سپاه براساس رسالت پاسداری از انقلاب و دستاوردهای آن، هر عرصه‌ای را که از کیان نظام مقدس جمهوری اسلامی به خطر بیفتد، عرصه فعالیت خود می داند.
انقلاب اسلامی ایران به جهت تاثیرگذاری و قدرت الهام بخشی آن، یک رویداد منحصر به فرد دینی در دنیای امروز است.
جمهوری اسلامی در مواجهه با تهدیدات ابرقدرت های شرق و غرب - که انقلاب اسلامی را مانع جدی سلطه خود در جهان می دیدند - به نهادهایی نیازمند بود که بتواند نیازهای انقلاب را در زمینه های گوناگون پاسخ دهد. به این ترتیب یکی ازدستاوردهای بزرگ نظام اسلامی یعنی نهاد مقدس سپاه بنا به فرمان حضرت امام خمینی(ره) و با حضور عده‌ای از جوانان مؤ‌من پایه‌ریزی شد.
اصولاً نیروهای مسلح در تمام نظام های سیاسی با هدف پاسداری از تمامیت ارضی و استقلال کشور تشکیل می شوند اما در نظام اسلامی براساس قانون اساسی(اصل 150)، فلسفه و کارکرد وجودی سپاه، پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن عنوان شده است. براین اساس یک تفاوت ماهوی بین سپاه و دیگر نیروهای مسلح وجود دارد.
سپاه به عنوان بازوی توانمند ولایت و رهبری، آماده پاسداری از حاکمیت جمهوری اسلامی در تمام عرصه‌های مورد نیاز بوده است.
پاسداران به جهت رشادت‌های خود افتخار ویژه "اگر سپاه نبود، کشور هم نبود" را از بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران دریافت کردند. سپاه علاوه بر تشکیل سه نیروی دریایی، زمینی و هوایی و توسعه به نیروی مقاومت بسیج و قدس در سال 69 به فرمان مقام معظم رهبری، مسئولیت‌های گوناگونی را در عرصه پاسداری از انقلاب و نظام اسلامی ایفا نموده است.
ویژگی های سپاه
شاخصه‌های برجسته سپاه را در چند محور می توان برشمرد؛
تبلور ارزش ها و معیارهای دینی
پاسداران که به عنوان نیروهای متدین و انقلابی رتبه بالایی را در معرفت دینی، معنویت و بصیرت و هوشیاری و بینش سیاسی دارا هستند و تخلق به ارزش های مکتبی و انقلابی در اندیشه و عملکرد آنان مشهود است.
مردمی بودن
سپاه نهادی برخاسته از متن توده‌های متدین جامعه است و همواره یکی از ویژگی های ذاتی خود یعنی مردمی بودن را حفظ نموده. مردمی بودن سپاه با شجره طیبه بسیج نهادینه شده و بر استراتژی و راهبردهای دفاعی سپاه نیز بسیار تاثیرگذار بوده است.
این امتیاز، سپاه را به یک قدرت ملی در نظام جمهوری اسلامی تبدیل کرده و موجب شده بیشترین توانمندی را در مقایسه با سایر ارتش‌های منطقه‌ای و جهانی دارا باشد.
ولایی بودن
اعتقاد و التزام و عشق به ولایت در وجود تک تک پاسداران موج می زند. سپاه به دلیل حساسیت و ویژگی های خاص خود از سوی هر سه حوزه فرماندهی، حفاظت و نمایندگی به نهاد ولایت وابسته است و این ویژگی و اشراف رهبری و هدایت‌های ایشان سپاه را به عنوان نهاد مکتبی و ولایی حفظ کرده است.
شهادت طلبی
روحیه فداکاری و ایثار برای آرمان‌های دینی و انقلابی همراه با شجاعت، توانی را به سپاه داده که در مواجهه با دشمنان داخلی و خارجی با تمام قدرت ایستادگی می نماید.
ایستادگی کلاهدوزها، خرازی ها، همت‌ها و بروجردی ها در مقابله با ضدانقلاب داخلی و دشمنان متجاوز در حماسه هشت سال دفاع مقدس، تابلویی زرین و افتخارآفرین از نقش برجسته سپاه را ترسیم نموده است.
قلمرو و عملکرد سپاه
سپاه براساس رسالت پاسداری از انقلاب و دستاوردهای آن، هر عرصه‌ای را که از کیان نظام مقدس جمهوری اسلامی به خطر بیفتد، عرصه فعالیت خود می‌داند. از این رو مهم‌ترین قلمروهای عملکرد سپاه بر چند محور تقسیم می شود؛
عرصه نظامی
سپاه به عنوان یک نیروی مسلح قوی و نیرومند و انقلابی، در همه شرایط، آماده پاسخ‌گویی و مقابله با هجمه خارجی بوده است. هجوم ناجوانمردانه نیروهای بعثی در 31 شهریور 59 تحت حمایت همه قدرت های شرق و غرب و دشمنان منطقه‌ای، صحنة نمایش اقتدارآمیز سپاه در مواجهه با تهدید سخت دشمن بود. سپاه ابتدا با عملیات نامنظم چریکی، منظم محدود و عملیات گسترده به فرمان امام خمینی، دشمن تا بن دندان مسلح را زمین‌گیر و وادار به عقب‌نشینی کرد. درهشت سال دفاع مقدس، رزمندگان اسلام بیش از 96 عملیات را در 95 ماه جنگ تحمیلی انجام دادند و پاسداران و بسیجیان در 27 عملیات مشترک با ارتش جمهوری اسلامی و 55 عملیات مستقل، ضربات مهلکی را بر نیروی دشمن وارد کردند. اوج هنرنمایی و عملیات آفرینی معجزه‌آسای سپاه را در عملیات هایی همچون فتح‌المبین، بیت‌المقدس، والفجر8 می توان نشان داد که مایه حیرت تمامی دشمنان نظام جمهوری اسلامی شد.
توانمندی امروز سپاه و آمادگی آن در مواجهه با تهدیدات خارجی به گونه‌ای است که کوچک ترین تهاجم و تهدید نظامی دشمن، با پاسخ کوبنده و همه جانبه سپاه مواجه خواهد شد.
عرصه امنیتی
سپاه درعرصه امنیتی و اطلاعاتی و مقابله با آشوب ها و بحران های داخلی، توانمندی بالایی را در کمک به وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی داراست که با توان قوی مهار بحران ها و مدیریت آشوب های احتمالی، قدرت بازدارندگی اقتدارآمیزی را به نظام جمهوری اسلامی بخشیده است. از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تا به حال، همواره یکی از راهبردهای دشمن بهره‌گیری از جریان های برانداز داخلی در مواجهه با جمهوری اسلامی بوده است. راهبرد بی ثبات سازی، آشوب‌آفرینی و برپایی غائله ها و فتنه ها و نیز حرکت های تجزیه طلبانه در طول سه دهه گذشته همواره در دستور کار امریکایی ها و دیگر دشمنان جمهوری اسلامی بوده و هست.
عرصه فناوری های علمی و دفاعی
سپاه با توجه به نیازهای انقلاب در عرصه‌های علمی و دفاعی و ارتقاء نظام در بازدارندگی دشمنان و حفظ استقلال کشور، درزمینه‌های مختلف از جمله ابداع و ساخت تسلیحات پیشرفته تا فناوری های نوین علمی، اقدامات مؤ‌ثر و چشمگیری را انجام داده است.این قدرت بازدارندگی دفاعی سپاه، در برخی مقاطع همچون حضور متجاوزین انگلیسی در آب‌های سرزمینی ایران، باعث واکنش سریع دریادلان سپاهی و نمایش ابهت پوشالی قدرت‌های متجاوز خارجی شده است.
عرصه اقتصادی و سازندگی
پس از پایان جنگ تحمیلی براساس فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت بازسازی کشور، سپاه با تشکیل قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء به عنوان بازوی اصلی سپاه در عرصه های مختلف سازندگی کشور فعالیت نموده و توان مهندسی و تجربه سپاه را در هشت سال دفاع مقدس به سوی اجرای طرح‌های عظیم عمرانی و صنعتی سوق داده است. احداث سد گتوند خوزستان(بلندترین سد خاکی کشور)، سد کرخه(یکی از بزرگ ترین سدهای مخزنی خاورمیانه)، ساخت اسکله بعثت و شهید باهنر، ساخت پالایشگاه فاز 15 و 16 پارس جنوبی(عسلویه)، خط لوله گاز عسلویه به ایرانشهر، پروژه خط هفتم متروی تهران، طراحی و ساخت مخازن یک میلیون بشکه‌ای نفت خام و صدها پروژه دیگر نمونه‌های آشکار حضور سپاه در عرصة سازندگی است.
مقام معظم رهبری فرمودند: "ایرانی بسازید که هرکس از هر جای دنیا به این کشور نگاه کند، معجزه اسلام را در سازندگی یک کشور وملت به چشم ببیند."
در این راستا پاسداران اسلام و نظام اسلامی درصدند تا خواسته رهبری نظام اسلامی تحقق یابد.
سخن پایانی
از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی یکی از نهادهای تبلیغی و فرهنگی تاثیرگذار در سراسر کشور، نهاد مقدس سپاه بوده است. سپاه به دلیل حضور نیروهای تحصیل کرده، هوشمند، خستگی ناپذیر و انقلابی از یک سو و پشتوانه امکانات تبلیغی و فقدان نهادهای فرهنگی دیگر، قوی ترین نهاد فرهنگی در گستره کشور بوده است. تاسیس دو دانشگاه امام حسین(ع) و علوم پزشکی بقیه‌الله(عج) و چهار مجتمع دانشگاهی و دیگر مراکز آموزش عالی سپاه و فارغ‌التحصیل شدن هزاران دانشجو و تربیت صدها استاد عضو هیات های علمی، ساماندهی هزاران اهل قلم و بیان همچون شبکه هادیان سیاسی در مقابله با جریان‌های معاند، گسترش تولیدات نوشتاری، شنیداری و دیداری، راه‌اندازی سایت‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، حضور صدها تن از مدیران ونخبگان سپاه در مراکز و نهادهای گوناگون، ساماندهی نخبگان بسیجی در مهندسی افکار عمومی در عرصه‌های فرهنگی و سیاسی جامعه، تربیت هزاران بسیجی و سازماندهی آنان در مواجهه با تهاجم فرهنگی و عرصة عملیات روانی دشمن و... گوشه‌ای از توانمندی ها و عملکرد سپاه در عرصه‌های یاد شده است.
کارنامه سه دهه پرافتخار سپاه در عرصه‌های مختلف، امیدهای فراوانی را در مسئولان نظام و دوستداران انقلاب در سراسر جهان ایجاد نموده است. اگرچه سپاه باید با بهره‌گیری از تدابیر مقام معظم رهبری خود را آماده فداکاری درعرصه‌های گوناگون مورد نیاز انقلاب و نظام اسلامی نماید، اما قطعاً شناخت فرصت ها و تهدیدهای فراروی انقلاب و اشراف اطلاعاتی بر ظرفیت ها و آسیب های نظام اسلامی، پاسداران انقلاب اسلامی را در عرصه تمدن سازی تواناتر می کند و سپاه در دهه چهارم انقلاب اسلامی، با پشتوانه و تجربه سه دهه گذشته خود می تواند دستاوردهای بزرگ تری را به نظام جمهوری اسلامی و ملت‌های اسلامی تقدیم نماید.
