انجمن اولیاء و مربیان کاتالیزور تعلیم وتربیت

انجمن اولیا و مربیان، هیأت منتخبی از پدران و مادران دانش آموزان، به همراه مربیان مدرسه است که با هدف تلاش و همکاری در راه پیشبرد امور آموزشی و پرورشی دانش آموزان تشکیل می شود.

این هیأت، پیشنهادات و طرح های مفیدی را به مدیر و دیگر مسئولان مدرسه ارائه می دهد و در اداره بهتر امور، یاور صمیمی مدرسه به شمار می آید. 

در نظام آموزشی ما، برای فعالیت انجمن های اولیا و مربیان، آیین نامه ویژه ای تدوین و در آن اهداف و وظایف انجمن توضیح داده شده است. اولیا به عنوان صاحبان اصلی سرمایه های با ارزش انسانی، دارای حق اظهار نظر، حق نظارت و در بعضی موارد حق دخالت در مسائل آموزش و پرورش هستند و تنها در این صورت است که فرآیند پیچیده و عمیق تعلیم و تربیت می تواند به شکل درست و شایسته ای به اجرا گذاشته شود و موجب رشد و تعالی گردد.

اهمیت ارتباط و تبادل نظر اولیا و مربیان
مهم ترین نقش در پرورش و رشد فکری و روانی کودک بر عهده ی اولین نهاد تربیتی  یعنی خانواده است. ممکن است رفتار و شیوه های تربیتی مربیان، با رفتار و روش های تربیتی اولیا در خانواده متفاوت یا احیانا متضاد باشد که در این صورت، تأثیرهای ویرانگری بر شخصیت کودک و نوجوان دارد؛ از این رو، یکی از اصول مسلّم تربیتی، ارتباط و تبادل نظر میان اولیا و مربیان است.

در سیستم آموزشی و پرورشی ما، این ارتباط از طریق انجمن اولیا و مربیان صورت می گیرد. و در واقع انجمن، شیوه های گوناگون ارتباط، هماهنگی و همکاری اولیا را با مربیان مدارس مشخص و معیّن می کند.

از سوی دیگر، تا هنگامی که اهمیت ارتباط میان خانواده و مدرسه برای اولیا روشن نشود، نمی توان آن ها را در مسائل آموزشی و پرورشی دانش آموز مشارکت داد. خانه و مدرسه زمانی می توانند رسالت آموزشی و تربیتی خاص خود را به نحو مطلوب انجام دهند که هر یک شناخت تربیتی کافی داشته باشند و نقش تربیتی خاص خود را با بصیرت ایفا کنند.

انجمن اولیا و مربیان که در جهت رشد و آگاهی پدران و مادران و دست اندرکاران تعلیم و تربیت در مدارس گام بر می دارد، باید در تعلیم و تبیین نقش های تربیتی خانه و مدرسه اهتمام ورزد.

اهداف عمده انجمن اولیا و مربیان
به طور کلی می توان اهداف عمده انجمن اولیا و مربیان را در موارد زیر خلاصه کرد:

آگاه کردن اولیا به مسائل دینی، تربیتی، اخلاقی و مشاوره با آنان در هماهنگ کردن روش های تربیتی و آموزشی در محیط خانه و مدرسه؛ ایجاد و تحکیم پیوندهای عاطفی، اخلاقی و انسانی بین اولیای دانش آموزان و مربیان مدرسه؛ بهره مندی هرچه بیش تر از امکانات اولیا برای تهیه، تدارک و تکمیل امکانات آموزشی، پرورشی و بهداشتی مدرسه؛ و پیشرفت دانش آموزان در مسائل تربیتی و تحصیلی و برطرف کردن نقص های موجود در این زمینه، همچنین هم فکری، تلاش، یاری و همکاری برای بهبود و پیشرفت هر چه بهتر امر آموزش و پرورش دانش آموزان

اهم وظایف انجمن اولیا و مربیان
یکی از راه های بسیار مؤثر در بالا بردن سطح آموزش و تربیت دانش آموزان، این است که معلمان و مربیان پی درپی از رفتار دانش آموزان در خارج از مدرسه، و نیز والدین از چگونگی پیشرفت تحصیلی واخلاقی دانش آموزان در مدرسه مطلع شوند.

همین آگاهی و پی گیری از پیشرفت، افت تحصیلی و نیز مسائل تربیتی و اخلاقی دانش آموزان، موجب تلاش و کوشش در برطرف کردن واصلاح رفتار آن ها از سوی اولیا و مربیان می گردد که در نهایت، به بالا رفتن سطح آموزش و اخلاق دانش آموزان می انجامد.

مربیان و والدین نسبت به حقوق کودکان و نوجوانان مسئولیتی خطیر دارند که باید در راه شناخت و رعایت این وظیفه سعی و تلاش کنند. برخی از مهم ترین وظایف اولیا و مربیان بدین شرح است:

۱- شناخت کودکان و درک و تحلیل درست از رفتار آنان

۲- ایجاد ارتباطی گرم و پرجاذبه در رفتار با واکنش های صحیح در مقابل کودکان

۳- ایجاد نهایت صبر، بردباری، تحمل و خویشتن داری در برخوردها و ارتباط خود با کودکان، این عمل میزان نفوذ و تأثیر در کودکان و نوجوانان را بیش تر و ارتباط با آن ها را قوی و محکم تر می کند.

۴- مشاوره و برنامه ریزی به منظور تحقق یافتن اهداف انجمن.

۵- تهیه برنامه بهداشتی، پزشکی و نظارت براجرای آن در مدرسه.

۶- همکاری و همفکری با مدیر به منظور برگزاری جلسات ماهیانه اولیا و مربیان در جهت آموزش بهداشت، مسائل تربیتی، دینی و آموزشی.

۷- دعوت از اولیای علاقمند به منظور بهره مندی از خدمات و یاری آنان برای تهیه و تدارک و تکمیل امکانات آموزشی و پرورشی.

۸- همکاری و همفکری با مدیر و مربیان مدرسه در مورد برنامه های اوقات فراغت دانش آموزان و انجام گردش های علمی و تفریحی.

۹- دریافت هدایا و کمک های مالی از اولیا و دیگر افراد خیر و علاقمند.

آموزش خانواده ها برای تربیت نسلی کارآمد و موثر

خانواده، پایگاه اصلی تربیت و رشد کودک و نوجوان است و شالوده شخصیتی آن ها در آن جا شکل می گیرد و به تکامل می رسد. در هر جامعه ای، خانواده به عنوان زیربنای مستحکم ساخت اجتماعی و عامل اصلی حفظ و حراست از ارزش های اخلاقی و اجتماعی است.

از این رو، یکی از اهداف انجمن اولیا و مربیان، آموزش خانواده ها به منظور آشنا ساختن آنان با اصول تربیتی و نیز ایجاد زمینه های لازم برای مشاوره خانواده است که پیش زمینه ای در راه رشد خانواده ها و هم سویی آنان با نظام تربیتی است.

اگر خانواده ها پیش از ورود کودکان به مدرسه، زمینه های لازم را برای آشنایی آنان با محیط مدرسه فراهم سازند، مشکلات بسیاری از دوش مربیان و معلمان مدرسه برداشته شده و زیربنای محکم و قابل اعتمادی برای کودکان ایجاد می گردد.

اهمیت ارتباط میان والدین با مربیان
دکتر لی سالک، یکی از استادان روانشناسی کودک و متخصص کودکان در دانشگاه کورنل، درباره اهمیت ارتباط میان والدین با مدرسه می گوید: "وقتی کودک می بیند که شما مدرسه و فعالیت های مربوط به آن را آنقدر مهم می دانید که در آن شرکت می کنید، در درون خود احساس رضایت می کند. شرکت در جلسات خانه و مدرسه به فرزند شما می فهماند که اطلاعات بی واسطه و آزادانه بین شما و آموزگار او رد و بدل می شود. اگر شما به مدرسه اهمیت بدهید، کودک نیز برای مدرسه و آموزگارش احترام بیشتری قابل می شود. وی می گوید کودکانی که والدین شان در فعالیت های مربوط به مدرسه شرکت می کنند، نوعی روحیه اجتماعی پیدا می کنند و نسبت به جامعه و مسائل مربوط به آن احساس مسئوولیت بیشتری دارند. کلیه کودکان، مدرسه را کمی شبیه خانواده، و خانواده را کمی شبیه مدرسه می دانند."

تشویق اولیاء مربیان عاملی موثر در تعلیم وتربیت

تشویق، یکی از روش های بسیار مؤثر در تربیت دانش آموزان و نیز پیشرفت علمی آنان است که می تواند از طرف اولیا و مربیان صورت پذیرد. اصولاً تشویق در روح و نهاد دانش آموز اثر فوق العاده ای دارد و او را به انجام کارهای نیک ترغیب می کند. هرانسانی خودش را دوست دارد و می خواهد دیگران به شخصیت او احترام گذارند و از او قدرشناسی کنند، حال اگر دانش آموزی به دلیل موفقیت های تحصیلی و یا انجام کارهای نیک مورد تحسین و تشویق توسط اولیا و مربیان قرار گیرد، به آن کار متمایل می گردد و بالعکس، اگر مورد ناسپاسی و بی توجهی قرار گیرد، از آن امور دل سرد و دلزده می شود. امیرمؤمنان علی علیه السلام در نامه معروف خود به مالک اشتر می نویسد: هرگز نیکوکار و بدکردار پیش تو یک سان نباشند؛ زیرا چنین روشی، نیکوکار را از کار نیک بی رغبت ساخته و بدکردار را به کار بد سوق می دهد.

محیط خانواده زیر بنای باروری استعدادها

از آن جا که خانواده، اساسی ترین واحد اجتماع و نیز مؤثرترین عامل تربیت است، هماهنگی و تلاش والدین در خانه، بر تلاش و کوشش مربیان در مدرسه مقدّم است. احترام پدر و مادر نسبت به یکدیگر و نیز نسبت به فرزندان، باعث می شود که محیط خانواده، محیطی کاملاً صمیمی و مهربان شود که این خود در تربیت اخلاقی فرزندان و نیز تحصیلات آن ها بسیار مؤثر است.

والدین باید شنوندگان خوبی برای فرزندان شان باشند تا آن ها بتوانند به راحتی نظرات، ابتکارات و نیز مشکلات خود را با آن ها در میان بگذارند و سپس مربیان نیز زمینه را برای باروری استعدادها و ابراز احساسات و عواطف آنان فراهم سازند. دراین راستا انجمن اولیاء و مربیان می تواند نقش کاتالیزور را در تمامی مراحل تعلیم وتربیت ایفا نماید.

 نوشته شده توسط محمد رضا بیگ محمدی هزاوه-کارشناس ارشد مدیریت رسانه