است.

وی بیان کرد: پیامبر(ص) از اموال خدیجه (س) بردگان تحت شکنجه را خریداری می کرد و بدهکاران را از قید بدهکاری آزاد می کرد. به بینوایان و تهیدستان کمک می کرد و مسلمانانی را که از مکه به مدینه هجرت می کردند و مشرکان اموال آنها را مصادره می نمودند، با ثروت خدیجه (س) بی نیاز می نمود تا خود را به مدینه برسانند.

این کارشناس ارشد ادیان در ادامه این مطلب تصریح کرد: در ماجرای محاصره اقتصادی قریش که مدت 3 یا 4 سال به طول انجامید، همه اموال خدیجه (س) صرف حمایت از محاصره شدگان و رسول الله (ص) شد؛ حمایت اقتصادی خدیجه (س) در واقع کلید مقاومت و شکستن این محاصره بود.

میرزاخانی ادامه داد:  حضرت خدیجه (س) توانست با بذل مال خویش یاران اسلام را که در آغاز حیات خود، چون شاخه نو رسته بود در مقابل امواج خروشان دشمنان حفظ کند و زمینه رشد و شکوفایی اسلام و مسلمین را فراهم نماید و به استناد تاریخ رسول اعظم در مکه تا زمانی که خدیجه ی کبری زنده بودند در کفایت وسیع و بی نیاز از احدی بودند.

وی گفت: حضرت خدیجه(س) با وجود مبارکش با ایثار،عطوفت، مهربانی و عشق، حامی وجود مبارک رسول الله(ص) بود و با انفاق مال خویش در راه استحکام و تحکیم اسلام موانع و مشکلات را از راه مسلمانان کنار زد.

این کارشناس ارشد ادیان بیان کرد: حضرت خدیجه (س) سخت ترین مشکلات را به خاطر حفظ ایمان به خدا و دفاع از اسلام و رهبر بزرگوار آن متحمل شد و از آنجا که از رسول الله(ص) حمایت همه جانبه داشتند و مایه آرامش و تسلی خاطر ایشان در برابر طوفان های حوادث سهمگین و اندوه های فراوان آغاز رسالت بودند، گویی که از تمام مسلمین حمایت کرده اند، چراکه راهنما، راهبر، مرشد و مریدشان را حمایت کردند.

میرزاخانی خاطدنشان کرد: حضرت خدیجه (س) هر روز قدمی تازه در راه نیل به اهداف عالی اسلام برداشت و سرانجام در سال دهم بعثت پس از سه سال محاصره در شعب ابی طالب این بانوی بزرگ و فداکار وفات یافت.