فتوای تاریخی امام درباره سلمان رشدی ملعون

مرکز اسناد نوشت: اما نقطه عطف اعتراض مسلمانان به انتشار آیات شیطانی فتوای تاریخی بنیانگذار انقلاب اسلامی از جایگاه رهبر مسلمانان جهان بود كه دیوار امنیت را بر سر سلمان رشدی و ناشران كتاب او ویران كرد. امام در تاریخ ۲۵ بهمن ۶۷ فتوای تاریخی خود را درباره نویسنده این كتاب را همانند سوره مباركه برائت بدون ذكر بسم الله صادر فرمودند...

انقلاب اسلامی ایران، ضربه سنگینی بر پیكره غرب وارد كرد و پایه‌های قدرت آن را سست نمود. اما ایمان مردم مسلمان ایران و مجاهدت و پایمردی آنها و رهبری بی نظیر حضرت امام، تمام توطئه‌های غریبان را برای براندازی نظام مقدس جمهوری اسلامی بر باد داد.
 
غرب كه علت ناكامی خود را در برخورد با ملتی غیرتمند، اسلام و آموزه‌های مترقی اسلام می‌دانست، سعی در حمله به اسلام به عنوان روح و سرچشمه مقاومت ملل مسلمان خصوصا ملت ایران نمود. یكی از این توطئه‌ها، انتشار كتاب آیات شیطانی به نویسندگی سلمان رشدی بود.
 
این كتاب با حمله به پایه‌های اعتقادی و ایمانی مسلمین و با تمسخر و استهزا و توهین به مقدسات اسلامی و توهین به قرآن كریم و حضرت رسول اكرم (ص) قصد داشت با وهن پایه‌های دین و مذهب، زمینه‌های نفوذ انقلاب اسلامی و بازیافت هویت اسلامی را در میان جوامع اسلامی، سد كند.

بیوگرافی سلمان رشدی

سِر احمد سلمان رشدی (Sir Ahmed Salman Rushdie ) متولد ‏۱۹ ژوئن ۱۹۴۷ نویسنده و مقاله‌نویس هندی‌الاصل تبعه انگلستان است. وی نخستین بار با كتاب بچه‌های نیمه‌شب به شهرت رسید و جایزه بوكر را بابت نگارش این اثر دریافت كرد. اغلب آثار رشدی از شبه‌قاره هند ریشه می‌گیرد. داستان‌های او را در گونه رئالیسم جادویی طبقه‌بندی می‌كنند.
 
وی در بمبئی هند و در خانواده‌ای مسلمان به دنیا آمد. پدر او بازرگانی هندی است. سلمان رشدی در دانشگاه كمبریج انگلستان تحصیل كرده‌است و در حال حاضر تبعهٔ كشور انگلستان است. چهارمین اثر او كتاب آیات شیطانی است كه در كشورهای ایران، هند، پاكستان، بنگلادش، مصر و آفریقای جنوبی رسماً ممنوع اعلام شده‌است. شرم و یك اثر غیر داستانی - سفرنامه‌ی نیكاراگوئه پنجمین و آخرین اثر فعلی وی كتاب شالیمار دلقك است كه در سپتامبر ۲۰۰۵ به زبان انگلیسی انتشار یافته‌است.

گر چه هیچ اهمیتی ندارد كه سلمان رشدی متولد ۱۹۴۷ بمبئی است و از سیزده سالگی به انگلستان رفته و در لندن تحصیل كرده و همان جا مقیم شده و اكنون در امریكا به سر می برد آنچه با شنیدن نام سلمان رشدی در خاطر هر مسلمانی تداعی می شود كتابی از او با عنوان «آیات شیطانی» و حكم تاریخی امام راحل درباره ارتداد و اعدام اوست كه از آخرین ماه های حیات خمینی كبیر تا كنون سایه مرگ را بر سر او و حامیانش افكنده است. سلمان رشدی چهار رمان را قبل از آیات شیطانی نوشته شده بود كه هیچ كدام به اندازه آیات شیطانی اهمیت ندارند.
 
كتاب آیات شیطانی را موسسه انتشاراتی صهیونیستی پنگوئن با حق التالیف بی سابقه ۸۵۰ هزار پوند به او پیشنهاد كرد و در نهایت رمان او در ۵۷۴ صفحه با نام آیات شیطانی در ۲۶ سبپتامبر ۱۹۸۸ یعنی چهارم مهر ماه ۱۳۶۷ توسط انتشارات وایكینگ از اعضای گروه انتشاراتی پنگوئن در انگلیس منتشر و بلافاصله به عنوان یك اثر ادبی ممتاز شناخته شد.
 
رمان آیات شیطانی مجموعه ای از تمسخر اعتقاد به خدا، توهین و افترای بی سابقه به دین اسلام و پیامبر (ص) بود كه البته در كنار آن از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی رهبر این انقلاب چهره ای مخدوش نشان می داد هم زمان كه رمان ۵۷۴ صفحه ای سلمان رشدی منتشر می شد و با تبلیغات گسترده روزنامه های انگلیسی مسیر شهرت را می پیمود هندی ها و پاكستانی ها كه زودتر از سایرین از محتوای این نوشته های شیطانی خبردار شده بودند تحركاتی در مقابل آغاز كردند. 

در ۱۴ آبان ۶۷ هند فروش كتاب آیات شیطانی را ممنوع كرد و پس از هند پاكستان و چند كشور دیگر این مسیر را پیمودند. ۲۴ دی ماه در برادفورد در شمال انگلیس مسلمانان اقدام به تظاهرات و سوزاندن آن نمودند و در ۲۳ بهمن مسلمان پاكستان در اسلام آباد به تظاهرات پرداختند و به طرف مركز فرهنگی امریكا حركت كردند.
 
این تظاهرات كه به برخورد نیروهای نظامی و یا افراد مسلح از درون این مركز با تظاهركنندگان انجامید باعث شهادت شش نفر و مجروح شدن بیش از صد نفر شد و در ۲۴ بهمن در تظاهرات مسلمان هند یك نفر به شهادت رسید.
 
اما نقطه عطف اعتراض مسلمانان به انتشار آیات شیطانی فتوای تاریخی بنیانگذار انقلاب اسلامی از جایگاه رهبر مسلمانان جهان بود كه دیوار امنیت را بر سر سلمان رشدی و ناشران كتاب او ویران كرد. امام در تاریخ ۲۵ بهمن ۶۷ فتوای تاریخی خود را درباره نویسنده این كتاب را همانند سوره مباركه برائت بدون ذكر بسم الله صادر فرمودند:«

انا لله و انا الیه راجعون

به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان می‌رسانم مؤلف كتاب "آیات شیطانی‌" كه علیه اسلام و پیامبر و قرآن، تنظیم ، چاپ و منتشر شده است، همچنین ناشرین مطلع از محتوای آن، محكوم به اعدام می‌باشند. از مسلمانان غیور می‌خواهم تا در هر نقطه كه آنان را یافتند، سریعاً آنها را اعدام نمایند تا دیگر كسی جرأت نكند به مقدسات مسلمین توهین نماید و هر كس كه در این راه كشته شود، شهید است انشاء الله. ضمناَ اگر كسی دسترسی به مؤلف كتاب دارد ولی خود قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم معرفی نماید تا به جزای اعمالش برسد.

والسلام علیكم و رحمه الله وبركاته روح الله الموسوی الخمینی

۲۵ بهمن ۱۳۶۷/ ۱۱ رجب ۱۴۰۹»

پیرو دستور امام راحل دولت روز چهارشنبه ۲۶ بهمن را عزای عمومی اعلام كرد. مراجع تقلید درس های خود را در حوزه های علیمه قم و مشهد تعطیل كردند و اولین جلسه مجلس شورای اسلامی نیز پس از آن فتوای تاریخی تعطیل شد و نمایندگان نیز به موج تظاهرات مردمی سراسر كشور پیوستند.
 
فتوای تاریخی امام نه تنها در داخل بلكه در تمام جهان موجی از بیداری را در مسلمانان ایجاد كرد و ایجاد چنین شرایطی موجب شد تا غربی ها موضع گیری های شتابزده ای در واكنش به آن فتوای تاریخی داشته باشند. غربی ها در ابتدا كوشیدند تا فتوای امام را در چارچوب مرزهای ایران تحلیل كرده و عناوینی چون تلاش بری كسب اعتبار سیاسی داخلی ، جلوگیری از گسترش جو غیر اسلامی در جامعه ایران پس از آتش بس و ... برای آن به كار بردند.
 
جفری هاو، وزیر خارجه انگلیس یك روز پس از صدور حكم امام در مصاحبه ای اعلام كرد كه هنوز مسئله روشن نیست و تا روشن شدن زمینه و سابقه سخنی نخواهد گفت . ویلیام والدگریو، معاون وزیر خارجه انگلیس نیز اظهار داشت: چنین اقدامی به بهبود وجهه جهانی ایران كمك نمی كند. وزارت خارجه انگلیس نیز با صدور اعلامیه كوتاهی خواست تا به سادگی از كنار این موضوع بگذرد. 

روزنامه گاردین و رادیو بی بی سی نیز در اولین واكنش ها تلاش كردند تا فتوای امام را یك موضع گیری صرفاً مذهبی وانمود كنند كه مقامات سیاسی ایران آن را نمی پذیرند .اما به زودی این باور ساده انگارانه جای خود را به واقعیت دیگری داد و گاردین به ناچار نوشت تا زمانی كه نخست وزیر و رئیس جمهور ایران به حمایت از فتوای آیت الله خمینی وارد گود نشده بودند احتمال آن وجود داشت كه بتوان از این فتوا صرف نظر كرد و با آن به عنوان یك فریاد مخالفت به دیده اغماض نگریست اما اظهارت مسئولین مملكتی ایران فرمان قتل رشدی را می توان نوعی دخالت در امور یك كشور از سوی كشور دیگری تلقی كرد. 

در این میان برخی روزنامه ها و خبرگزاری های غربی خواستند تا حكم ارتداد را مرتبط با مذهب شیعه نشان دهند و آن را در قیاس تمامی مسلمانان جهان حكمی غیر اسلامی قلمداد كنند و از این منظر راه انشقاق در جهان اسلام را بپیمایند. آنان حتی از تهدید نظامی ایران سخن گفتند.

سلمان رشدی چهار روز پس از فتوای امام از مسلمانان عذر خواهی كرد و مانور رسانه های غربی به این موضوع موجب شد تا دفتر امام با اطلاعیه دیگری در ۳۰ بهمن ۶۷ اعلام كند رسانه های استعمار غربی را به دروغ مسئولین نظام جمهوری اسلامی نسبت می دهند كه اگر نویسنده كتاب آیات شیطانی توبه كند حكم اعدام درباره او لغو می گردد.
 
امام خمینی فرمودند:كه این موضوع صد در صد تكذیب می گردد. سلمان رشدی و ناشران كتابش كه ردپای مرگ را بر تن خود حس می كردند بار دیگر از در عذرخواهی در آمدند. اگر توبه كند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال تمامی هم خود را به كار گیرد تا او را به درك واصل گرداند.حضرت امام اضافه كردند:اگر غیر مسلمانی از مكان او مطلع گردد و قدرت این را داشته باشد تا سریع‌تر از مسلمانان او را اعدام كند، بر مسلمانان واجب است آن‌چه را كه در قبال این عمل می خواهد به عنوان جایزه یا مزد عمل به او بپردازند.»

در اسفند ماه ۶۷ ناشر انگلیسی طی بیانیه ای كتاب خود را داستان سرایی شدیداً خیالی یك نویسنده دانسته و از مسلمانان عذرخواهی كردند. در شرایطی كه تحلیل های غیر واقعی جنجال رسانه ای و حتی عذرخواهی مانع از نفوذ حكم امام خیمنی در میان مسلمانان جهان نبود این بار جامعه اقتصادی اروپا وارد گود شدند و در جلسه ای كه سوم اسفند ۶۷ در بروكسل برگزار كردند تصمیم گرفتند تا سفرا یا روسای هیات های دیپلماسی دوازده كشور اروپایی جهت مشورت از ایران فراخوانده و تماس یا مسافرتی نیز در سطح بالا با ایران انجام نشود.
 
نهم اسفند ماه ۶۷ مجلس شورای اسلامی یك هفته به وزارت خارجه فرصت داد تا اگر دولت انگلیس عذرخواهی نكرد قطع رابطه صورت گیرد. انگلیس به طور غیر رسمی اظهار تاسف كرد اما اعلام كرد كه كتاب آیات شیطانی به آنها ربطی ندارد و در نتیجه بار دیگر در ۱۶ اسفند ماه طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی روابط سیاسی ایران با انگلیس قطع شد.

با به بن بست رسیدن اقدامات رسمی و دولتی غربی ها علیه ایران این بار توسط نویسندگان اروپایی و امریكایی پیاده نظام دولت ها شدند و در اعلامیه های متعدد از سلمان رشدی و اقدام موهن او حمایت كردند. اما نتیجه تمامی اقدامات ناشیانه غربی ها آن شد كه در مقابل جبهه ای متحد در جهان اسلام بر محوریت فتوای تاریخی قرار گرفتند. در آن روز آیت الله خامنه ای رئیس جمهور وقت ایران در بلگراد بود با شنیدن این خبر اعلام كرد مسئله رشدی راه حل دیگری ندارد. آزادی بیان و قلم هیچ گاه شامل اهانت به پیامبران و مقدسات مردم نمی شود.

بازتاب صدور حكم امام خمینی در جهان اسلام

با فتوای امام خمینی اعتراضات در كشورهای اسلامی اوج گرفت برای مثال علمای اسلامی و رهبران احزاب اسلامی در پاكستان و هند به طور خاص فتوای ایشان را خواست عمومی مسلمانان دانستند. دانشجویان در بنگلادش بر اساس فتوای امام خواهان اعدام او شدند. در تركیه مسلمانان پرچم انگلیس را آتش زدند و علاوه بر روزنامه های كشور یكی از نمایندگان پارلمان تركیه فتوای امام خمینی را اجرای عدالت دانست.

در كشورهای عربی نیز مواضع روشنی اتخاذ شد. در الجزایر علاوه بر مقالات مطبوعاتی سمیناری نیز علیه این حركت ضد اسلامی برگزار شد در لبنان رهبر اهل تسنن جنبش توحید اسلامی فتوای امام را مشت محكم اسلام بر دهان كفار دانست.
 
شصت تن از علمای اهل تسنن و اهل تشیع لبنان در اجتماعی به حمایت از آن فتوا برخاستند. مطبوعات مصر به صراحت از فتوای امام راحل حمایت كردند و جنبش اسلامی مصر نیز بر آن صحه گذاشت .در كویت ارگان مسلمانان اهل تسنن ارتداد سلمان رشدی را تایید كرد و حركت های دانشجویی و مردمی در حمایت از فتوای رهبر مسلمانان جهان شكل گرفت.
 
علاوه بر این موارد كه تنها گوشه ای از بازتاب های حكم تاریخی امام راحل بود كه به تحریر در آمد مسلمانان مقیم كشورهای اروپایی حركت های حمایتی خود را از این فتوا با برگزاری تجمعات اعتراضی و صدور بیانیه هایی بروز دادند.

زندگی زیر سایه مرگ

درپی صدور فتوای اعدام توسط امام خمینی و اعلام آمادگی برخی مسلمان در نقاط مختلف جهان، وزارت كشور انگلستان مسئولیت حمایت از سلمان رشدی كه شهروندی و اقامت انگلستان را داشت، برعهده گرفت و با گماردن محافظان دولتی از وی حمایت كرد.
 
با وجود حمایت های گسترده جهانی سلمان رشدی به مدت سه سال زندگی مخفیانه را آغاز كرد و همسرش ماریان ویگنز در مرداد ماه سال ۶۷ برای فرار از هراس مرگ از او جدا شد. روزنامه تایمز در سالگرد صدور فتوای امام نوشت: موسسه انتشاراتی پنگوئن میلیون ها دلار صرف اقدامات امنیتی خود كرده است.
 
آنها در سراسر اروپا و امریكا نشریه های وابسته زیادی دارند كه در خطر خشم مسلمانان هستند. انگلیس یك سال بعد در ۱۹۹۰ دانشجویان ایرانی را به دلیل هراس از به هلاكت رساندن سلمان رشدی اخراج كرد. محافظت از رشدی بعد از حكم امام برعهده اسكاتلندیارد قرار گرفت و هزینه محافظتش در سال تا ده میلیون پوند انگلیس رسید و فشار بر دولت انگلیس تا آنجا است كه ولیعهد گفت سلمان رشدی سربازی پرخرج برای مالیات دهندگان انگلیس است.
 
ابراهیم عطایی اولین تلاش ها را برای اجرای حكم اعدام سلمان رشدی انجام داد و در سال ۶۸ در جریان بازدید رشدی از یك كتایخانه در لندن توسط تیم حفاظتی او شهید شد و بعد از او نیز مسلمانان دیگر سرباز اجرای فتوای امام گشتند. جوان لبنانی به نام مصطفی مازح و از اعضای حزب‌الله لبنان، از جمله كسانی بود كه برای كشتن رشدی اقدام كرد و در هنگام بمب‌گذاری در یك هتل در پدینگتون مركز لندن، به خاطر نابه‌هنگام عمل كردن بمب، كشته شد. 

در سال ۱۹۹۱ حكم اعدام درباره مترجم ژاپنی كتاب رشدی اجرا شد. در سال ۱۹۹۳ مترجم ایتالیایی هدف مسلمانان قرار گرفت اما زنده ماند. در سال ۱۹۹۴ ترور ناشر نروژی نافرجام ماند و در سال ۱۹۹۴ عزیز نسین كه كتاب آیات شیطانی را به تركی برگردانده بود بعد از دادگاهی شدن ناچار شد به آلمان فرار كند.

دریافت لقب شوالیه

سلمان رشدی در ژوئن سال ۲۰۰۷، از الیزابت دوم، ملكه پادشاهی متحده، به پاس خدماتش به عالم ادبیات، لقب شوالیه دریافت كرد. این اقدام باعث واكنش‌های گسترده مثبت و منفی در كشورهای مختلف از جمله در برخی محافل داخلی انگلیس شد.

در همین ارتباط سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با محكوم كردن این اقدام، در كنفرانسی خبری در تهران گفت: «مدال دادن به یكی از منفورترین چهره‌ها در جهان اسلام، نمونه بارزی از ضدّیّت با اسلام در میان مقامات ارشد بریتانیاست».

دنیای سلمان رشدی پر از تناقضات است. رون ایوانز محافظ شخصی سابق سلمان رشدی دو سال پیش کتاب خاطراتی منتشر کرد با نام «در خدمت ارباب‌خانم»! او در این کتاب آورده: «سلمان رشدی در ازای پرداخت اضافه‌کاری از جیب خودش، از ما می‌خواست شب‌ها در خانه‌اش بمانیم و مواظبش باشیم.
 
اما ما گاهی مجبور می‌شدیم او را داخل کمد دیواری پنهان کنیم، در کمد را قفل کنیم و کلیدش را با خود ببریم!» او همینطور رشدی را بیمار و ناهنجار خوانده. سلمان رشدی -که انتشار کتابی موهن به پیامبر اسلام را براساس آزادی بیان جایز می‌شمرد - این بار از انتشارات «جان بلیک» خواست که کتاب محافظ شخصی سابقش به هیچ وجه منتشر نشود تا به‌ گفته او دروغ‌های برخاسته از ذهن بیمار افسر بازنشسته پلیس انگلیس درون جامعه جاری نشود. 

دادگاه انگلیس، رون ایوانز را به‌خاطر کتاب جنجالی‌اش مجبور به پرداخت غرامت کرد؛ دادگاه کشوری که برای کتاب «آیات شیطانی» حتی حاضر به عذرخواهی از مسلمانان نشد.