بازار‌ کار آینده در دست کاردانشی‌ها

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج فرهنگیان فارس، خیلی از آنهایی که حالا پشت میزی نشسته اند همان هایی هستند که هنگام انتخاب رشته به یک جریان احساسی تن دادند، چشم ها را بستند و جلوی رشته هایی تیک زدند که نه می شناختند، نه عرقی به آن داشتند و نه چشم انداز روشنی از آینده اش داشتند، اما چهار سال عمر برایش گذاشتند و بعد مدرک به دست دنبال کار گشتند و چون کاری نبود دست به دامن بند «پ» شدند یا اگر پارتی نداشتند جوانی پای کاریابی ریختند.

اما عده ای هستند که غم کار ندارند و در روزگار ما که شغل کیمیاست، شغل دارند حتی کارآفرین هستند و جمعی را زیربال و پر خود می گیرند؛ اینها دانش آموخته رشته های مهارتی اند که در هنرستان های کاردانش و فنی و حرفه ای درس خوانده اند و در سال های اخیر کار و بارشان خوب است.

ازکسی پوشیده نیست که افکارعمومی چه قضاوتی درباره جدا شدن از شاخه های نظری دبیرستان و پیوستن به شاخه فنی دارد، همان نگاه سنتی و تقسیم بندی غیرمنصفانه شاگردها به تنبل و زرنگ یا ارزشگذاری و رتبه بندی بی پایه و اساس رشته های ریاضی، تجربی و انسانی و ترجیح دادن آنها به رشته های فنی.

گرچه واقعیتی است که هنوز هم بسیاری از دانش آموزان شاخه های فنی به اجبار وارد این وادی می شوند و میان ترک تحصیل و هنرستان مجبور به انتخاب می شوند، اما عده ای نیز با میل و رغبت دست به چنین انتخابی می زنند و به گواهی یکی از معلمان آنها که با ما گفت وگو کرد، در میانشان هنرجوهای بااستعداد و آینده داری نیز حضور دارند.

اگر نشود کاریابی و موفقیت در بازار کار را صد درصد به تحصیل در هنرستان ها ربط داد، اما شواهد از این پیوند محکم حکایت دارد و حالا مدیرکل کاردانش آموزش و پرورش به رشته هایی اشاره می کند که محال است فارغ التحصیلانش بیکار بمانند؛ جوان هایی که نه تنها دنبال شغل نمی گردند که یا شغل آفرینی می کنند یا کارفرماها با پیشنهادهای عالی سراغشان می آیند.

این رشته های شغل ساز

تعمیر و نگهداری آسانسور، طراحی طلا و جواهر، ساخت و تعمیر تجهیزات پزشکی، بورس، تاسیسات ساختمان، کابینت سازی و مصنوعات چوبی، پرورش گیاهان دارویی و آپارتمانی، تولید زعفران، خیاطی لباس شب و عروس، جوش آرگون، تراش سنگ های قیمتی، تعمیر موتور خودرو، برش و تراش شیشه، جوشکاری برق، معرق، قلمزنی روی فلز، عکاسی، طراحی پوستر، فرش و جوشکاری با گاز محافظ co2؛ مصطفی آذرکیش، مدیرکل کاردانش آموزش و پرورش این رشته ها را فهرست می کند و در گفت وگو با ما تضمین می دهد سرانجام تحصیل در این رشته ها عاقبت به خیری است، همان طور که تا به حال بوده.

او سرانجام اغلب رشته های مهارتی را ختم به کاریابی می داند و برای رشته هایی از این جنس؛ ختم به شغلی حتمی. یکی از علل استقبال بازار کار از این مهارت ها را آذرکیش، نیاز جامعه به این مهارت ها می داند و علت اصلی را هماهنگی آموزش و پرورش با دستگاه های مختلف دولتی و بازار کار؛ به این معنا که هنرستان ها خودسرانه هنرجو جذب نمی کنند بلکه رشته ای را راه می اندازند که نیاز بومی و منطقه ای باشد و بخش های صنعت، کشاورزی و خدمات در هر استان و شهرستان به آن نیاز داشته باشند.

این توضیحات یعنی این که جذب فله ای هنرجو در رشته های مهارتی منتفی است و دانش آموز به تعدادی جذب می شود که نیاز است؛ همان الگویی که آموزش عالی ما نیز باید تابعش می بود و نیست و چون نیست، سال هاست به کارخانه تولید آدم های مدرک به دست بی مهارت تبدیل شده که نیروی کار بیکار را هم انباشته می کنند، به انتظار وزیدن باد موافق.

خانواده ها نگاهشان را تغییر دهند

یک مانع وجود دارد که جدی است، باید موریانه انداخت به یک تفکر، باید به مردم آموخت زندگی در دیپلم نظری خلاصه نمی شود و هر کسی که راه از این رشته ها کج کند و به سمت هنرستان ها برود، شکست خورده نیست. گرچه ما نیز قبول داریم که بخشی از دانش آموزان استعداد تحصیل در رشته های نظری را دارند و اگر دنباله اش را بگیرند موفق خواهند شد، اما صحبت بر سر علاقه و استعداد است و قرار دادن انسان ها در جایی که برایش ساخته شده اند.

اما خانواده ها، خیلی هایشان، مقاومت می کنند و در صورت جوانانشان جایگاه های کلیشه ای را می بینند؛ دکتر، مهندس، وکیل.

شک نکنید که علت آمار نه چندان بزرگ محصلان در هنرستان های کاردانش و فنی و حرفه ای نیز همین مانع فرهنگی است که به گفته مصطفی آذرکیش، در سال تحصیلی 94ـ93، کمی بیش از 700 هزار نفر بود؛ 37 درصد دختر و 63 درصد پسر.

این جمعیت جای رشد دارد چون در سیستم آموزشی کشور هدفگذاری شده که از سال 92 تا 97، 2/48 درصد دانش آموزان دبیرستانی در رشته های مهارتی تحصیل کنند یعنی تقریبا نیمی از دانش آموزان دوره متوسطه دوم. امسال تعداد دانش آموزان این مقطع بیش از سه میلیون و 210 هزار نفر بود که نیمی از آن می شود حدود 5/1 میلیون دانش آموز، رقمی که تقریبا دوبرابر محصلان فعلی هنرستان های کشور است.

استان های پیشرو

برای افزایش تعداد دانش آموزان کاردانش ، باید موانع فرهنگی را از بین برد و خانواده ها را آگاه کرد که کشور هم به دانش نظری نیاز دارد و هم به مهارت. البته به گفته مدیرکل کاردانش آموزش و پرورش، در بسیاری از نقاط کشور این تغییر فرهنگی اتفاق افتاده و جوان ها باور کرده اند که در بازار کار، بی مهارت کلاهشان پس معرکه است، در استان هایی مثل مازندران، همدان، خراسان رضوی، اصفهان، سمنان و فارس و حتی در مناطق روستایی که به گفته آذرکیش، جمعیت هنرجوها چهار یا پنج سال قبل، 15 هزار نفر بود و حالا به 60 هزار رسیده است.

هم اکنون 264 رشته مهارتی در کشور وجود دارد که تحصیل در اغلب آنها ضامن ماهر شدن و ورود کم دردسر به بازار کار است، رشته هایی که مهارت آموخته های آن به شرط کارکشته بودن در کشورهای پیشرفته دنیا نیز خواهان دارند. این روزها روز انتخاب رشته دانشگاه است، روزهای جدال ذهن ها با فهرستی بلندبالا از رشته های نظری که آخر خیلی هایش از اولش معلوم است. این روزها در حالی که خیل عظیمی از جوانان ایرانی برای دریافت مدرک لیسانس کورس گذاشته اند، عده ای دیگر با دیپلم، شغل ها را درو کرده اند.