وقایع روزهای آغازین جنگ تحمیلی

 

سپاه پاسداران و کمیته انقلاب اسلامی به همراهی نیروهای مردمی مأموریت تأمین امنیت در داخل کشور را به عهده داشتند و ارتش همچنان انطباق با وضعیت جدید و انقلابی فاصله بسیار داشت.

در همین حال بحران مناطق کردنشین تمام توان آزاد سپاه و نیز درصدی توان موجود ارتش را درگیر کرده بود. تحلیل فرماندهان نظامی مبنی بر عدم احتمال هجوم سراسری ارتش عراق، موجب بی‌توجهی به پدافند جبهه میانی و جبهه جنوبی شده بود. لذا هنگام هجوم سراسری عراق، نیروی خودی به طور کامل غافل‌گیر شد. به عبارت دیگر، درک نیروهای انقلابی از ماهیت دشمن و قریب‌الوقوع دانستن حمله سراسری عراق، تا زمان اشغال منطقه خان‌لیلی، هرگز مورد تائید فرماندهان عالی نظامی کشور قرار نگرفت و از آن تاریخ به بعد نیز بسیج تجهیزات و یگان‌ها نیز پس از آنکه پیشروی دشمن متوقف شده بود، وارد منطقه عملیاتی شدند. به عبارت دیگر در بعد استراتژی، به علت عدم تشخیص تلاش اصلی دشمن و در بعد تاکتیک با تدبیر دادن زمین به منظور گرفتن زمان، زمین‌های ارزشمندی ار دست رفت.

 در ادامه این گزارش وقایعی را که در روزهای ابتدایی آغاز جنگ تحمیلی رخ داده است می‌خوانید:

 3مهر 1359:

*طارق عزیز پس از دیدار از مسکو وارد پاریس شد.

*گرومیکو وزیر خارجه شوروی: واشنگتن ضمن تدارک تجاوز علیه ایران و سایر کشورهای خلیج فارس به هر وسیله می‌کوشد جنگ ایران و عراق را شدت دهد.

*انورسادات گفت: جنگ ایران و عراق بهترین فرصت را برای سرنگون کردن رژیم غیرمسئول خمینی در اختیار ارتش ایران قرار داده است. به دنبال اردن، قطر و کویت امروز عربستان سعودی، مراکش، یمن شمالی و موریتانی از عراق پشتیبانی کردند.

 *در پی بمباران جزیره خارک توسط عراق، ایران تهدید کرد تنگه هرمز را مسدود خواهد کرد.

 *کارتر گفت: لازم است راه‌های آبی به خصوص تنگه هرمز باز بماند و آمریکا برای بازماندن آن با سایر کشورها تماس گرفته است.

 4 مهر 1359:

*روزنامه تایمز نوشت: چند ژنرال شاه پرست، برای تهیه مقدمات کودتا در ایران کمیته‌ای در لندن تاسیس کردند که ارتشبد آریانا در راس آنهاست.

 *وزیر خارجه عراق گفت: بغداد حاضر به مذاکره است.

*صدور نفت عراق قطع شد.

*صدام در پاسخ به آتش‌بس که دبیرکل سازمان ملل متحد درخواست کرده بود نوشت: عراق علاقمند است مواضع ایران را در قبال آتش‌بس بداند.

 *یک مقام ارشد عراقی شرایط عراق را برای پایان دادن به جنگ اعلام کرد: 1- ایران حاکمیت کامل عراق را بر شط‌العرب به رسمیت بشناسد. 2- حاکمیت سه جزیره تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی را به اعراب واگذار کند. 3- به اقلیت عرب ساکن خوزستان خودمختاری بدهد.

 *رادیو اسرائیل: دولت عراف از حملات متقابل ایران شگفت‌زده شده است. جنگ بیش از آنچه عراق انتظار داشت توسعه یافته است.

 *وزیر دفاع عراق گفت: عراق خواستار بازپس گرفتن اراضی مرزی و کنترل شط‌العرب است  و تا ایران به خواسته‌های بر حق ما پاسخ مثبت ندهد به جنگ ادامه خواهیم داد.

 *سفیر عراق در پاکستان گفت: عراق به تهیه اسلحه از شوروی ادامه خواهد داد این مسئله مربوط به موافقت همکاری و دوستی دو کشور است. عراق اعلام کرد صادرات نفت خود را قطع کرده است.

 ضیاءالحق رئیس‌جمهوری پاکستان برای میانجیگری بین ایران و عراق وارد تهران شد.

*بنی‌صدر (رئیس‌جمهور) برای میانجیگری و آشتی، آمادگی نداریم. تنها در صورت برآورده شدن دو شرط، پایان یافتن تهاجمات عراق و عدم حمایت بغداد از شورشیان جدایی‌طلب غرب ایران، ملاقات با نمایندگان عراق امکان‌پذیر است.

 *آقای محمدعلی رجایی (نخست‌وزیر) ما میانجی‌گری را نخواهیم پذیرفت. این جنگ با کشور نیست جنگ عقیده با عقیده است.

 *عراق پیشنهاد کوبا را برای میانجی‌گری پذیرفته است.

 5 مهر 1359:

 *کارتر رئیس‌جمهور آمریکا گفت: احتمالا موضوع احتیاجات ایران به لوازم یدکی نظامی، در مذاکره آزادی، گروگان‌های آمریکایی گنجانده خواهد شد.

*ریگان نامزد ریاست جمهوری آمریکا: آنچه اکنون در ایران و عراق رخ داده نتایج سیاست‌های دولت کارتر ظرف سه یا شش ماه گذشته است.

*پنتاگون: آمریکا نیروهای نظامی خود را در خلیج فارس گسترش می‌دهد از جمله 20600 تفنگدار دریایی آمریکایی در خلیج فارس مستقر شده‌اند.

 *نخست‌وزیر فرانسه گفت: فروش سلاح فرانسه به عراق در چهارچوب همکاری دو جانبه صورت می‌گیرد و عراق برای به دست آوردن سرزمین‌هایش که ایران آن را تصرف کرده است، طبق معاهده سال 1975 بی‌مصرف مانده بود.

 *سوریه در مورد گشایش مجدد خط لوله نفتی که از خاک سوریه به مدیترانه می‌رسد، جواب مثبت داد. این خط از سال 1976 بی‌مصرف مانده بود.

*رادیو مسکو: 29 ناو جنگی آمریکا به خلیج فارس نزدیک می‌شوند و نیروهای واکنش سریع آمریکا به حال آماده باش درآمده‌اند.

 *رادیو لندن: اگر 6 روز پیش صدام فکر می‌کرد که فرصت مناسبی برای تحقیر ایران پیدا کرده و می‌تواند موضع خود را در عراق تحکیم بخشد و مرد قدرتمند جهان عرب شود. امروز باید در این طرز فکر تجدید نظر کند. هدف عراق از حمله به ایران بی‌اعتبار کردن رژیم آیت‌الله خمینی بوده است. ولی به نظر می‌رسد که هدف مزبور با شکست مواجه شده و برعکس موجبات اتحاد مردم ایران را فراهم ساخته است.

 *رادیو کلن: همبستگی اعراب نسبت به عراق به دلیل علاقمندی به رژیم عراق نیست بلکه ترس از انقلاب ایران است.

 *وزیر خارجه عراق گفت: عراق نگران است که حملات هوایی ایران به تاسیسات نفتی عراق، در توانایی عراق برای جنگیدن وقفه ایجاد کند.

*وزیر دفاع عراق (عدنان خیرالله) عراق هنوز به طور کامل درگیر نشده است. در اثر خرابکاری در خط لوله‌ای که نفت عراق را به ترکیه منتقل می‌کند صدور نفت عراق تا پایان مرمت تاسیسات نفتی عراق متوقف است.

 *شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه 479 خود از ایران و عراق خواست از توسل بیشتر به قوه قهریه پرهیز کرده و پیشنهاد میانجیگری را بپذیرند.

*یاسر عرفات، حبیب شطی و ضیاءالحق در تهران خواستار پایان جنگ شدند اما رئیس‌جمهور ایران گفت: تا بیرون راندن آخرین متجاوز از مرزهای خود با تمام قدرت به نبردها ادامه می‌دهیم.

 *فیدل کاسترو رئیس جنبش عدم تعهد و رهبر کوبا گفت: وضع در خاورمیانه بسیار خطرناک است. وزیر خارجه ما به ماموریت میانجیگری میان تهران و بغداد ادامه می‌دهد.

 *آقای هاشمی رفسنجانی (رئیس‌مجلس شورای اسلامی) گفت: ما جنگ را شروع نکرده‌ایم که پیشنهاد آتش بس بدهیم. عراق نجاوز کرده است. آنها از تجاوزشان دست بردارند بعد مسائلی که بین ما مطرح است است قابل مذاکره است.

 *آقای محمدعلی رجایی (نخست‌وزیر) گفت: ما به هیچ وجه بحث سیاسی و مذاکره کسی را که بخواهد ما را به مذاکره تشویق کند نمی‌پذیریم.

* سیداحمد خمینی در ملاقات با یاسرعرفات گفت:‌ ما با عراق نمی‌جنگیم در حقیقت با آمریکا نمی‌جنگیم. از شما توقع دارم موضع خود را روشن کنید. به هیچ وجه صلاح‌تان نیست حرف مذاکره و چیزهای دیگر بزنید.

* نماینده عراق در سازمان ملل گفت:‌دولتت پیشنهاد میانجیگری را پذیرفته است. وزیر جنگ آمریکا گفت: واشنگتن آماده است برای تامین منافع خود در خاورمیانه به هر اقدامی از جمله عملیات نظامی دست بزند.

* انورسادات به آمریکا پیشنهاد کرد در صورت لزوم می‌تواند از پایگاه‌های نظامی مصر استفاده کند.

* در هفتمین روز جنگ صدام خواستار آتش بس فوری شد.

منبع:سایت ساجد