یکی از بهترین راه ها برای تدوین تاریخ دفاع مقدس استفاده از خاطراتی است که "به روز" نوشته شده و از کوله بار یک رزمنده بیرون بیاید.
به گزارش کنگره سرداران و 14600 شهید استان فارس به نقل از خبرگزاری دفاع مقدس، یکی از بهترین راه ها برای تدوین تاریخ دفاع مقدس استفاده از خاطراتی است که "به روز" نوشته شده و از کوله بار یک رزمنده بیرون بیاید. عیار این نوع خاطرات از آن جهت بالاست که در زمان وقوع حادثه، نوشته می‌شود و دور از هر نوع تحریف است. با نزدیک شدن به ایام عملیات والفجر۸، روزنوشت های شهید رمضانعلی زارع نیز به همین سبک است.
***
۱۳۶۴/۰۸/۱۷ است. نزدیک اذان مغرب است. دارم جواب نامه ی برادران حسین واحدی و سیدضیاءایمانی را می دهم. پیغمبر می فرماید:
"جواب سلام" واجب است. نزدیک اذان مغرب است. هوا کم کم دارد رو به تاریکی می رود و ستاره های آسمانی دارند سر از آسمان به در می آورند و حرکات برادران رزمنده را نظاره می کنند.
خدایا! این بار چه عاشقانی را از ما خواهی گرفت؟ نمی دانم این بار کدام جوی(کانال) پُر از خون می شود؟ قرائت قرآن با صدای بلند از بلندگو به طرف عراقی ها نه، بلکه به طرف کربلای حسین(ع) پخش می شود. بعضی از برادران می گویند: "صدا را کم تر کنید"، امّا بعضی دیگر می گویند: "جنگ این حرف ها را ندارد. باید عراقی ها را تبلیغ کرد".
برادران دیگر مثل صفری، آلالایی، اکبری، معصومی، غفوری و دیگر برادران دارند والیبال بازی می کنند.
خدایا! این چه منظره ای است که روبه روی من در حال خودنمایی است. از یک طرف جنگ و از طرفی دیگر بازی و...؟!
■■■
غروب روز سه شنبه است. سال روز رحلت رسول اکرم(ص) و روز شهادت امام حسن مجتبی(ع) روز ۲۸ صفر است؛ روزی که تمام شیعیان عزادارند. امروز همه در غم سرورشان امام حسن(ع) اندوه گین هستند.
روز شهادت امام حسن مجتبی(ع) و هنگام غروب است. احساس کردم چند کلمه خاطره را به روی کاغذ بیاورم:
به خیابان های اروندکنار رفتم؛ خیابانی که چندین مغازه داشت. همه ی مغازه‌ها خالی بودند. به من یک احساس غریب و احساس دل تنگی دست داد. صاحبان این مکان به کجا رفته اند که خانه هایشان این گونه ویران شده است؟
این چند سطر را به این خاطر می نویسم که درسی برای آیندگان باشد:
خدایا! تو می دانی که تنها هستم و تنها تو ناظر اعمال، افکار، قلم و نوشتهٔ من هستی. تو می دانی که چه چیزی را می‌خواهم بنویسم و می دانی اول چیزی را که خواهم نوشت نام مقدس توست. وجود تو مرا خیلی نگهدار است.
ای خدای بزرگ! بار‌ها و لحظه‌ها و به دفعات از تو غافل شده ام. تو خود می‌دانی که چگونه غرق در گناه و غرق در اشتباه شده‌ام!
ای بی‌همتا! روز‌ها در سر نماز و در وقت و بیوقت، وجودت را در تمام کار‌هایم طلب می‌کردم. بار‌ها از تو خواستهام که تنهایم نگذاری تا هیچ وقت از تو غافل نباشم.
ای خدای بزرگ و‌ای کسی که از همه چیز من خبر داری، می دانم کارهای زشت مرا پرده پوشی کرده و به کسی نمایان نکردی. همه ی این ها را در پشت پردهٔ حجاب جمع کردی و به من متذکر شدی که فلانی حواست را جمع کن! اما من توجه نکردم، حتی ادامه هم دادم. نگاه من به عفو و بخشش توست.
خدایا! در وقت موعود از "حسن مفیدیان" جانش را پس گرفتی و او را به آسمان ها بردی، اما من بنده ای نبودم که از رفتار گذشته ام، درس عبرت بگیرم. از قرآنت بیاموزم. از راهنمایانی که برایم فرستاده ای، خط مشی بگیرم. از مؤمنین تو سر مشق بگیرم. بلکه خود را کامل می‌دانستم و بر‌تر از دیگران!
ای کاش میانه روی می‌کردم و به نتیجه‌ی کارِ بدکاران توجه می‌کردم و از کارهای نیک صالحان و اَبرار درس عبرت می‌گرفتم و به راه "اهدنا الصراط المستقیمِ" تو می‌رفتم.
ای تنهای تنها! ای کاش آنچه را که به دیگران متذکر می شدم، خود اول به آن عمل می کردم تا دیگران از عمل من درس عملی می گرفتند.
ای شاهدِ در دو عالم! تو خود، بهتر می دانی که همیشه از عذاب آخرتت خوف داشتم و به رحمت تو امیدوار.
ناامید نیستم. همیشه حرف دل من این بود که روزی در بین علما، صلحا و به ویژه، شهدا آبرویی کسب کنم و سرافکنده نباشم.
خدایا! مرا ببخش تا دوباره بنده ای باشم که تو را بندگی کنم. زمانی که به فکر گناه بودم متاسفانه به فکر عقوبت آن نبودم که چنین اعمال زشتی از من سر زده!.
تو خود بهتر می دانی که همیشه به فکر شهدا بوده ام. به ویژه شهدایی که با هم بودیم. اما اکنون رابطه مان با هم دیگر قطع شده است. آن‌ها دیگر حتی به خواب من هم نمی آیند.
ای خدای بزرگ! تو خود می دانی که چقدر زجر می کشم.
ای خدایی که بین آتش و آب اُلفت انداختی و بین پیامبر و آتش اُلفت انداختی، بین من و شهدا محبت و الفت بر قرار کن تا به دیدارشان روم.
خدایا! تا اندازه ای می دانم که شهدا چرا از من جدا شده و از من پیشی گرفته اند؟ تو از اعمال زشت من با خبری. به تو پناه می برم که تو بهترین پناه گاهی.
خدایا! تو را عصیان نورزیدم تا خودم را از تو جدا سازم. پس محبتی عنایت کن تا بنده ی معترف به گناه به سویت کشانده شود و از تو غافل نباشد.
خدایا! اگر روزی در جلوی دیدگانِ شهدا پرده ی گناه مرا باز کردی، بسوزانم تا کسی مرا نبیند. چرا که از هم اکنون وحشتم گرفته است.
■■■
۱۳۶۴/۰۸/۲۸ است. درون سنگر نشسته‌ام. نامه‌ای از دودانگه از طرف برادر فضلی و هم چنین از خانواده ام رسیده است. قبل از خواندن نامه ابتدا خاطره ی شبهای قبل را می نویسم:
شب جمعه بود. برادران از سنگرهای دیگر آمده بودند در واحد یعقوبی(برادر پاشا) جمع شده بودند.
نماز مغرب و عشاء به امامت برادر مجیدسعادتی به جماعت خوانده شد. بعد از اتمام نماز، دعا برای پیروزی رزمندگان اسلام و دعا برای سلامتی امام زمان(عج) خوانده شد. سپس دعای پرفیض کمیل توسط برادر نصیرایی خوانده شد. دعای کمیل آن شب خیلی در من اثر گذاشت. برادران در چهارگوشه ی سنگر نشسته و یا در حال سجده دعا را گوش می دادند.
امشب شبِ تذکره ی کربلا گرفتن است. برادران چه عاشقانه می خوانند. چه عاشقانه گریه می کنند. نهایتِ بندگی را پیش خدای خود مطرح می کنند.
خدایا! سرباز تو یک چیز می خواهد و آن این است که فرمانده خود را ببیند.
ای خدای گرامی! سگ در خانه ی توایم، استخوان مان بده!
واژه های دعا، دل برادران را شکافته است. چرا که وقتی دعای کمیل به پایان رسید. همگی سکوت کرده حرفی نمی‌زنند. کسی چیزی نمی خوانَد، اما همه گریه می کنند. زاری می کنند. پس از آن غریبانه هم دیگر را بغل می کنند و گریه می کنند:
برادر! شفاعت مان کن.
فراموشمان نکن.
هم دیگر را ول نمی کنند.
■■■
مورخه ی ۱۳۶۴/۰۸/۲۹ است. شب همه ی برادران داخل سنگر خوابیده اند. ساعت ۲۱:۳۰ است. وسایل و تجهیزات را همه جمع کرده اند و داخل کوله پشتی ها گذاشته اند. از قرار معلوم برای مأموریت یک هفته ای همه آماده شده اند.
همه ی برادران خوابیده اند. فضای داخل سنگر تاریک است. اورکت را زیر سرم گذاشتم، پتو را رویم کشیده ام. به فکر افتاده بودم. نمی دانم به چه فکر می کردم، داشت خوابم می بُرد که یک دفعه یکی از برادران به نام احمدی پل سفیدی صدایم کرد و گفت:
بیا برادر طوسی با شما کار دارد.
من و برادر اکبری به بهداری رفتیم. یکی از برادران مخلص اطلاعات، برادر اکبرنژاد «اهل گنبد» موج انفجار خورده و زیاد سر و صدا می کرد. او را برای مداوا به اهواز بردیم.
از زجری که می کشید، خیلی متأثر شده بودم. وجودم می لرزید. حالت عجیبی به من دست داد.
ایشان را در بیمارستان شهید بقایی اهواز بستری کردیم. ساعت ۲:۳۰ شب به پایگاه شهید بهشتی رفتیم و در آن جا خوابیدیم.
صبح بلند شدم و از حیاط داشتم رد می شدم، برادرانی که از دودانگه آمده بودند را زیارت کردم. خیلی خوشحال شدم، لحظات بسیار خوش حال کننده ای بود.
از اهواز به هفت تپه رفتم. برادر حسین واحدی را دیدم که در پادگان آموزشی لشکر مشغول خدمت است.
دوباره به پایگاه اهواز برگشتم. برای خانواده ام تلفن کردم و از حال آن‌ها باخبر شدم.
دوباره توفیق یافتم که برگردم به خط، آن جایی که عاشقان می نالند و ضجه می زنند. به دیار عاشقان، آن جایی که برادران برای بندگی خدا در نوبت نشسته و یا از همدیگر سبقت می گیرند.
■■■
صبح روز یکشنبه مورخه ی ۱۳۶۴/۰۸/۳۰ است. بعد از نماز صبح به کنار رودخانه آمده ام. باد سردی می وزد. ستاره ها در آسمان به صورت انگشت شمار دیده می شوند. آب رودخانه گل آلود و از طرف شمال به جنوب در حرکت است.
با اینکه این جا به اصطلاح جنگ است، اما روستاییان در این طرف رودخانه، گاو‌ها را به چرا آورده اند. آن طرف رودخانه افراد غیر نظامی دیده نمی شوند. در نقطه ای نگهبان ما نشسته و ارتفاع آب را اندازه می گیرد.
من نظاره گر صحنه هستم. آنچه را که به چشم می بینم بر روی کاغذ می آورم. نخل های آن طرف رودخانه چنان انبوه است که گویی چیزی در آن دیده نمی شود. اما در قلب آن، روستایی است که مردم در آن به صورت عادی مشغول زندگی هستند اگر چه خطر توپ و خمپاره آنان را تهدید می کند. شاید بپرسید آنجا کجاست؟ و آن آب چرا این جوری است؟
این جا رودخانه ی بهمن شیر است، آن جایی که ظفرمندان در عملیات شکستنِ حصرِ آبادان با آب آن وضو ساخته اند.
در اطراف آبادانیم. آب آن دایم، جزر و مد می شود. آب طوری حرکت می کند که گویی آسمان، به طرف شمال در حرکت است.
خمپاره های دشمنِ زبون گاه گاهی به سان گرگ زخم خورده به این طرف پرتاب می شوند.گاه در کنار رودخانه و‌گاه به داخل نخلستان می افتند. اهالی به تماشای آن می آیند.
حالادیگر برادران هر کدام کناری نشسته اند. عدّه ای نامه می نویسند، عدّه ای خاطره، و عدّه ای هم درس می خوانند. اجرکم عندا...!
■■■
مورخه ی ۱۳۶۴/۰۹/۰۲ است. دیشب ساعت ۲۰:۳۰ بلند شدیم و لباس مقدس غواصی را به تن کرده، جهت تمرین داخل آب شدیم، تا بتوانیم آماده باشیم. انشاالله این عمل مقبول درگاه خداوند قرار بگیرد.
بعد از بیرون آمدن از آب و صرف چای همگی خوابیدیم. در خواب دیدم که در همسایگی خانه ی ما مجلس ترحیمی برقرار است. همه ی اهالی جمع شده اند. من هم حضور دارم و دعای توسل می خوانم.
در آن مجلس همه گریه می کنند و حالت عجیبی دارند. من هم شروع کردم به مصیبت خواندن. وسطه ای مصیبت بود که یک دفعه دیدم یکی از اعضای خانواده ام مرا صدا می زند و می گوید: «پشت بام خانه مان آتش روشن است.»
خانه ی ما آتش گرفته بود. کسی به کمکمان نیامد. افراد مجلس همه رفتند. من به تنهایی داشتم آتش ها را خاموش می کردم که بیدار شدم. دوباره خوابیدم و خواب دیدم که شهید خلیل فتاحی را دارند تشییع می کنند و من جلوی تابوت را گرفته ام. مادرش با شیون به من می گوید: «شما تابوت را رها کنید و در تشیع جنازه ی فرزندم شرکت نکنید!» من هم چند کلمه، این که چرا نباید شرکت کنم با او صحبت کردم و بعد بیدار شدم.
پس از خوابی که دیده ام، آن چنان ترسیده ام که موهای سرم بلند شده و وحشت کرده ام که چه شده است ؟
خدایا! نکند شهدا از ما راضی نباشند؟ خودت توجه ی کن و با الطاف بی‌کرانت به ما عنایتی کن.
خدایا! شهدا را از ما راضی و ما را در راهشان ثابت قدم بگردان.
■■■
۱۳۶۴/۰۹/۰۳ ساعت ۱۱:۳۰ است. همه ی برادران سوار ماشین شده اند و به طرف مسجدی که قرارمان بود، جمع بشویم، رفته اند تا به صحبت های فرمانده لشکر برادر قربانی گوش کنند.
ابتدا نماز جماعت را به اتفاق یکی از برادران خواندیم و به جان امام و رزمندگان دعا کردیم. برادر مرتضی قربانی برایمان صحبت کرده اند و از اینکه الطاف خداوندی شامل حال ما شده، چیزهایی گفته اند.
ایشان برادران را به رازداری در اسرار جنگ فرا خوانده اند. سپس برادر نصیرایی نوحه سرایی کردند، برادران عاشقانه سینه زدند. مسجد اطلاعات را برادر قربانی افتتاح کردند.
پس از آن برگشتیم و ناهار را در پاسگاه فرخ پی صرف کردیم. آن روز برادر مختاری را در جمع برادران دیدم. ایشان در مهندس رزمی مشغول خدمت بود.
■■■
مورخ ۱۳۶۴/۰۹/۰۵ به پایگاه شهید بهشتی اهواز رفتیم. برادران واحدی و نوروزی را دیدم، بسیار خوشحال شدم. از آن‌ها شنیدم که برادر فضلی و چندین نفر از معلمان دودانگه جهت بازدید از جبهه به اهواز آمده اند. خیلی دوست داشتم آن‌ها را ببینم. ولی وقت نبود، دوباره برگشتم به خط. چرا که آن‌ها قرار بود ساعت۵: ۳۰ به مقرّ شهید رجایی برگردند. من و برادر رحیمی مسئول یگان دریایی با هم به خط مقدم برگشته بودیم.
■■■
مورخه ۱۳۶۴/۰۹/۰۸ ساعت ۸:۴۵ دقیقه صبح است. من و برادر زارع به دکل دیدبانی رفتیم و با دوربین به خط نگاه و دیدبانی می کردیم و ترددهای دشمن زبون را زیر نظر داشتیم. ساعت ۱۱:۴۵برگشتیم پایین و به پایگاه آمده ایم. با به جا آوردن نماز جماعت و صرف ناهار دوباره با برادر مختاری به مهندسی رزمی رفتیم.
■■■
... امروز ۱۳۶۴/۰۹/۱۷ است. برای سنگر آهن آورده ایم. جوشکار آمد برای جوش کاری. موقع جوش زدن، کمکش کردم. آهن را روی سقف سنگر ریختیم. شب چشم درد عجیبی گرفتم. چشمم سوز عجیبی داشت. ساعت ۱ نصفه شب به بهداری رفتم. پس از برگشتن، درون کیسه خواب و بیرون از سنگر خوابیدم. چرا که چشمم داخل سنگر درد می گرفت. اما با طلوع صبح، دردِ چشمم خوب شد.
■■■
امروز ۱۳۶۴/۰۹/۱۸ است برادران همه جمع شده اند و سنگر درست کرده‌اند. خاک ها را داخل کیسه ریخته و پشت سنگر گذاشته اند. کار دسته جمعی برادران روحیه ی عجیبی به ما می داد.
■■■
در تاریخ ۱۳۶۴/۰۹/۲۰ به اهواز رفتیم. پس از ۲ روز از اهواز به مدت ۲۰ روز به مرخصی رفتم که در این سفر همراه با برادر سعید معصومی حرکت کردیم. با قطار تا تهران و بعد با ماشین به ساری رفتیم.
■■■
مورخه ۱۳۶۴/۱۰/۲۵ از ساری به تهران و سپس به اهواز آمدم. به هفت تپه خدمت برادران باقری، عباس زاده و ذلیکانی رفتم. پس از آن به گردان یارسول(ص) رفتم. برادر باقری [آن جا] نبود. سپس به گردان حضرت مسلم(ع) خدمت برادران، از جمله عباس زاده رفتم.
موقع اذان مغرب و عشا شد. همه آماده شده بودند تا نماز مغرب و عشا را بخوانند. صدایش کردم. با هم حال و احوال کردیم.
شام و صبحانه را در خدمت برادر عباس زاده بودم. در آن چادر‌ها، در لابه لای کوه ها و تپه های هفت تپه، بنا شده بود. هوای ملکوتی دیگری حاکم بود! عشق، علاقه و اخلاق نیکوی برادران چیز دیگری را به ما نمایان می کرد.
موقع غذا خوردن اول با سوره ی «والعصر» شروع می کردند و بعد دست به سفره می بردند. سپس هر کس دعای قلبی اش را بازگو می کرد. پس از غذا فوراً سفره را جمع می کردند.
اخلاق برادران خیلی نیکو بود، طوری که چهره های نورانی شان معصومیت پنهان شان را نمایان می کرد.
■■■
۱۳۶۴/۱۰/۲۶ صبح از هفت تپه حرکت کردیم. به اتفاق برادران عباس زاده و باقری، به پایگاه شهید بهشتی در اهواز آمدیم. ناهار را در صلواتی خاتم(ص) خوردیم و سپس با برادر واحدی ملاقات کردیم. پس از آن برادر باقری به هفت تپه رفته، ما در اهواز ماندیم و من به ساری تلفن کردم.
■■■
۱۳۶۴/۱۰/۲۹ پس از ۳ روز ماندن در اهواز با می‌نی بوس به بهمن شیر و صبح آن روز با برادر حسینی و طالبی به مقر واحد اطلاعات آمدیم. به خدمت برادران رسیدیم. اول کاری که کردم بر چهره های نورانی تک تک برادران واحد اطلاعات بوسه زدم. چرا که ۲۵ روز از آن‌ها دور بودم. دوستی و علاقه ام نسبت به برادران چنان شده بود که چند روزی که در پایگاه شهید بهشتی بودم طاقت نیاوردم و به خط رفتم. چرا که نماز جماعت، دعاهای برادران و برخورد صادقانه شان انسان را عوض می کند.
■■■
تاریخ ۱۳۶۴/۱۱/۱۱ صبح، هنگام صبح اذان به افق آبادان وخرمشهر بلند شدم. نماز را به جماعت خواندیم. دعا به جان امام ورزمندگان و فاتحه به روح پرفتوح شهدا را قرائت کردیم. سوره ی «ممتحنه» را قرائت نمودم. صبحانه را صرف کردیم. بعد از کمی استراحت، سرم را تراشیدم و نماز ظهر را به جماعت خواندیم. دشمن خمپاره اش همین طور کار می‌کرد. چپ و راست می زد. ذکر یا خدا از زبان رزمندگان هیچ وقت قطع نمی شد.
لودر با راننده ی شجاعش و بچه های یگان مهندسی رزمی برای سنگرسازی به رزم بی امان خود همچنان ادامه می دادند.
این خاطرات را شب، ساعت ۹ در حالی می نویسم که هوا صاف است و لودر همچنان کار می کند و دشمن زبون خیال می کند با خمپاره جلوی کارشان را خواهد گرفت. اما اینان همچون کوه استوار و خیال شان هم چون خورشید نورانی و راحت است.
بعد از نماز مغرب و عشا برادران دعای توسل خواندند و متوسل به بانوی دو عالم فاطمه زهرا(س) شدند. آن‌ها استجابت دعا می خواستند. به سر و سینه می‌زدند و حضرت مهدی(عج) را صدا می‌کردند تا رزمشان مستحکم و کارشان پر برکت باشد.
غروب ۱۳۶۴/۱۱/۰۲ برای برادران: فضلی، قربانی، مهدی اسماعیلی و محمدی نامه فرستادم.
■■■
۱۳۶۴/۱۱/۱۴ است. ساعت ۲۱:۰۳ دقیقه را نشان می دهد. یاران خدا از هر سو می آیند. نمی دانم چه می خواهند بکنند؟ از محورهای ۱ و ۲ و ۳ همه به جزیره آمده اند.
خدایا! کمک کن!
خدایا! از هم اکنون زمزمه ی فراق شهادت به گوش مان می رسد.
از طرفی هم فریاد شبانگاهان آنان هر شب سکوت شب را می شکند و بر سپیده ی فجر نوید پیروزی را می‌دهد.
دیشب برادران محور ۳ پیش ما در موقعیت شهید «سلیمان خاطر» آمدند. شب را در مسجد خوابیدند. آن‌ها برای آمادگی جهت رفتن به عملیات به مقر ما آمده بودند.
هر کس به آرامی نام مقدس عملیات را می‌بَرَد. اگرچه بعضی کار‌ها مثل پخش «عطر» توسط برادران نشانه ی انجام عملیات می باشد.
■■
۱۳۶۴/۱۱/۱۶ است. ساعت ۱۸:۴۰ است. نماز مغرب و عشا به امامت حاج آقا «مسرور» خوانده شد.
بعد از نماز برادران واحد ا. ط. ع از محور ۲ و۳ و برادران گردان در مسجد محور ۲ دعای پرفیض توسل را خواندند. چه شوری داشت. چه پر محبت بود. عجب احساسی برادران نسبت به معصومین(ع) داشتند.
عجیب به سینه هاشان می زدند و نوحه می خواندند. مجریان برادران حسینی و نصیرایی بودند. برادران نامی از عملیات و شهدای آینده بر زبان می آوردند. فضای مسجد حالت روحانی عجیبی داشت.
خدایا! معلوم نیست چند نفر از برادران مخلص از میان ما خواهند رفت؟ اگر چه برادران چند نفر را نشان کرده بودند و از آن‌ها التماس دعا می خواستند.
نوار دعای توسل آن شب را ضبط کرده ام و در جعبه ی شخصی من موجود است.
■■■
مورخه ۱۳۶۴/۱۱/۱۸ است. برادران واحد ا. ط. ع در مسجد جمع شده اند. برادران مسئول، طرح عملیات را از روی نقشه برای ما توجیه کرده اند.
برادران را دسته بندی نمودند در موج های مختلف مثل موج ۱ موج ۲ موج ۳ موج ۴ و گروه ضربت.
برادران آن شب در دعای کمیل شرکت کردند و تا آخر دعا گریه و زاری کردند. با اینکه دعا تمام شده بود امّا همه سر به سجده برده بودند و گریه می کردند.
■■■
مورخ ۱۳۶۴/۱۱/۱۹ است شب شنبه. برادرانی که در واحد‌های ۱، ۲، ۳ بوده اند، راننده ها و برادر عزیزمان آقای طوسی در سنگر کیاپاشا(یعقوبی) جمع شده اند.
در قدم اول، برادران؛ آموزش لازم را برای مقابله با بمب های شیمیایی یاد گرفته بودند.
برادر طوسی چگونگی عملیات مثل؛ وضعیت دشمن، استعداد آن، موقعیت خودمان و موقعیت عملیات را به طور کامل توضیح دادند.
سپس برادران نشستند و با همدیگر وداع کردند. برادر طوسی در ادامه فرمودند:
امشب شب وداع است.
از همدیگر حلالیت بطلبید.
همدیگر را عفو کنید.
امشب شب آخر دیدارتان است.
برادران دور هم نشسته اند. آن‌ها زار زار گریه می کنند.
شب عجیبی است. شاید شبِ عاشورای کربلای ایران باشد!
شب وداع یاران حسین زمان است.
شب استغاثه و شب یاری طلبیدن از ائمه اطهار (ع) است.
عجب شوری دارد. دل سنگ پاره می شود. یاران امام و سنگرنشینان جبهه ی اسلام گریه می کنند. فضای اتاق پر از اشک یاران شده است...!
■■■
خدمت تمامی دوستان سلام:
امشب۲۰ /۱۱/ ۱۳۶۴عملیات بزرگ [والفجر ۸] شروع می شود.
اگر طلبی از من دارید از نظر شرعی موظفید که حق خودتان را از من بگیرید.
اگر بدهکار هستید آن را به حساب جبهه و جنگ واریز کنید.
در ضمن همسر عزیزم بداند که بنده مبلغ ۲۰۰۰ تومان به شهید حسن مفیدیان بدهکارم.
ضبط صوت کوچکی که توی منزل ما هست مربوط به مفیدیان است، به خانواده ی ایشان تحویل دهید.
همگی شما را به خدای بزرگ می سپارم.
از همه ی شما التماس دعا دارم.
مراسم سوم، هفتم و چهلم مرا خوب برپا کنید.
وصیت نامه ام را همسرم در مراسم بخواند. راضی نیستم از وصیت نامه ی من کسی سوء استفاده کند.
خدمت برادران: خضرالله محمدی، ضیاءایمانی، محمدرضاجعفری، رمضان علی باقری، قاسم ارجمندی، حاج آقا مفیدیان، یدالله ابوترابی، باقری و تمام دوستان سلام می رسانم.
مرا عفوکنید.
خدمت پدر بزرگوار و مادر مهربانم سلام؛ امیدوارم مرا ببخشید.
از همه ی شما التماس دعا دارم.
